Một năm trước, khi công bố CPH 432 DNNN trong 2 năm 2014 - 2015, không ít người lo ngại một cuộc tháo vốn NN ồ ạt để "cán đích", hoặc thị trường không có đủ nguồn lực tài chính đáp ứng.
Một năm trước, khi công bố CPH 432 DNNN trong 2 năm 2014 - 2015, không ít người lo ngại một cuộc tháo vốn NN ồ ạt để "cán đích", hoặc thị trường không có đủ nguồn lực tài chính đáp ứng. Nay ngược lại, giới đầu tư chê NN bán vốn dè dặt, quá nhỏ, không vừa miếng. Thực tế, cứ DN nào bán tỷ lệ lớn thì được mua nhanh và thường một đại gia xin mua trọn gói.

Chia sẻ mới đây, ông Nguyễn Anh Trung, Giám đốc Chi nhánh Hà Nội, Công ty Chứng khoán Hải Phòng kể: "Chúng tôi vừa tư vấn cho nhà đầu tư về thương vụ Cảng Hải Phòng. Lượng vốn Nhà nước chào bán ở đây chỉ 5% vốn điều lệ. Mới đầu công bố, rất nhiều nhà đầu tư quan tâm, nhưng khi đấu giá lần đầu tiên với tỷ lệ vài phần trăm ra bên ngoài quá ít nên họ không hào hứng nữa, đấu giá không thành công".

"Các nhà đầu tư cho biết, họ có mua tỷ lệ này cũng không giải quyết được gì. Hầu hết, họ muốn nắm giữ tỷ lệ hợp lý để tham gia vào quản trị DN", ông Trung nói.

Ông Trung thẳng thắn: "Khi NN còn nắm giữ cổ phần chi phối trên 50% thì có muốn đẩy mạnh thoái vốn NN phần còn lại, cũng không thu hút được sự quan tâm của nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư nước ngoài. Trong thoái vốn, vấn đề quan trọng cần lưu tâm là nhu cầu nhà đầu tư muốn mua như thế nào".

Ông Hoàng Nguyên Ngọc, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) cũng cho rằng, bán cả lô là cơ chế hiệu quả. Ở nhiều trường hợp, các nhà đầu tư quan tâm thì họ muốn mua cả lô, trong trường hợp này họ sẽ trả giá cao, kể cả công ty niêm yết.

Vấn đề bán đấu giá cổ phần hoá trọn lô đã được đặt ra ngay từ giữa năm ngoái, nhưng cho đến nay, quy định pháp lý vẫn chưa có

"Hiện nay có gần một chục DN còn thừa lại vài chục phần trăm nhưng không bán được vì các nhà đầu tư đã sở hữu đủ rồi. Vì vậy, nếu bán cả lô sẽ dễ và được giá hơn", ông Ngọc lạc quan.

Trên thực tế, vấn đề bán đấu giá cổ phần hoá trọn lô đã được đặt ra ngay từ giữa năm ngoái, nhưng cho đến nay, quy định pháp lý vẫn chưa có. Trong khi đó, ở lĩnh vực xây dựng, lại có tình trạng phát hành thêm vốn, giữ nguyên sở hữu chi phối của Nhà nước nên càng khiến nhà đầu tư bên ngoài không mặn mà.

Tại hội nghị giao ban về cổ phần hoá DNNN của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng cũng lên tiếng về vấn đề này. Ông còn đề nghị muốn bán trọn lô ở Tổng công ty Công nghiệp ôtô, Tổng công ty Công trình giao thông 5, 6..., cảng Hải Phòng, Cảng Quảng Ninh...

Phó Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính thừa nhận, giá trị của việc đấu giá theo lô là tìm kiếm được nhà đầu tư đủ năng lực tham gia cải tổ quản trị doanh nghiệp. Nhưng hiện nay, Bộ Tài chính vẫn còn đang nghiên cứu và hứa hẹn, sẽ phối hợp với các bộ ngành khác để tạo khung pháp lý cho hình thức này.

