Cựu chủ tịch Công ty Đại Hải đối mặt án chung thân

Ngày 25-8, đông đảo bị hại tiếp tục có mặt tại TAND TP HCM theo dõi phiên xét xử làm rõ trách nhiệm của 2 cựu lãnh đạo Công ty CP Đầu tư Đại Hải (Công ty Đại Hải) trong việc mang hàng trăm thửa đất biệt thự, nhà phố đã bán cho người dân tại khu dân cư (KDC) thuộc phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức (cũ), TP HCM đi thế chấp ngân hàng và cấn trừ nợ cá nhân.

Bi kịch "có nhà không sổ hồng"

Hai bị cáo bị đưa ra xét xử gồm Lưu Quang Lãm (66 tuổi, cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Đại Hải), bị truy tố về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và Ngô Xuân Trường (50 tuổi, cựu Giám đốc Công ty Đại Hải), bị truy tố về tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".

Dự án KDC Hiệp Bình Chánh gần 58.000 m² được giao cho Công ty TNHH Tư vấn Đầu tư xây dựng K&N (sau đổi tên thành Công ty Đại Hải) làm chủ đầu tư từ năm 2001. Năm 2003, Công ty Đại Hải hợp tác với Chi nhánh Tổng Công ty Sông Đà tại TP HCM (nay là Công ty CP ANI) để phân lô bán nền, theo đó Công ty Đại Hải được 180 nền (hơn 23.000 m²), Chi nhánh Tổng Công ty Sông Đà tại TP HCM được 239 nền (hơn 34.000 m²).

Sau khi hợp tác, hàng trăm lô được bán ra thị trường. Người mua ký hợp đồng góp vốn hoặc hợp đồng chuyển nhượng, tin tưởng mình đã cầm chắc cơ hội an cư. Nhưng sau đó là chuỗi rắc rối pháp lý chồng chéo, để lại hàng loạt gia đình lâm cảnh thấp thỏm kéo dài hơn chục năm qua. Bà N.T.L là một ví dụ. Gia đình bà bỏ ra gần 500 triệu đồng để mua 2 nền đất với tổng diện tích 170 m², dựng nhà ở ổn định và được cấp số nhà đàng hoàng. Thế rồi một ngày, bà choáng váng khi phát hiện "sổ hồng" đất của mình đã bị ông Lưu Quang Lãm đem đi bảo lãnh cho Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Phát triển nhà Thành phố vay vốn tại Ngân hàng TMCP Đông Á chi nhánh quận 1.

Trường hợp của bà N.T.Q.N càng cho thấy tính chất phức tạp của vụ án. Sau khi góp hơn 1,2 tỉ đồng để mua 2 nền đất, bà phát hiện lô đất đã bị bị cáo Ngô Xuân Trường ký hợp đồng chuyển nhượng cho một chủ nợ của Trường, rồi tiếp tục bị sang nhượng cho nhiều người. Tranh chấp buộc bà phải khởi kiện và được TAND TP Thủ Đức (cũ) xét xử sơ thẩm. Ròng rã theo đuổi vụ kiện đến cấp phúc thẩm, bà được TAND TP HCM tuyên là chủ sở hữu hợp pháp lô đất, buộc người liên quan giao đất cho bà. Tuy nhiên, việc thi hành bản án gần như bế tắc, quyền lợi hợp pháp của bà N. tiếp tục bị treo lơ lửng.

Thế chấp 115 lô đất đã bán của người dân

Cáo trạng xác định trong năm 2012, khi giữ chức chủ tịch HĐQT kiêm giám đốc, bị cáo Lưu Quang Lãm đã đem 115 thửa đất đã bán cho người dân đi thế chấp tại nhiều ngân hàng để bảo lãnh cho các doanh nghiệp vay vốn. Tổng số tiền vay hơn 208 tỉ đồng. Từ năm 2022 đến 2024, một phần khoản vay đã được Lãm cùng các cá nhân, doanh nghiệp liên quan trả nợ hoặc cấn trừ tài sản. Tuy nhiên, hiện các doanh nghiệp vẫn còn nợ Ngân hàng TMCP Đông Á chi nhánh quận 1 và Ngân hàng TMCP Ngoại thương chi nhánh TP HCM hơn 173 tỉ đồng (gồm nợ gốc và lãi).

Hệ quả là 62 bị hại trong vụ án cho biết họ đã đóng tiền đầy đủ, xây dựng và sử dụng đất ổn định nhưng đến nay vẫn không được cấp sổ hồng. Toàn bộ giấy tờ gốc đã bị mang đi thế chấp, khiến tài sản của họ trở thành tài sản bảo đảm cho khoản nợ ngân hàng liên quan đến "đại gia" bất động sản này.

Cũng trong vụ án này, Ngô Xuân Trường bị cáo buộc dùng các lô đất đã bán để cấn trừ nợ cá nhân hơn 36 tỉ đồng. Cáo trạng xác định từ ngày 24-6-2008, Trường biết rõ toàn bộ các lô đất thuộc dự án KDC phường Hiệp Bình Chánh đã bán hết, đang chờ Công ty Đại Hải làm thủ tục để cấp sổ hồng cho người mua hợp pháp. Tuy nhiên, do thiếu nợ nhiều người nên khi những người mua đất hợp pháp trước đó nộp hồ sơ cho Công ty Đại Hải chờ làm sổ hồng thì Trường đã làm thủ tục đăng ký quyền sử dụng đất tại KDC Hiệp Bình Chánh cho 6 cá nhân và 1 tổ chức mà Trường thiếu nợ.

Theo cáo trạng, những người mua hợp pháp trước đó đã thiệt hại số tiền (trên hợp đồng) hơn 10,7 tỉ đồng và Trường còn bán trùng nền cho nhiều người. Tổng cộng, Trường đã chiếm đoạt hơn 11,7 tỉ đồng.

Tại tòa, đại diện VKSND TP HCM đánh giá hành vi phạm tội của bị cáo Ngô Xuân Trường và bị cáo Lưu Quang Lãm đã xâm phạm đến quyền sở hữu hợp pháp về tài sản của cơ quan, tổ chức được pháp luật bảo vệ. Đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, cần có mức xử lý nghiêm khắc để răn đe. Từ đó, đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên bị cáo Lưu Quang Lãm tù chung thân về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản"; bị cáo Ngô Xuân Trường mức án 16 - 18 năm tù về tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".

Về trách nhiệm dân sự trong vụ án, VKSND TP HCM đề nghị các bị cáo có trách nhiệm trả hết khoản nợ còn lại cho ngân hàng; đồng thời hủy các hợp đồng, giao dịch liên quan đến giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã thế chấp. Ngân hàng có nghĩa vụ trả lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để người dân ngay tình được hoàn tất thủ tục cấp sổ hồng, bảo đảm quyền lợi chính đáng của họ.

TAND TP HCM dự kiến tuyên án vào ngày 27-8. 

Có dấu hiệu sai phạm trong hoạt động tín dụng

Cũng theo VKSND TP HCM, đối với hành vi có dấu hiệu sai phạm trong hoạt động tín dụng của các Ngân hàng TMCP Đông Á chi nhánh quận 1, Ngân hàng TMCP Ngoại thương chi nhánh TP HCM, Ngân hàng TMCP Phương Nam (nay sáp nhập vào Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín), Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh Nhà Bè, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an TP HCM đã tách nguồn tin theo quyết định tách hành vi và tài liệu liên quan để tiếp tục xác minh, xử lý sau khi Ngân hàng Nhà nước có kết quả giám định về quy trình cho vay, thế chấp, ủy quyền của các hợp đồng trên.