Theo bà Nguyễn Thị Bích Hồng, chủ một quầy hàng trái cây tại chợ đầu mối Thủ Đức cho biết, nay có nhiều mặt hàng mới như cam Canh nhập khẩu từ Trung Quốc. Tiểu thương chợ lẻ chọn mua hàng Trung Quốc nhiều hơn vì giá rẻ từ 50-70% so với hàng Mỹ.
Rạng sáng 18/1, Ban quản lý An toàn thực phẩm (ATTP) TPHCM đã kiểm tra, lấy mẫu kiểm nghiệm nhiều mặt hàng rau củ quả, trái cây tại chợ đầu mối Thủ Đức – đây là chợ đầu mối nông sản lớn nhất TPHCM.
Theo đại diện Ban quản lý chợ đầu mối nông sản Thủ Đức, chợ chủ yếu hoạt động vào ban đêm gồm 3 nhà lồng với 1.424 ô vựa với các ngành hàng kinh doanh gồm rau, trái cây, hoa tươi và ăn uống, thuốc tây. Có 945 thương nhân kinh doanh.
Trong năm 2018, tổng lượng hàng nhập về chợ gần 1,4 triệu tấn, giảm 48.677 tấn so với cùng kỳ năm 2017 (-3,5%). Trong đó, lượng rau là 646.362 tấn, trái cây 688.011 tấn. Lượng hàng bình quân khoảng 3.700 tấn/ngày.
Ông Nguyễn Nhu, Phó giám đốc công ty CP Quản lý và kinh doanh chợ nông sản Thủ Đức cho biết, chợ có 2 mặt hàng rất được quan tâm là trái cây và rau củ quả. Đối với trái cây ngoại có kiểm tra đầu vào, có đầy đủ giấy tờ, chứng từ mới được xuống hàng để bốc xếp vào kho. Phần lớn trái cây ngoại ở chợ đều từ Trung Quốc, chợ có phu vực riêng cho loại trái cây này.
“Công ty đã thành lập riêng tổ quản lý ATTP, hàng đêm đều lấy mẫu trái cây, rau củ quả để kiểm tra nhưng không đại trà, nhưng chỉ những thực phẩm có nguy cơ cao, gây mất kiểm soát ATTP như sả xay, bắp chuối, ớt xay… có thể bị pha hóa chất độc hại để đẹp hơn” – ông Nhu nói.
Vị này dẫn chứng, để trái chanh bóng, đẹp, tiểu thương cho xà bông vào rửa sơ là vỏ chanh bóng đẹp ngay. Khi phát hiện, công ty đã mời những thương nhân này tuyên truyền cho họ biết những nguy cơ độc hại của việc làm, vận động họ ký cam kết không còn tình trạng như vậy nữa.
“Tôi kinh doanh 2 mặt hàng trái cây của Mỹ và Trung Quốc, có đầy đủ giấy tờ kiểm dịch, giấy ATTP. Năm nay có nhiều mặt hàng mới như cam Canh. Trong các loại trái cây ngoại, tiểu thương chợ lẻ chọn mua hàng Trung Quốc nhiều hơn vì giá rẻ từ 50-70% so với hàng Mỹ. Khi bán, tôi nói rõ đây là hàng Trung Quốc, tiểu thương cũng biết rõ. Nhưng khi bán ra họ có trộn hàng, tráo xuất xứ hay không thì mình không biết” – bà Nguyễn Thị Bích Hồng, chủ một quầy hàng trái cây tại chợ đầu mối Thủ Đức cho biết.
Tổ ATTP chợ đầu mối Thủ Đức thường xuyên kiểm tra các quầy kinh doanh, nhắc nhở thương nhân toàn khu vực chợ việc thực hiện quy định ATTP. Nội dung kiểm tra gồm: kiểm tra sổ sách ghi chép nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, vệ sinh môi trường, nhắc nhở việc không sử dụng các hóa chất, chất bảo quản, chất phụ gia ngâm tẩy trên trái cây, rau củ quả gây độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Đặc biệt là các mặt hàng có nguy cơ sử dụng hóa chất như măng chua, măng luộc, cải chua, chanh, bắp chuối, rau muống bào, hành - tỏi - ớt xay, củ cải trắng…
Qua công tác kiểm tra đã lập 120 biên bản nhắc nhở các trường hợp vi phạm nội dung: không khám sức khỏe, không tập huấn xác nhận kiến thức ATTP, kinh doanh không đóng gói hàng hóa vào bao bì, chế biến, xay sả, hành, tỏi, ớt tại ô vựa không đảm bảo ATTP .
