Theo dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính, có 2 trường hợp không bắt buộc sáp nhập tỉnh, xã.

Trường hợp đầu tiên là đơn vị hành chính (ĐVHC) có vị trí biệt lập và khó tổ chức giao thông thuận lợi. Thứ hai là ĐVHC có vị trí đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng đến quốc phòng an ninh và việc bảo vệ chủ quyền quốc gia.

Cùng với các tiêu chí khác về diện tích tự nhiên, quy mô dân số, yếu tố lịch sử, văn hóa, cơ sở hạ tầng…, Bộ Nội vụ đề xuất 11 tỉnh, thành giữ nguyên: Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. 

Còn lại 52 ĐVHC cấp tỉnh thuộc diện sắp xếp gồm 4 thành phố: Hải Phòng, TPHCM, Đà Nẵng, Cần Thơ và 48 tỉnh: Hà Nam, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Bình, Hải Dương, Nam Định, Ninh Bình, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Hoà Bình, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Ninh Thuận, Quảng Trị, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Khánh Hoà, Đắk Nông, Tây Ninh, Bình Dương, Bình Thuận, Bình Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Bạc Liêu, Vĩnh Long, Hậu Giang, Trà Vinh, Tiền Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp, An Giang, Long An, Cà Mau, Quảng Nam, Bình Định, Đắk Lắk, Đồng Nai, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, Kiên Giang.

Cao Bằng là một trong những tỉnh nằm trong danh sách dự kiến không sáp nhập. Ảnh: Thạch Thảo

Ngoài ra, trong quá trình nghiên cứu cũng ưu tiên sắp xếp các ĐVHC miền núi, đồng bằng với các đơn vị hành chính có biển; kết hợp hài hòa, hợp lý các ĐVHC có vị trí liền kề gắn với yêu cầu định hướng phát triển để hỗ trợ lẫn nhau, cùng thúc đẩy phát triển kinh tế của ĐVHC sau sắp xếp.

Việc sắp xếp ĐVHC, sáp nhập tỉnh đặt mục tiêu cao nhất là phát triển đất nước, mở rộng không gian phát triển cho đơn vị hành chính mới, phát huy vai trò dẫn dắt của các vùng động lực, hành lang kinh tế, cực tăng trưởng.

Về việc lựa chọn trung tâm hành chính - chính trị, Bộ Nội vụ đưa ra một số gợi ý: Chọn trung tâm hành chính của một trong số các ĐVHC cấp tỉnh hiện nay để bảo đảm chính quyền địa phương cấp tỉnh nhanh chóng đi vào hoạt động ổn định; trung tâm hành chính mới phải có vị trí địa lý thuận lợi, hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, nhất là hệ thống giao thông phát triển (sân bay, đường bộ, cản,…), trung tâm hành chính mới cần có không gian phát triển trong tương lai, tránh sự mất cân đối giữa các địa phương khi sáp nhập.

Theo dự kiến, 63 tỉnh, thành phố hiện nay sẽ được sắp xếp lại còn khoảng 34 tỉnh, thành, không tổ chức hoạt động hành chính cấp huyện và tổ chức khoảng 5.000 đơn vị hành chính cấp xã, phường - rút gọn lại từ hơn 10.000 ĐVHC cấp xã, phường.

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bỏ cấp huyện

Theo Kết luận số 126 ngày 14/2 và Kết luận số 127 ngày 28/2, Bộ Chính trị và Ban Bí thư yêu cầu: "Nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã; thực hiện mô hình địa phương 2 cấp (tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể), bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả".

Trong dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) mới đây cũng đề xuất tổ chức ĐVHC và chính quyền địa phương 2 cấp gồm tỉnh và cơ sở, không tổ chức cấp huyện.

Trong đó, cấp tỉnh giữ như quy định hiện hành gồm: Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nhưng sáp nhập một số ĐVHC cấp tỉnh để bảo đảm đạt tiêu chuẩn theo quy định, mở rộng không gian phát triển.

Đồng thời, tổ chức lại các ĐVHC cấp xã hiện nay để hình thành các ĐVHC cấp cơ sở gồm xã, phường và đặc khu ở hải đảo để phù hợp với mô hình tổ chức mới.

ĐVHC kinh tế - đặc biệt giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập.

Theo Nguyễn Thảo (VietNamNet)