Ngân hàng bị thiếu hụt hơn 2,4 tỉ đồng (gồm cả tiền đủ và không đủ tiêu chuẩn lưu thông), nhưng sau nhiều năm điều tra đến nay vẫn không thể xác định ai là người lấy số tiền này.

Ngày 22-9, TAND tỉnh Hưng Yên mở phiên sơ thẩm lần ba, xét xử sáu bị cáo trong vụ án thiếu hụt tổng cộng hơn 2,4 tỉ đồng xảy ra tại Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam chi nhánh tỉnh Hưng Yên.

Bị cáo Nguyễn Thị Lệ (phải) và Trịnh Anh Thuân tại tòa ngày 22-9. Ảnh: TP

Tiền “không cánh mà bay”

Trong số trên, Nguyễn Thị Lệ (cựu thủ quỹ Quỹ nghiệp vụ phát hành) và Trịnh Anh Thuân (cựu kiểm ngân) bị truy tố về tội thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước.

Bốn bị cáo còn lại gồm Vũ Viết Thu (cựu giám đốc), Nguyễn Văn Quê (cựu giám đốc), Vũ Thị Lộc (cựu phó giám đốc) và Đặng Thị Hằng (cựu trưởng Phòng tiền tệ và kho quỹ NHNN chi nhánh Hưng Yên) cùng bị cáo buộc tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Cáo trạng nêu từ tháng 9 đến tháng 10-2015, NHNN chi nhánh Hưng Yên phát hiện hàng loạt vụ thiếu hụt tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông (tiền không đủ chuẩn – PV) tổng cộng hơn 500 triệu đồng.

Sự việc được báo cáo lên NHNN Việt Nam. Cơ quan này nhanh chóng chuyển trả 1.408 tỉ đồng tiền không đủ chuẩn do NHNN chi nhánh Hưng Yên nộp về trước đó. Kết quả kiểm đếm tiếp tục phát hiện thiếu hụt gần 1,4 tỉ đồng.

Ngoài ra, giai đoạn 2009-2015, NHNN chi nhánh Hưng Yên còn phát sinh thiếu hơn 360 triệu đồng tiền đủ tiêu chuẩn lưu thông (tiền đủ chuẩn – PV).

Theo quy trình, tiền đủ chuẩn và không đủ chuẩn vượt định mức sẽ được chuyển từ các ngân hàng thương mại về NHNN chi nhánh Hưng Yên. Tại đây, tiền được bàn giao cho quỹ nghiệp vụ phát hành rồi chuyển sang kho dự trữ phát hành, tiếp đó chuyển về Kho tiền Trung ương I – NHNN Việt Nam.

Cơ quan tố tụng xác định việc thiếu hụt tiền nêu trên xảy ra trong giai đoạn tiền nằm ở quỹ nghiệp vụ phát hành, do bị cáo Lệ làm thủ quỹ.

Cũng theo cáo trạng, ngày 13-11-2015, Lệ và Trịnh Anh Thuân đã kiểm tra không chính xác dẫn tới đóng thiếu, bị mất hai bó tiền trị giá 200 triệu đồng tiền không đủ chuẩn. Hai bị cáo phải liên đới chịu trách nhiệm về số tiền này.

Tổng số tiền bị thiếu hụt tại NHNN chi nhánh Hưng Yên là hơn 2,4 tỉ đồng.

Bị cáo Nguyễn Văn Quê, cựu giám đốc NHNN chi nhánh Hưng Yên. Ảnh: TP

Không tìm được người tham ô

VKS cho rằng tháng 12-2011, NHNN chi nhánh Hưng Yên ban hành công văn số 1125, khuyến khích các ngân hàng thương mại gia cố an toàn cho bó tiền bằng cách tăng thêm dây buộc, khò nilon. Tuy nhiên, Lệ lại yêu cầu các ngân hàng không được khò nilon đối với tiền không đủ chuẩn.

Cùng với đó, nội quy tại quỹ nghiệp vụ phát hành quy định các loại tiền phải được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp trong két sắt. Nhưng thực tế, hầu hết tiền lại được đóng bao rồi chuyển vào gian đệm quản lý, thủ quỹ hoặc kiểm ngân hoàn toàn có thể ra vào lấy tiền giao dịch không có kiểm soát.

VKS cáo buộc Lệ đã làm trái chỉ đạo và nội quy của NHNN chi nhánh Hưng Yên, không đảm bảo an toàn tiền mặt tại quỹ.

Trong số hơn 1,9 tỉ đồng tiền không đủ chuẩn bị thiếu hụt, Lệ phải chịu trách nhiệm hình sự hơn 1,7 tỉ đồng; số còn lại do nguyên nhân khách quan hoặc chưa xác định được người chịu trách nhiệm. Tương tự, Lệ phải chịu trách nhiệm hình sự với hơn 92 triệu đồng tiền đủ chuẩn bị thiếu hụt.

Bốn bị cáo còn lại được xác định thiếu trách nhiệm trong việc đưa ra các biện pháp cần thiết để chống mất tiền mặt, dù việc thiếu hụt tiền xảy ra trong thời gian dài.

Đáng chú ý, theo cơ quan tố tụng, dù đã khởi tố vụ án hình sự về tội tham ô tài sản nhưng đến nay không xác định được thủ phạm nên cơ quan điều tra đã ra quyết định đình chỉ vụ án. Điều này đồng nghĩa số tiền bị hụt đến nay chưa thể làm rõ đang ở đâu hoặc do ai lấy…

Suốt quá trình điều tra, truy tố và xét xử, Nguyễn Thị Lệ nhiều lần kêu oan. Các luật sư bào chữa cho Lệ đưa ra quan điểm thân chủ của mình vô tội.

Tòa cấp cao từng hủy án

Hồi tháng 11-2018, TAND Cấp cao tại Hà Nội tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Hưng Yên (tuyên phạt Lệ ba năm sáu tháng tù, Thuân hai năm cải tạo không giam giữ) để điều tra lại.

HĐXX cho rằng quy trình giao nhận tiền không đủ chuẩn giữa các kho tại NHNN chi nhánh Hưng Yên với NHNN Việt Nam không ổn. Lý do, việc giao nhận đều thực hiện bằng kiểm bó, đếm thếp, chỉ nhìn bề ngoài, không dỡ niêm phong kiểm đếm tờ... Các bó tiền bị thiếu đều bị rút lõi ở giữa bó và có dấu hiệu cho thấy có sự tác động của con người.

“Lẽ ra CQĐT phải điều tra dấu hiệu tham ô, chiếm đoạt thì mới đáp ứng được yêu cầu chống các loại tội tham nhũng và giải quyết được triệt để vụ án. Nếu không có tội tham ô, chiếm đoạt tài sản thì khi đó mới xem xét trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan đến việc mất hơn 1,9 tỉ tiền không đủ chuẩn lưu thông” - HĐXX nhận định.

HĐXX cũng nhấn mạnh việc thiếu hụt tiền xảy ra cả trong thời gian bị cáo Lệ nghỉ phép, sinh con và đã bàn giao lại cho người khác. CQĐT tách hơn 1,7 tỉ đồng để cáo buộc Lệ, đồng thời không chứng minh được trách nhiệm để mất số tiền còn lại thuộc về ai cho thấy việc điều tra là chưa đầy đủ…

Theo Tuyến Phan (Pháp Luật TPHCM)