Diễn viên bị nợ lương: "Vết nhơ" khó gột rửa, nuốt nước mắt cay đắng làm nghề!

Trong giới làm phim Việt, chuyện diễn viên bị nhà sản xuất quỵt cát-sê, nợ lương vốn không mới. Mới đây, hàng loạt diễn viên, nhân viên hậu trường 1 đoàn phim truyền hình đồng loạt lên tiếng “bóc phốt” nhà sản xuất có dấu hiệu trốn tránh trả thù lao sau nhiều tháng phim đóng máy. 

Điều này đặt câu hỏi về tính chuyên nghiệp, đạo đức của một bộ phận các nhà làm phim hiện nay, nhất là trong bối cảnh nền công nghiệp điện ảnh Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn mới phát triển.

Diễn viên chỉ biết "kêu trời" và im lặng

Tháng 11 năm ngoái, diễn viên Kiều Trinh lên tiếng về sự cố bị một đạo diễn phim truyền hình không trả tiền cát-sê như thỏa thuận. 

Cụ thể, Kiều Trinh được mời quay phim 6 tập trong 4 ngày với mức cát-sê 8 triệu đồng. Tuy nhiên nhà sản xuất đã đẩy ngày quay xuống còn 3 ngày và họ trả cho Kiều Trinh số tiền 6 triệu đồng.

Số tiền cát-sê vốn bèo bọt, nay lại bị “ép” khiến nữ diễn viên bức xúc, quyết định livestream chỉ đích danh. 

Chia sẻ với VietNamNet, Kiều Trinh tiết lộ chuyện nợ cát-sê, chậm trả hay thậm chí quỵt hẳn lương là điều rất phổ biến trong môi trường nghệ thuật nhiều năm qua. 

“Tôi lên tiếng vì không muốn 1 số cá nhân ảnh hưởng đến những người làm nghề có tâm. Khi vụ việc vỡ lở, nhiều diễn viên nhắn tin cho tôi biết họ đều chịu cảnh tương tự, có đồng nghiệp bị đến cả trăm triệu đồng nghe rất xót xa”, Kiều Trinh kể. 

Diễn viên Thân Thúy Hà từng đăng đàn tố một nhà sản xuất không thanh toán cát-sê theo đúng hợp đồng. Nhiều năm làm nghề, diễn viên kể số lần đi đòi tiền thù lao của chị đếm không xuể. 

Với Thân Thúy Hà, diễn viên là nghề kiếm sống mưu sinh như bao công việc khác. Chưa kể họ phải đầu tư, ứng trước tiền quần áo, son phấn lẫn phí xăng xe, ăn uống… Nếu không được thanh toán đúng hạn hoặc bị quỵt, mỗi người khó lòng xoay xở. 

“Chúng tôi đi làm phim cực khổ, bỏ mồ hôi công sức chính đáng ra để kiếm tiền nuôi con mà bị bóc lột sức lao động như vậy thì làm sao chấp nhận được”, chị nói. 

Diễn viên T.N - từng đóng phim trên sóng giờ vàng trên VTV - phải nghỉ diễn 4 năm vì “chán nghề” mà nguyên nhân chính xuất phát từ câu chuyện bị quỵt cát-sê. 

Khi hoàn thành 1 vai chính phim truyền hình, anh chờ đợi ròng rã nhiều tháng nhưng không nhận được cát-sê. Số tiền thù lao khoảng 120 triệu là công sức ròng rã mấy tháng trời nguy cơ mất trắng. 

Do tức giận, anh cãi nhau quyết liệt với họ. Từ đó, một số người đồn thổi anh xấu tính, hay đòi tiền nên các vai diễn dần thưa thớt.

Diễn viên Kim Đào từng bày tỏ nỗi buồn vì sau 8 năm sinh sống và làm việc tại TPHCM, cô vẫn phải nhắn những tin nhắn với nội dung đòi cát-sê với các đơn vị mình cộng tác. 