Đấu giá CPH vẫn nhiều thất bại

Việc bán lẻ tẻ vốn Nhà nước chỉ là một trong nhiều nguyên nhân dẫn tới tỷ lệ thoái vốn Nhà nước qua đấu giá trên sàn chứng khoán vẫn còn thấp. Nếu như 4 năm qua, 2011-2014, tỷ lệ thành công bán đấu giá cổ phần hoá từ 51-66% thì quý I vừa qua, tỷ lệ này chỉ đạt có 40%.

Tại SCIC hiện nay, theo ông Hoàng Văn Ngọc, mới hoàn thành được 70% kế hoạch bán vốn. Số thu được hơn 6.000 tỷ đồng từ bán vốn, giá trị thu về cao hơn giá vốn 2,2 lần. Tuy vậy, trong số gần 1.000 doanh nghiệp mà SCIC tiếp nhận, có nhiều DN khó khăn, thua lỗ liên tục nên việc bán vốn khó khăn.

Việc bán lẻ tẻ vốn Nhà nước chỉ là một trong nhiều nguyên nhân dẫn tới tỷ lệ thoái vốn Nhà nước qua đấu giá trên sàn chứng khoán vẫn còn thấp.
 
Hiện nay, SCIC vẫn còn nắm giữ 300 DN, dự kiến sẽ còn tiếp nhận thêm các doanh nghiệp khác. Nhưng theo Quyết định 2344, đến cuối năm nay, cơ bản SCIC phải bán hết vốn, chỉ giữ lại 100 doanh nghiệp. Trong khi đó, 3 tháng đầu năm mới bán được 22 doanh nghiệp, có nghĩa từ nay tới cuối năm mỗi ngày phải bán 1 doanh nghiệp.

Ngoài ra, bản thân cách "chào hàng" của nhiều doanh nghiệp Nhà nước cũng đang có vấn đề.

Ông Bùi Hoàng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý phát hành, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước phân tích, thời gian công bố thông tin chỉ có 20 ngày trước thời điểm đấu giá, quá ngắn để nhà đầu tư cận thông tin đầy đủ và chuẩn bị đủ vốn để tham gia đấu giá.

Trong khi đó, nhiều trường hợp, hồ sơ công bố thông tin của doanh nghiệp quá sơ sài, chỉ gồm những thông tin cơ bản nhất, thiếu rất nhiều thông tin quan trọng để nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định. Trong việc này, doanh nghiệp muốn bán vốn cũng có thiếu sót. Còn nhà đầu tư muốn tìm hiểu kỹ doanh nghiệp hơn cũng không có cách nào để tiếp cận.

"Tới đây, khi số doanh nghiệp thoái vốn qua sàn chứng khoán sẽ nhiều hơn, mức độ cạnh tranh thu hút vốn sẽ rất cao nên các doanh nghiệp cũng cần cởi mở, công khai thông tin sớm và đầy đủ hơn thì mới có thể thành công", ông Hải khuyến nghị.

Năm 2014, có 97 doanh nghiệp Nhà nước thoái vốn qua sàn chứng khoán. Tổng số cổ phần chào bán là hơn 1,32 tỷ, tỷ lệ bán được là hơn 868 triệu cổ phần với tổng giá trị là hơn 11.357 tỷ đồng. Tỷ lệ thành công là 66%, cao hơn các năm trước. Năm 2011, tỷ lệ này là 54%, năm 2012 là 62%, năm 2013 là 51%.

Trong 4 năm qua, năm 2014, số DN đấu giá cổ phần hoá và thoái vốn qua 2 Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội và Tp HCM gấp 1,4 lần tổng số các doanh nghiệp đã đấu giá trong 3 năm 2011-2013. Số cổ phần bán được năm 2014 gấp 8 lần so với số bán được năm 2013 và 30 lần năm 2012. Trong 3 tháng đầu năm, đã có 18 doanh nghiệp đấu giá cổ phần hoá, khối lượng 100 triệu cổ phiếu, tỷ lệ bán được là 40%, thu về 805 tỷ đồng.
 
>> Thế lực của doanh nghiệp bị tố hối lộ quan chức Việt
Theo P.Huyền (Diễn Đàn Kinh Tế Việt Nam)