Một nữ founder startup công nghệ đình đám vừa bị kết án 85 tháng tù, toàn bộ tài sản bị tịch thu

Charlie Javice – nữ sáng lập startup công nghệ tài chính Frank – vừa chính thức bị tòa án liên bang Mỹ tuyên án 85 tháng tù (hơn 7 năm) vì nhiều tội danh gian lận liên quan đến thương vụ bán công ty cho JPMorgan Chase. Đây là cái kết gây chấn động cho một nhân vật từng được ca ngợi là gương mặt trẻ triển vọng trong giới khởi nghiệp.

Frank được Charlie Javice thành lập vào năm 2016 với mục tiêu đơn giản hóa quá trình xin hỗ trợ tài chính của sinh viên Mỹ. Startup nhanh chóng được chú ý, và Javice được Forbes đưa vào danh sách “30 Under 30”.

Đỉnh cao vào năm 2021, JPMorgan Chase quyết định chi 175 triệu USD để mua lại Frank nhằm tiếp cận thế hệ khách hàng trẻ mà Javice quảng bá là “khổng lồ”. Tuy nhiên, ngay sau khi hoàn tất thương vụ, ngân hàng này đã phát hiện ra rất nhiều bất thường.

Thay vì sở hữu 4,25 triệu khách hàng như Javice khẳng định, Frank thực tế chỉ có khoảng 300.000 người dùng. Để lấp đầy khoảng trống, Javice cùng cộng sự đã thuê nhà khoa học dữ liệu bên ngoài tạo ra danh sách giả, mua dữ liệu từ bên thứ ba và trình bày với JPMorgan như thể đó là khách hàng thật. Vụ việc nhanh chóng bị lật tẩy và trở thành một trong những bê bối lớn nhất của giới startup fintech.

Tháng 3/2025, một bồi thẩm đoàn liên bang tại Manhattan kết tội Javice với 4 cáo buộc, bao gồm gian lận ngân hàng, gian lận chứng khoán, gian lận liên quan đến chuyển khoản và âm mưu lừa đảo. Đến phiên tuyên án cuối tháng 9, thẩm phán Alvin K. Hellerstein đưa ra mức phạt 85 tháng tù giam, đồng thời yêu cầu Javice bồi thường và tịch thu tài sản, con số có thể lên tới gần 288 triệu USD.

Trong suốt quá trình xét xử, nhóm luật sư của Javice cho rằng JPMorgan đã quá vội vàng và không tiến hành thẩm định đầy đủ, nhấn mạnh rằng ngân hàng “có đủ nguồn lực để tự kiểm chứng dữ liệu”. Phía Javice cũng lập luận giá trị của Frank không chỉ nằm ở số lượng khách hàng mà còn ở công nghệ, thương hiệu và đội ngũ nhân sự. Tuy nhiên, bồi thẩm đoàn và tòa án không chấp nhận các lý lẽ này.

Bản án dành cho Charlie Javice được coi là lời cảnh tỉnh đối với cộng đồng khởi nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực fintech, nơi dữ liệu khách hàng thường là yếu tố quyết định trong việc thu hút đầu tư và mua bán sáp nhập. Sự việc cũng làm dấy lên nhiều tranh cãi về quy trình thẩm định đầu tư ở những thương vụ hàng trăm triệu USD, khi ngay cả một tập đoàn lớn như JPMorgan cũng bị “qua mặt”.

Giới quan sát so sánh trường hợp của Javice với Elizabeth Holmes, nhà sáng lập Theranos, như một ví dụ điển hình cho “mặt tối” của thế giới startup: đằng sau ánh hào quang của những ý tưởng lớn, những tấm huy chương danh giá, có thể là những con số bị thổi phồng và sự thật bị bóp méo. Bản án 85 tháng tù không chỉ là sự trả giá cá nhân cho Javice mà còn là một lời nhắc nhở nghiêm khắc về sự minh bạch, tính liêm chính và trách nhiệm pháp lý trong kinh doanh.