Nữ diễn viên vốn là mẹ đơn thân, thuê trọ mỗi tháng sống cùng con trai và mẹ già. Vì các đơn vị chậm trễ trả lương, cô nhiều lần lâm cảnh bế tắc vì không đủ tiền lo sinh hoạt phí. 

Kim Đào còn chia sẻ loạt tin nhắn từ các bạn diễn viên trẻ hỏi về lương: "Có tiền chưa chị Đào?", "Em nhắn tin đọc không trả lời luôn chị", "Thường khi nào có lương vậy chị?", "Chị nhận được lương chưa? Em chưa nhận được nữa"... 

Đó là số ít trong rất nhiều câu chuyện “dở khóc dở cười” về cát-sê trong giới làm phim. Ấm ức, ngao ngán, ngậm ngùi… là trạng thái cảm xúc chung mà không ít diễn viên, nhân viên hậu trường phải trải qua trong quá trình làm phim. 

Trong 1 số trường hợp, có đơn vị đứng ra giải thích và cam kết thanh toán tiền, song cũng không hiếm vụ im hơi rồi dần biến mất.

Lâu dần, điều này trở thành tiền lệ xấu, khiến nhiều diễn viên lỡ không may gặp phải chỉ biết “kêu trời” rồi im lặng. 

Quỵt lương, nợ cát-sê diễn viên - chuyện thường "như cơm bữa"

Có hàng trăm nguyên nhân dẫn đến câu chuyện diễn viên bị quỵt cát-sê, nợ lương. Phần lớn lý do được đưa ra là họ chủ yếu chỉ thỏa thuận qua miệng, gọi điện hoặc tin nhắn chứ không làm hợp đồng giấy trắng mực đen.

Số khác lại tin tưởng vào uy tín, tên tuổi của nhà sản xuất, với suy nghĩ chủ quan “Số tiền không lớn nên không đến mức bị lừa”…

Dẫu sự việc nhiều lần tái diễn, nhiều diễn viên chọn “im hơi lặng tiếng”. Có khi quá bức xúc, họ chọn cách lên mạng xã hội đăng đàn tố vu vơ nhà sản xuất A, đạo diễn B hoặc chọn cách chia sẻ cùng bạn bè, đồng nghiệp thân thiết... rồi đâu lại vào đấy. 

Trong tham luận góp ý cho hội thảo lấy ý kiến xây dựng Luật Điện ảnh (sửa đổi), bà Dương Thị Cẩm Thuý - Chủ tịch Hội Điện ảnh TPHCM đã thẳng thắn nêu rõ thực trạng về vấn đề cát-sê, thu nhập của người lao động nghệ thuật. 

Qua đó, bà đề xuất cân nhắc về 1 điều khoản trong luật hay 1 văn bản dưới luật để bảo vệ người sáng tác, biểu diễn trong ngành điện ảnh.

Theo bà Thúy, cứ thỉnh thoảng vụ việc các nhà sản xuất, nhà đầu tư… nợ tiền diễn viên, đạo diễn, người làm phim lại xảy ra, làm dậy sóng showbiz và dư luận xã hội. 

Hiện tượng này diễn ra “như cơm bữa”, tùy mức độ khác nhau. Có người bị nợ ít, người lại bị nợ nhiều, song tất cả đều thuộc dạng “nợ khó đòi”. 

Đa phần các nạn nhân đều “đơn thương độc mã” trong quá trình đòi thù lao vì không ai giúp được họ. 

Có người lấy được tiền là may mắn, có người không lấy được xem như mất trắng mấy tháng trời vất vả lao động. Cứ nghĩ đến đó bà Thúy lại thấy xót xa, đau lòng, muốn giúp mà không biết bằng cách nào. 

“Mỗi khi như thế báo chí lại gọi phỏng vấn tôi việc hội bảo vệ, bênh vực quyền lợi của diễn viên, đạo diễn thế nào? Tôi sốt ruột, lo lắng cho các bạn ấy. Bởi dù có là hội viên Hội Điện ảnh hay không họ đều đã lao động rất vất vả mà không được trả công”, bà cho hay.