-
Phụ huynh "chóng mặt" với khoản vận động gần 1 tỷ đồng: Hiệu trưởng nói gì? -
Nhà đầu tư phía Bắc "đổ xô" vào Nam mua bất động sản -
Biển Đông đón "bão dồn dập": Dự báo 2-3 cơn bão hình thành trong tháng 11 -
Cái kết bất ngờ của người đàn ông bỏ lại xe máy, nhảy cầu ở Hà Tĩnh -
Huấn Hoa Hồng chính thức lên tiếng về thông tin bị bắt, tình hình hiện tại được vợ hot girl tiết lộ -
Máy bay Nga chở 30 tấn hàng viện trợ khẩn cấp cho Việt Nam -
Người đàn ông 40 tuổi suýt chết vì... ăn lẩu, BS cảnh báo 8 nhóm người phải cẩn trọng! -
Xót xa bé gái 4 tuổi bị nước cuốn trôi khi cha mẹ dọn đồ chạy lũ -
Clip: Bé trai trôi giữa dòng sông Hàn cuộn xiết được người dân dũng cảm cứu sống chỉ trong 45 giây -
Cháy căn hộ tầng 12 chung cư Winhouse Hàm Nghi, hàng trăm người hoảng loạn tháo chạy
Kinh tế
27/11/2018 21:25Nguy cơ Chính phủ bị khởi kiện theo CPTPP: Mối lo mang tên 'phân cấp đầu tư'
Vì vậy, cơ quan quản lý buộc phải minh bạch hơn, chuẩn hơn trong tuân thủ luật chơi. Liệu Việt Nam có tận dụng được cơ hội này để cải cách?
Chương đầu tư của CPTPP có một phần riêng (phần B) quy định về cơ chế giải quyết tranh chấp giữa nước chủ nhà và nhà đầu tư nước ngoài (ISDS). Cơ chế này cho phép nhà đầu tư được kiện Nhà nước ra trọng tài quốc tế độc lập, áp dụng ở tất cả các nước. Trường hợp các nước có thỏa thuận riêng về cơ chế này thì sẽ được ưu tiên giải quyết theo thỏa thuận đó.
Thực ra, CPTPP không phải là thỏa thuận đầu tiên về ISDS mà Việt Nam từng có. Nhiều hiệp định bảo hộ đầu tư, hiệp định thương mại song phương đã ký và có hiệu lực với Việt Nam cũng ghi nhận cơ chế này. Tuy nhiên, CPTPP có những cam kết đặc biệt hơn. Thứ nhất là quy định rất chi tiết nhiều vấn đề liên quan đến điều kiện, căn cứ khởi kiện, quy trình tố tụng... Thứ hai, trong trường hợp nước nhận đầu tư bị thua kiện mà không tuân thủ phán quyết của trọng tài thì CPTPP có cơ chế để buộc nhà nước phải thực thi bản án. Theo đó, nhà nước nơi nhà đầu tư mang quốc tịch có quyền yêu cầu thành lập ban hội thẩm để xem xét việc không tuân thủ này.
Vậy ai có thể thành nguyên đơn và đối tượng nào có thể thành bị đơn? Câu trả lời là nhà đầu tư có thể nhân danh cá nhân hoặc doanh nghiệp mà mình đầu tư kiện cơ quan nhà nước Việt Nam cấp trung ương, địa phương và bất kỳ chủ thể nào, chẳng hạn như doanh nghiệp nhà nước khi thực hiện chức năng của Chính phủ theo ủy quyền. Căn cứ để khởi kiện là việc bị vi phạm các nghĩa vụ hoặc bị gây tổn thất, thiệt hại. Đặc biệt, cơ chế ISDS cho phép kiện từ giai đoạn đăng ký đầu tư. Nghĩa là, ngay từ giai đoạn đăng ký, nhà đầu tư “bị làm khó làm dễ” về các thủ tục hành chính là đã có thể khởi kiện.