Khó khăn hiện nay là vẫn còn trường hợp ý thức kèm, chưa thực hiện đầy đủ trong việc ghi chép sổ nguồn gốc hàng hóa, khám sức khỏe hàng năm và tập huấn ATTP định kỳ. Việc vận động thương nhân tham gia xây dựng thương hiệu cá nhân gặp nhiều khó khăn do thương nhân chưa thấy được lợi ích khi tham gia xây dựng thương hiệu. Trong khi xây dựng thương hiệu tốn thêm chi phí in ấn bao bì – ông Nhu cho biết.
Nêu lý do chọn chợ đầu mối nông sản Thủ Đức kiểm tra dịp tết, PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban quản lý ATTP TPHCM cho biết, đây là chợ nông sản lớn nhất TP. Có thể nói mọi hoạt động ăn rau củ quả của TP đều thông qua chợ này. Tuy nhiên, do số lượng hàng hóa quá lớn, gần 4.000 tấn/ngày nên có thể có sự trà trộn hoặc có những hàng kém chất lượng lẫn vào. “Khi tập trung một số lượng lớn thì dễ kiểm soát hơn, nhưng nguy cơ mất an toàn bao giờ cũng rập rình. Đặc biệt với mặt hàng rau củ quả có vấn nạn là sử dụng thuốc BVTV và phân bón bừa bãi” – bà Lan nhìn nhận.
Vậy kiểm soát ATTP như thế nào? Theo bà Lan, hằng năm, Ban đều tăng cường lấy mẫu để đánh giá nguy cơ. Mỗi mặt hàng, quầy sạp đều phải ghi chép sổ sách đầy đủ để chứng minh được nguồn gốc mua của ai, ở đâu? Tiểu thương chợ lẻ khi đến mua hàng cũng phải có sổ sách ghi chép đã mua của quầy nào để truy xuất nguồn gốc. Khi kiểm nghiệm nếu thấy tồn dư thuốc BVTV hay chất cấm, chúng ta có thể truy ngược lại nguồn gốc để phong tỏa lô hàng, xử lý cho thích hợp.
Nhưng với số lượng lớn gần 4.000 tấn/ngày, nếu một mình quản lý nhà nước để đầu tư kiểm nghiệm thì không đủ. Trị giá động tác gửi mẫu đến phòng kiểm nghiệm rất đắt tiền, trung bình khoảng 3 triệu đồng/mẫu, trong khi bó rau có vài chục ngàn đồng. Do đó nếu chỉ “trông cậy” vào ngân sách nhà nước, chẳng khác nào “muối bỏ bể”. Chúng ta hãy học hỏi mô hình của các siêu thị, họ có hệ thống quản lý chất lượng, lấy mẫu hằng đêm để đánh giá nguy cơ và ngưng hàng ngay lập tức nếu cần thiết – bà Lan nói.
Test rau củ quả không “dễ ăn”
Bà Phong Lan cho rằng, test rau củ quả rất phức tạp. Một số loại rau có sử dụng hóa chất BVTV chuyên biệt sử dụng cho nó. Nên không phải như thịt heo mà có thể test chung về hàn the, chất cấm, vi sinh… mà có đặc hiệu, đặc thù cho từng nhóm rau nên rất khó. Test nhanh cũng không trang bị nhiều cho lĩnh vực rau củ quả.
“Do đó đối với thực phẩm, nếu lấy mẫu mà không có sự sàng lọc trước bằng test nhanh thì rất khó. Lý do: để có kết quả mẫu kiểm nghiệm thì phải đợi mấy ngày. Trong thời gian đó, nếu chúng ta giữ lô hàng mà khi có kết quả kiểm nghiệm không có chất độc hại, thì chúng ta phải đền bù cho người dân. Còn nếu không giam hàng, cứ để bán thì kiểm nghiệm để làm gì. Đây chính là cái khó đối với vấn đề rau củ quả” – Trưởng Ban quản lý ATTP TPHCM chia sẻ.
Theo Uyên Phương (Tiền Phong)
