Tòa nói shipper 'tội tham ô', VKS không đồng ý

VKS cho rằng hành vi của bị cáo làm shipper phạm tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" trong khi quan điểm của tòa án hai cấp cho rằng "Tham ô tài sản" mới đúng tội danh

Ngày 6-3, VKSND quận Tân Bình (TP HCM) cho biết vừa quyết định kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm số 14/2023/HS-ST của TAND cùng cấp. Theo đó, đề nghị TAND TP HCM xét xử lại vụ án theo hướng sửa án sơ thẩm, tuyên bố bị cáo Bành Tất Hoài phạm tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".

Shipper phù phép đơn hàng

Trước đó, TAND quận Tân Bình xử sơ thẩm lần hai tuyên phạt bị cáo Hoài 3 năm tù về tội "Tham ô tài sản". Hồ sơ thể hiện tháng 5-2020, Hoài được Công ty CP Giao hàng Tiết kiệm Chi nhánh TP HCM nhận vào làm việc tại kho hàng ở quận Tân Bình. Hằng ngày, công ty sẽ gửi thông tin đơn hàng gồm tên khách, số tiền thu hộ, điện thoại, địa chỉ khách để Hoài giao. Nếu không giao được thì sẽ lên ứng dụng "hẹn lại" khách. Cuối mỗi ca, Hoài phải mang tiền đã thu hoặc số hàng không giao được về trả lại kho hàng.

Trong tháng 10-2020, Hoài giao thành công 13 đơn hàng tổng trị giá 27,1 triệu đồng nhưng không nộp tiền cho công ty mà chiếm đoạt tiêu xài cá nhân. Công an xác định dù giao thành công nhưng Hoài vẫn lên ứng dụng bấm tình trạng "hẹn lại" khách, thông báo không giao được hàng. Sau đó, Hoài về kho hàng lấy gạch đá, giấy vụn bỏ vào bên trong hộp thường dùng đựng hàng, sử dụng một số "thủ thuật" truy cập vào ứng dụng in mã đơn hàng chưa giao dán lên hộp rồi giao lại cho công ty. Phát hiện hành vi này, công ty đã gửi đơn tố cáo đến công an.

Xử sơ thẩm, TAND quận Tân Bình tuyên phạt bị cáo Bành Tất Hoài 2 năm tù về tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản". Sau đó, VKSND TP HCM kháng nghị yêu cầu cấp phúc thẩm xét xử theo hướng giảm nhẹ một phần hình phạt cho bị cáo Hoài.

Xử phúc thẩm, TAND TP HCM đã hủy toàn bộ bản án sơ thẩm, giao toàn bộ hồ sơ cho cấp sơ thẩm điều tra, xét xử lại từ đầu. TAND TP HCM nhận định có đủ cơ sở xác định hành vi của bị cáo Hoài có dấu hiệu tội "Tham ô tài sản". Việc điều tra, truy tố và xét xử đối với bị cáo Hoài tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" là chưa đúng sự thật khách quan hành vi phạm tội của bị cáo.

VKS, tòa án khác quan điểm

Theo TAND TP HCM khoản 2, điều 352 Bộ Luật Hình sự quy định: "Người có chức vụ là người do bổ nhiệm, do bầu cử, do hợp đồng hoặc do một hình thức khác, có hưởng lương hoặc không hưởng lương, được giao thực hiện một nhiệm vụ nhất định và có quyền hạn nhất định trong thực hiện công vụ, nhiệm vụ". Khoản 5, điều 2, Nghị quyết 03/2020/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao quy định "Do một hình thức khác" quy định tại khoản 2 điều 352 Bộ Luật Hình sự là trường hợp không phải do bổ nhiệm, do bầu cử, do tuyển dụng, do hợp đồng nhưng được giao thực hiện nhiệm vụ và có quyền hạn trong khi thực hiện nhiệm vụ đó.

TAND TP HCM nhận định bị cáo Hoài là người có chức vụ, quyền hạn và lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để chiếm đoạt tài sản mà mình có trách nhiệm quản lý. Do vậy, TAND TP HCM hủy án, xác định Hoài có dấu hiệu tội "Tham ô tài sản".

Sau đó, VKSND quận Tân Bình ban hành cáo trạng truy tố lần 2 đối với bị cáo Bành Tất Hoài vẫn về tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản". Dù vậy, xử sơ thẩm lần 2, TAND quận Tân Bình tuyên phạt bị cáo Hoài 3 năm tù về tội "Tham ô tài sản".

VKSND quận Tân Bình liền kháng nghị yêu cầu cấp phúc thẩm xử theo hướng sửa tội danh từ "Tham ô tài sản" sang "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".

Theo VKSND quận Tân Bình, khoản 6 điều 353 Bộ Luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định về tội "Tham ô tài sản" như sau: "Người có chức vụ, quyền hạn trong các doanh nghiệp, tổ chức ngoài nhà nước mà tham ô tài sản thì bị xử theo quy định tại điều này". Căn cứ kết quả điều tra vụ án, nội dung hợp đồng lao động, nội quy, quy trình làm việc tại công ty, Hoài chỉ là nhân viên có nhiệm vụ giao hàng. Bị cáo nhận tiền, nộp tiền về công ty theo hình thức nhận tiền thu hộ, bị cáo không có chức vụ, không được hưởng phụ cấp chức vụ, không được quyền quyết định bất cứ vấn đề gì liên quan đến hàng hóa. Nếu có ý kiến của người mua hàng thì công ty là người giải quyết nên không thỏa mãn yếu tố về chủ thể tội "Tham ô tài sản".

Ngoài ra, điều 95 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 đã quy định xử lý hành vi vi phạm pháp luật về phòng chống tham nhũng trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước gồm: Công ty đại chúng, tổ chức tín dụng, tổ chức xã hội. Đồng thời, khoản 1 điều 32 Luật Chứng khoán năm 2019 quy định "Công ty đại chúng là công ty cổ phần … có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỉ trở lên; thực hiện chào bán thành công cổ phiếu lần đầu ra công chúng thông qua đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước…

VKSND quận Tân Bình cho biết trong vụ án này, khách thể bị xâm phạm là tài sản của công ty có vốn điều lệ 19,9 tỉ đồng và chưa thực hiện chào bán thành công cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Như vậy, xét về chủ thể và khách thể của tội phạm, hành vi phạm tội của bị cáo không thỏa mãn về các điều kiện quy định về tội "Tham ô tài sản" mà chỉ phạm tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".