Xã hội
04/08/2025 10:04Đề xuất tăng mức phạt khi vi phạm trong vận tải đường bộ
Ngăn xe hợp đồng trá hình gom khách lẻ như tuyến cố định
Thống kê của Cục Đường bộ Việt Nam, tính đến hết năm 2024, cả nước có khoảng 956.062 xe ôtô kinh doanh vận tải đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, trong đó, xe vận tải hành khách theo tuyến cố định chỉ có 17.659 xe (chiếm 5,07%) trong khi xe hợp đồng có đến 245.764 xe (chiếm 70,53%).
Các chuyên gia cho rằng, việc tiếp tục có chế tài mạnh đối với các hành vi liên quan đến xe hợp đồng trá hình là cần thiết nhằm đảm bảo môi trường kinh doanh vận tải lành mạnh, công bằng. Mặt khác, khi đã có chế tài cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm, đảm bảo quy định được thực thi hiệu quả.

Trước các ý kiến, Bộ Xây dựng đã đưa vào Dự thảo Nghị định nhiều quy định đáng chú ý. Cụ thể, Dự thảo quy định phạt tiền từ 3-4 triệu đồng đối với cá nhân, từ 6-8 triệu đồng đối với đơn vị kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng nếu gom khách, xác nhận đặt chỗ cho từng hành khách đi xe ngoài hợp đồng đã ký kết; bán vé; thu tiền ngoài hợp đồng đã ký kết; ấn định hành trình, lịch trình cố định để phục vụ cho nhiều hành khách hoặc nhiều người thuê vận tải khác nhau. Không thực hiện đúng quy định về đón, trả khách tại trụ sở chính, trụ sở chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc tại một địa điểm cố định khác do đơn vị kinh doanh vận tải thuê, hợp tác kinh doanh, trên các tuyến phố.
Dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường bộ cũng quy định mức phạt tiền từ 3-4 triệu đồng đối với cá nhân, từ 6-8 triệu đồng đối với các doanh nghiệp kinh doanh vận tải không thực hiện chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh vận tải của đơn vị theo quy định. Phạt tiền từ 8-10 triệu đồng đối với cá nhân, từ 16-20 triệu đồng đối với tổ chức kinh doanh vận tải không lưu trữ theo quy định các hồ sơ, tài liệu có liên quan trong quá trình quản lý, điều hành hoạt động vận tải; không lập hoặc có lập nhưng không cập nhật đầy đủ, chính xác lý lịch phương tiện, lý lịch hành nghề của lái xe theo quy định; không mua bảo hiểm cho hành khách theo quy định.
Đồng thời, đề xuất bổ sung chế tài xử phạt đối với hành vi sử dụng xe ôtô chở khách có giường nằm hai tầng để hoạt động trên các tuyến đường cấp V và cấp VI miền núi; sử dụng xe cứu hộ để kinh doanh vận tải hàng hóa bằng xe ôtô bị phạt từ 8-10 triệu đồng (với cá nhân), từ 16-20 triệu đồng (với tổ chức) kinh doanh vận tải. Điều này nhằm siết chặt quy định, nâng cao ý thức trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc đưa vào sử dụng, khai thác, vận hành phương tiện đảm bảo, phù hợp trong vận chuyển hành khách, hàng hoá; phòng ngừa rủi ro mất ATGT, TNGT.
Doanh nghiệp vận tải không lập bộ phận quản lý an toàn có thể bị tước giấy phép
Ngoài các quy định nói trên, Dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường bộ đề xuất nhiều chế tài xử lý doanh nghiệp vận tải không tuân thủ quy định về lập bộ phận quản lý an toàn.
Cụ thể, dự thảo Nghị định quy định phạt tiền từ 2-3 triệu đồng (đối với cá nhân), từ 4-6 triệu đồng (đối với tổ chức) kinh doanh vận tải nhưng không bố trí nhân sự thực hiện theo dõi, giám sát hoạt động của lái xe, phương tiện trong suốt quá trình tham gia kinh doanh vận tải theo quy định. Phạt tiền từ 3-4 triệu đồng (đối với cá nhân), từ 6-8 triệu đồng (đối với tổ chức) kinh doanh vận tải không bố trí người trực tiếp điều hành hoạt động vận tải hoặc có bố trí nhưng không đáp ứng đủ điều kiện theo quy định.