Trao đổi với TBKTSG bên lề một hội thảo giới thiệu về CPTPP mới đây, một thành viên đoàn đàm phán Chính phủ không muốn nêu tên chia sẻ, chính vì sự rõ ràng, cụ thể với từng chi tiết cam kết, chọn bỏ, bảo lưu... của CPTPP này mà nguy cơ bị khởi kiện rất cao. Bởi lẽ, chỉ cần hành xử không phù hợp theo cam kết là đã vi phạm, tạo căn cứ khởi kiện. Rủi ro này lại càng lớn khi Việt Nam đang áp dụng cơ chế phân cấp đầu tư như hiện nay (địa phương được quyền cấp phép dự án, tùy theo quy mô, mức độ). “Việc phân quyền như hiện nay tạo ra quyền lực rất lớn cho các địa phương. Đó là lý do cấp phép tràn lan và rút phép cũng rất tự nhiên như đã xảy ra. Với CPTPP, điều nguy hiểm là một ông trưởng khu công nghiệp cấp phép sai, bị khởi kiện là Chính phủ phải chịu. Vì dù là giấy phép của một khu công nghiệp nhưng có giá trị pháp lý”, vị này nói.
Nguy cơ này, nhìn theo hướng tích cực, sẽ giúp tư duy quản lý ở trung ương và địa phương phải thay đổi theo hướng minh bạch, chuẩn hóa, phải cải thiện môi trường đầu tư, thực hiện đúng các cam kết một cách nhất quán, từ quy định đến thực thi, từ bộ xuống tỉnh... để phòng tránh chuyện bị nhà đầu tư khởi kiện. Đồng thời, doanh nghiệp cũng phải làm ăn đàng hoàng, minh bạch.
Tuy nhiên, nhìn vào thực tế hiện tại thì như nhận xét của thành viên đoàn đàm phán Chính phủ kể trên, khả năng bị khởi kiện là rất lớn. Bởi lẽ, CPTPP sẽ có hiệu lực vào đầu năm tới nhưng nguy cơ này chưa được các địa phương nhận ra. Bản thân ông đã được mời đến rất nhiều địa phương để nói về CPTPP nhưng rất nhiều lãnh đạo, cơ quan quản lý không biết gì về nguy cơ này cũng như hiệp về định nói chung. Trong khi đó, ban hội nhập quốc tế ở nhiều địa phương gần như không hoạt động. Thông tin không thiếu nhưng họ thiếu chủ động tìm kiếm cũng như tư duy mở để tiếp nhận.
“Một khi bị khởi kiện, chưa nói đến việc đền bù nếu bị thua kiện mà ngay cả chi phí để thuê luật sư cũng đã lên tới hàng chục triệu đô la Mỹ. Những vụ kiện mà Việt Nam đang phải theo với vai trò bị đơn là minh chứng cụ thể”, ông này nhấn mạnh.
Theo Bùi Tâm An (Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn)
- Thị trường toàn cầu biến động sau quyết định hạ lãi suất của Fed: Giá vàng giảm sâu, Phố Wall hạ nhiệt (32 phút trước)
- Liverpool lập kỷ lục buồn 91 năm, ghế của HLV Arne Slot lung lay dữ dội (36 phút trước)
- Á hậu Thụy Vân tái xuất, tiết lộ vừa sinh con gái sau thời gian ở ẩn (44 phút trước)
- Xe chở 6 người Việt bị lật trong hầm ở Nhật Bản, một người tử vong sau cú đâm chí mạng từ xe tải phía sau (47 phút trước)
- Dòng xe Sedan sụt giảm đáng báo động, cả tháng 9 không hạng nào bán nổi 500 xe (52 phút trước)
- Phụ huynh "chóng mặt" với khoản vận động gần 1 tỷ đồng: Hiệu trưởng nói gì? (59 phút trước)
- SUV mắc kẹt sau khi "biểu diễn" trái phép trên bãi biển (1 giờ trước)
- Nhà đầu tư phía Bắc "đổ xô" vào Nam mua bất động sản (1 giờ trước)
- Camera ghi lại cảnh nam sinh bị hành hung dã man ở quán bida, gia đình tiết lộ thông tin gây bức xúc (1 giờ trước)
- Vụ bê bối gian dối của FAM bị phơi bày, Tổng thư ký bị đình chỉ vẫn ung dung xuất hiện bên chủ tịch FIFA (1 giờ trước)