Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký Công điện số 71 của Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo khẩn về các nhiệm vụ thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu sầu riêng bền vững.

Công điện được gửi đến các Bộ: Nông nghiệp và Môi trường, Công Thương, Tài chính, Công an và Chủ tịch UBND 24 tỉnh, thành phố, nhấn mạnh sự cần thiết phải khắc phục những khó khăn đang ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu và lợi nhuận của người sản xuất, doanh nghiệp.

Thời gian qua, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đã gặp nhiều trở ngại do một số quốc gia áp dụng biện pháp kiểm soát bổ sung. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu phức tạp và việc gia tăng nhanh diện tích trồng sầu riêng ở một số địa phương đang tiềm ẩn nhiều rủi ro, đe dọa sự phát triển bền vững của ngành hàng này.

Trước thực trạng này, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường tập trung chỉ đạo sản xuất sầu riêng theo Đề án phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và 2030, đảm bảo cung cầu và đáp ứng tiêu chuẩn thị trường trong nước, xuất khẩu. Bộ cần tích cực đàm phán mở cửa thêm các thị trường mới cho sầu riêng Việt Nam.

Đáng chú ý, Thủ tướng yêu cầu rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định về quản lý, sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, đảm bảo minh bạch và phù hợp với thông lệ quốc tế. Quy trình sản xuất sầu riêng an toàn, bền vững phải được hoàn thành trong quý III/2025. Bộ NN&MT cũng cần đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, chuyển đổi số trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ, quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc sầu riêng.

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần chủ động làm việc với Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói và công nhận các phòng thử nghiệm đạt chuẩn, nhằm thống nhất quy trình kiểm tra thông quan thông thoáng, thuận lợi. Thủ tướng cũng chỉ đạo hệ thống kiểm dịch thực vật tại các cửa khẩu biên giới bố trí đầy đủ nhân lực, trang thiết bị để kiểm tra, kiểm dịch kịp thời trong thời gian thu hoạch rộ.

Về cơ cấu ngành hàng, Thủ tướng yêu cầu duy trì hợp lý diện tích các vùng trồng hiệu quả, thu hẹp diện tích vùng kém hiệu quả. Đồng thời, mở rộng sản xuất các sản phẩm chất lượng cao, tăng tỷ trọng xuất khẩu sản phẩm đông lạnh, sản phẩm chế biến sâu, nhằm khắc phục tình trạng rớt giá trong giai đoạn thu hoạch rộ. Chương trình giám sát việc thực hiện cấp, quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, an toàn vệ sinh thực phẩm và kiểm dịch thực vật từ gốc đối với sản phẩm sầu riêng cần được xây dựng và triển khai ngay.

Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng, phát triển thương hiệu quốc gia đối với sản phẩm sầu riêng Việt Nam và xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Bộ Tài chính được yêu cầu chỉ đạo Cục Hải quan ưu tiên làm thủ tục thông quan cho các lô hàng sầu riêng trong thời gian nhanh nhất.

Đặc biệt, Thủ tướng giao Bộ Công an chỉ đạo lực lượng chức năng điều tra, xử lý nghiêm các hành vi gian lận mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói. Các hành vi làm giả hồ sơ, chứng từ xuất khẩu và các vi phạm pháp luật khác trong sản xuất, chế biến, kinh doanh, xuất khẩu sầu riêng cũng sẽ bị điều tra và xử lý. Bộ Công an sẽ phối hợp với các bộ, ngành và địa phương để đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng, ngăn chặn tình trạng thao túng thị trường, gây bất ổn sản xuất, xuất khẩu sầu riêng.

Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố nơi có trồng sầu riêng cần chỉ đạo tổ chức sản xuất sầu riêng tuân thủ đúng quy định, quy trình, hướng dẫn, không để xảy ra tình trạng tăng nóng về quy mô, phá vỡ cân đối cơ cấu cây trồng, cung - cầu. Các địa phương cũng phải tăng cường kiểm tra, giám sát định kỳ hoặc đột xuất để đảm bảo các cơ sở được cấp mã tuân thủ quy định và đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, năm 2024, diện tích sầu riêng đã đạt gần 180.000 ha, sản lượng ước đạt 1,5 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt xấp xỉ 3,2 tỷ USD, chiếm 47% tổng giá trị xuất khẩu rau quả. Diện tích sầu riêng tăng bình quân 19,5% mỗi năm trong giai đoạn 2015-2024 và vẫn đang có xu hướng mở rộng nhanh.

Theo Phạm Tuấn (SHTT)