Ông chủ tập đoàn quân sự tư nhân Wagner Yevgeny Prigozhin được tin là vừa thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay. Liệu lực lượng này có thể tồn tại và phát triển nếu không có Prigozhin hay không?
Yevgeny Prigozhin trong bức ảnh chụp hôm 21/8. (Ảnh: AP)

Trong khi nguyên nhân vụ rơi máy bay vẫn còn mù mờ thì điều trở nên rõ ràng là Wagner – lực lượng quân sự tư nhân mà ông Prigozhin đã xây dựng – về cơ bản đã bị phân chia và nay giống như "rắn mất đầu".

Vai trò của Wagner trong các hoạt động quân sự của Nga ở Ukraine đã không còn sau khi Prigozhin dẫn quân về chiếm trụ sở quân sự của Nga và tiến về thủ đô Mátxcơva. Từ đó, Prigozhin có vẻ cố gắng giành lại một chút ảnh hưởng, thông qua các hoạt động ở châu Phi.

Ông Prigozhin gần đây phát biểu ủng hộ cuộc đảo chính ở Niger . Tuần này, ông đăng một đoạn video từ đâu đó ở châu Phi, gợi ý rằng có lẽ ông ta đã tìm được một vai trò mới và hành động của ông ta đã được tha thứ.

Trong video, Prigozhin cho biết đang tuyển quân cho các hoạt động ở châu Phi, đồng thời mời các nhà đầu tư Nga rót tiền vào Cộng hòa Trung Phi thông qua Russian House, một trung tâm văn hóa ở thủ đô của quốc gia châu Phi này.

Ngày 23/8, Prigozhin đang bay qua vùng Tver gần Mátxcơva cùng các lãnh đạo cấp cao khác của Wagner thì máy bay riêng của ông gặp nạn.

Không chỉ Prigozhin thiệt mạng trong vụ tai nạn. Trên máy bay còn có Dmitry Utkin, một trong những cộng sự thân cận nhất của ông trùm và là một trong những nhân vật chủ chốt của Wagner.

Thông tin trên các kênh truyền thông xã hội của Nga liên quan đến Wagner nói rằng các thành viên khác trong ban lãnh đạo của Wagner có thể cũng có mặt trên chuyến bay.

Theo các chuyên gia, một điều rõ ràng là Wagner sẽ không còn như xưa nữa, khi không còn những người sáng lập và lãnh đạo chủ chốt.

Theo một số báo cáo gần đây, hàng trăm tay súng Wagner chuyển đến căn cứ ở Belarus đã bắt đầu rời đi vì không hài lòng với mức lương thấp hơn hoặc chuyển đến làm việc ở Tây Phi. Lực lượng Wagner ở Belarus gồm hơn 5.000, nhưng đã giảm hơn 1/4.

Tại Nga, các hoạt động của Wagner bị gián đoạn trong suốt hai tháng qua, và có vẻ Prigozhin cùng các cộng sự đang tìm kiếm một vai trò mới.

Và với việc Wagner đã rút khỏi Ukraine, có lẽ câu hỏi lớn nhất là liệu lực lượng này có thể tiếp tục duy trì hoạt động ở các quốc gia châu Phi như trước đây hay không.

Dù đã có một số cái tên được nhắc đến như những ứng viên có thể được Điện Kremlin chấp thuận, nhưng liệu có ai trong số họ đủ khả năng thay thế Prigozhin hay không vẫn là điều chưa chắc chắn.

Phần lớn sự hiện diện của Wagner ở châu Phi dựa vào những mối quan hệ mà Prigozhin và các cộng sự đã tạo dựng trong nhiều năm. Chẳng hạn, có thông tin nói rằng Wagner đã hỗ trợ chính quyền quân sự ở Mali, góp phần khiến Pháp quyết định chấm dứt hoạt động quân sự kéo dài gần một thập kỷ ở đó.

Và trong khi Điện Kremlin gần đây đang nỗ lực xây dựng quan hệ tốt hơn với các quốc gia châu Phi ở vùng Sahel, Prigozhin được cho là đã tìm cách phát triển quan hệ cá nhân với các lãnh chúa, các thủ lĩnh đảo chính quân sự, các chính trị gia và doanh nhân bị cho là tham nhũng.

Sean Bell, nhà phân tích quân sự từng là sĩ quan không quân Mỹ, gần đây nói với Sky News rằng nếu không có Prigozhin, Wagner chẳng là gì cả.

“Nếu Wagner không có Prigozhin thì thật khó để biết nó sẽ tồn tại như thế nào”, Bell nói.

Theo Bình Giang (Tiền Phong)