Khi nào bác sĩ được quyền từ chối khám chữa bệnh cho bệnh nhân?

Theo Điều 40 Luật Khám bệnh, chữa bệnh số 15/2023/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/1/2024, bác sĩ được quyền từ chối khám chữa bệnh trong các trường hợp sau:

1. Bệnh vượt quá khả năng chuyên môn hoặc ngoài phạm vi hành nghề: Khi tình trạng bệnh vượt quá khả năng chuyên môn hoặc không thuộc phạm vi hành nghề, bác sĩ có quyền từ chối khám chữa bệnh. Tuy nhiên, họ phải giới thiệu người bệnh đến cơ sở hoặc người hành nghề khác phù hợp và thực hiện sơ cứu, cấp cứu, theo dõi, chăm sóc cho đến khi người bệnh được tiếp nhận hoặc chuyển đi cơ sở khác.

2. Khám chữa bệnh trái pháp luật hoặc đạo đức nghề nghiệp: Nếu việc khám chữa bệnh vi phạm pháp luật hoặc đạo đức nghề nghiệp, bác sĩ có quyền từ chối thực hiện.​

3. Người bệnh hoặc thân nhân có hành vi xâm phạm nhân viên y tế: Trong trường hợp người bệnh hoặc thân nhân có hành vi xâm phạm thân thể, sức khỏe, tính mạng của bác sĩ khi đang thực hiện nhiệm vụ, bác sĩ có quyền từ chối khám chữa bệnh, trừ khi người đó mắc bệnh tâm thần hoặc không làm chủ được hành vi.

4. Yêu cầu phương pháp khám chữa không phù hợp: Khi người bệnh yêu cầu phương pháp khám chữa bệnh không phù hợp với quy định về chuyên môn kỹ thuật, bác sĩ có quyền từ chối.

5. Không chấp hành chỉ định điều trị: Nếu người bệnh hoặc người thân không chấp hành chỉ định về chẩn đoán, phương pháp chữa bệnh của bác sĩ sau khi đã được tư vấn, vận động thuyết phục, gây nguy cơ đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh, bác sĩ có quyền từ chối khám chữa bệnh.

Ngoài ra, Điều 43 của Luật này cũng quy định bác sĩ được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, sức khỏe và tính mạng; được phép tạm rời khỏi nơi làm việc khi bị đe dọa đến sức khỏe, tính mạng, nhưng phải báo cáo ngay với người chịu trách nhiệm chuyên môn hoặc người trực lãnh đạo và cơ quan công an hoặc chính quyền địa phương nơi gần nhất.

Điều 43, Luật Khám bệnh, chữa bệnh cũng quy định rõ, thầy thuốc được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, sức khỏe và tính mạng; Được phép tạm rời khỏi nơi làm việc trong trường hợp bị người khác đe dọa đến sức khỏe, tính mạng. Việc "tạm rời" này phải được báo cáo ngay với người chịu trách nhiệm chuyên môn hoặc người trực lãnh đạo của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và với cơ quan công an hoặc chính quyền địa phương nơi gần nhất.

Theo số liệu của Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), 70% người bị tấn công trong các vụ mất an ninh, trật tự tại bệnh viện là bác sĩ, 15% là điều dưỡng. 60% vụ việc xảy ra trong khi thầy thuốc đang cấp cứu, chăm sóc người bệnh; 30% xảy ra khi thầy thuốc đang giải thích về bệnh lý cho người bệnh và thân nhân.

Các vụ hành hung nhân viên y tế chủ yếu xảy ra ở bệnh viện tuyến tỉnh (chiếm 60% số vụ việc), tiếp đến là bệnh viện tuyến trung ương (chiếm 20%).

Để bảo vệ nhân viên y tế, Bộ Y tế đã chỉ đạo các cơ sở khám chữa bệnh tăng cường bảo đảm an ninh, trật tự, thiết lập hệ thống giám sát và cảnh báo nguy cơ gây mất an ninh, trật tự, đồng thời thực hiện các giải pháp theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh số 15/2023/QH15.

3 trường hợp bác sĩ bắt buộc chữa bệnh

Ngoài ra, Luật cũng quy định 3 trường hợp bác sĩ bắt buộc phải chữa bệnh:

- Người mắc bệnh truyền nhiễm nhóm A;

- Người mắc bệnh trầm cảm có ý tưởng, hành vi tự sát, người có bệnh tâm thần, kích động có khả năng gây nguy hại cho bản thân hoặc người khác hoặc phá hoại tài sản;

- Các trường hợp khác theo quy định.​

Những quy định mới này nhằm đảm bảo an toàn cho cả bác sĩ và người bệnh, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

HL (SHTT)