Phạt tiền từ 8-10 triệu đồng (đối với cá nhân), từ 16-20 triệu đồng (đối với tổ chức) kinh doanh vận tải không có bộ phận quản lý an toàn theo quy định hoặc có nhưng bộ phận này không thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ theo quy định. Ngoài bị phạt tiền, dự thảo cũng bổ sung thêm chế tài tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh vận tải từ 1-3 tháng đối với doanh nghiệp vận tải vi phạm quy định về bố trí người trực tiếp điều hành hoạt động vận tải và lập bộ phận quản lý an toàn.
Bộ phận này có nhiệm vụ hằng ngày theo dõi thiết bị giám sát hành trình (GSHT) gắn trên phương tiện, kịp thời chấn chỉnh, nhắc nhở và xử lý các trường hợp vi phạm như: Xe chạy quá tốc độ, lái xe liên tục, quá thời gian làm việc trong ngày, hoạt động sai hành trình, thiết bị GSHT không có tín hiệu; ghi chép hoặc cập nhật vào phần mềm của đơn vị vận tải để theo dõi, báo cáo lãnh đạo đơn vị xử lý theo quy chế. Trước mỗi chuyến đi, người điều hành vận tải hoặc cán bộ quản lý an toàn và người lái xe phải kiểm tra GPLX của người lái xe; giấy chứng nhận kiểm định; giấy chứng nhận đăng ký xe; lệnh vận chuyển; hợp đồng vận tải hoặc giấy vận tải (giấy vận chuyển)…
Đại diện Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam nêu quan điểm: Hiện nay, cả hộ kinh doanh cá thể cũng được phép tham gia kinh doanh vận tải hành khách như các hợp tác xã và doanh nghiệp. Với quy mô nhỏ, hoạt động manh mún, nhiều hộ kinh doanh chưa thực hiện nghiêm túc các yêu cầu về bộ phận an toàn giao thông, giám sát hành trình. Việc này tiềm ẩn nguy cơ vi phạm cao và rủi ro mất an toàn giao thông.
Do đó, việc có chế tài phạt nặng (vừa phạt tiền vừa tước giấy phép kinh doanh vận tải có thời hạn) như đề xuất tại dự thảo Nghị định là cần thiết để nâng cao ý thức của các đơn vị kinh doanh vận tải trong việc lập và duy trì bộ phận ATGT. Tương tự, ông Đỗ Văn Bằng, Chủ tịch Hiệp hội vận tải TP Hà Nội (Giám đốc Công ty Vận tải hành khách Minh Thành Phát - Sao Việt) nhìn nhận, hiện rất nhiều xe ôtô hoạt động tự phát như xe tự ghép, xe chạy "chui", xe không có hợp đồng tuyến cố định vẫn đón khách tràn lan.
Cần nâng mức phạt, thậm chí tạm giữ xe để ngăn chặn loại phương tiện này vi phạm. Cùng với đó, Cục CSGT có thể số hóa xe chở khách để quản lý phương tiện trên môi trường điện tử. Thông qua hệ thống camera giám sát trên các tuyến quốc lộ, cao tốc để phát hiện và xử lý các loại phương tiện vi phạm", ông Đỗ Văn Bằng đề xuất.
Theo Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình, Cục trưởng Cục CSGT, mặc dù số lượng xe tải và xe khách chỉ chiếm 2,49% tổng số phương tiện giao thông đường bộ đã đăng ký, nhưng nhóm phương tiện này lại liên quan đến 37,1% số vụ tai nạn và 40,27% số người chết vì TNGT. Trung bình, cứ 1,61 vụ tai nạn liên quan đến xe tải, rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc thì có 1 người chết; tương tự, cứ 1,68 vụ tai nạn liên quan đến xe khách thì có 1 người chết. Nhìn chung, cứ 3 vụ tai nạn thì có 1 vụ liên quan đến xe tải, rơ moóc, sơ mi rơ moóc hoặc xe khách. Trong 7 tháng đầu năm, toàn quốc đã xảy ra 4.000 vụ TNGT liên quan đến xe tải và xe khách, làm chết 2.466 người và bị thương 2.106 người.