Các nhà thiên văn học đã phát hiện ra một vật thể ở rìa hệ mặt trời bị khóa trong một điệu nhảy nhịp nhàng kỳ lạ với sao Hải Vương, hành tinh băng khổng lồ.
img-2192.jpg
Hình minh họa cho thấy một vật thể xuyên sao Hải Vương đang nhảy múa hài hòa với sao Hải Vương (Ảnh: Robert Lea)

Vật thể này, được đặt tên là 2020 VN40, là họ hàng của các vật thể xa xôi trong Hệ Mặt Trời, được gọi là vật thể ngoài Sao Hải Vương (TNO). 2020 VN40 là vật thể đầu tiên được phát hiện có chu kỳ quỹ đạo quanh Mặt Trời một lần trong mỗi mười chu kỳ quỹ đạo của Sao Hải Vương.

Xét đến việc một năm Sao Hải Vương kéo dài 164,8 năm Trái Đất, điều đó có nghĩa là 2020 VN40 có một năm rất dài, kéo dài khoảng 1.648 năm hoặc 19.776 tháng trên Trái Đất.

Nhóm nghiên cứu cho rằng chuyển động quỹ đạo nặng nề của 2020 VN40 với Sao Hải Vương có thể xảy ra khi nó tạm thời bị lực hấp dẫn của hành tinh băng khổng lồ này giữ lại. Do đó, khám phá này có thể giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về động lực học của các thiên thể ở rìa Hệ Mặt Trời.

Thiên thể ở rìa Hệ Mặt trời

"Đây là một bước tiến lớn trong việc tìm hiểu hệ Mặt Trời bên ngoài. Nó cho thấy ngay cả những vùng rất xa chịu ảnh hưởng của Sao Hải Vương cũng có thể chứa các thiên thể, và nó cung cấp cho chúng ta những manh mối mới về cách hệ Mặt Trời tiến hóa”, trưởng nhóm nghiên cứu Rosemary Pike từ Trung tâm Vật lý Thiên văn | Harvard & Smithsonian cho biết trong một tuyên bố.

Nhịp điệu quỹ đạo của 2020 VN40 được phát hiện trong dữ liệu từ Khảo sát Vật thể Xa Độ nghiêng Lớn (LiDO). LiDO sử dụng Kính viễn vọng Canada-Pháp-Hawaii với sự hỗ trợ từ Đài quan sát Gemini và Kính viễn vọng Walter Baade để tìm kiếm các vật thể lạ ở vùng ngoài Hệ Mặt Trời.

Đặc biệt, LiDO chuyên săn lùng các TNO có quỹ đạo nằm rất xa trên và dưới mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất quanh Mặt Trời. Đây là những khu vực trong hệ Mặt Trời mà cho đến nay các nhà thiên văn học mới chỉ khám phá được rất ít.

Samantha Lawler, thành viên nhóm LiDO và nhà nghiên cứu tại Đại học Regina, cho biết: "Thật thú vị khi biết có bao nhiêu thiên thể nhỏ trong hệ mặt trời tồn tại trên những quỹ đạo rất lớn và rất nghiêng này".

Đường đi có độ nghiêng lớn của 2020 VN40 nằm ở khoảng cách trung bình từ Mặt Trời tương đương với 140 lần khoảng cách từ Trái Đất đến.

Thiên thể kỳ lạ nhảy múa cùng sao Hải Vương

Tuy nhiên, yếu tố thú vị nhất của quỹ đạo 2020 VN40 là sự cộng hưởng của nó với quỹ đạo của Sao Hải Vương. Các thiên thể khác có sự liên kết nhịp nhàng với Sao Hải Vương sẽ tiếp cận Mặt Trời gần nhất khi Sao Hải Vương ở khoảng cách xa nhất so với ngôi sao của chúng ta.

Ngược lại với xu hướng này, 2020 VN40 đang ở điểm cận nhật khi Sao Hải Vương cũng gần Mặt Trời. Điều này đúng nếu nhìn từ phía trên Hệ Mặt Trời, với độ nghiêng của 2020 VN40, nghĩa là TNO này và Sao Hải Vương thực tế không ở gần nhau; TNO thực tế nằm rất xa bên dưới Hệ Mặt Trời.

"Chuyển động mới này giống như việc tìm ra một nhịp điệu ẩn giấu trong một bài hát mà chúng ta tưởng mình đã biết", Ruth Murray-Clay, thành viên nhóm nghiên cứu và nhà khoa học tại Đại học California, Santa Cruz, cho biết. "Nó có thể thay đổi cách chúng ta suy nghĩ về cách các vật thể ở xa chuyển động."

Việc tiết lộ sự kỳ lạ về quỹ đạo của 2020 VN40 cho thấy các vật thể trong hệ mặt trời có quỹ đạo nghiêng nhiều có thể áp dụng các loại chuyển động mới lạ và bất ngờ.

Theo Hà Thu (Tiền Phong)