-
Quảng Ninh: Người đàn ông ngừng tim ngay trước cửa phòng lọc máu, hành động của bác sĩ khiến cả phòng lặng đi
-
Hàng chục công nhân Công ty Toyoda Gosei nhập viện nghi ngộ độc thực phẩm
-
Nam MC nói thẳng Lan Phương: "Họ không có trách nhiệm làm hài lòng bạn!"
-
Tài xế ô tô giật chìa khoá xe máy của 2 cô gái rồi bỏ đi
-
Dùng thuốc tránh thai liên tục một năm, nữ sinh viên đại học 20 tuổi đột quỵ
-
Thanh niên người Nga đấm vào mặt Trung tá CSGT ở Nha Trang bị tạm giữ hình sự
-
Tuyệt đối điện ảnh: Đội hình từng duyệt binh tại Matxcơva luyện tập cho concert Quốc gia tại Mỹ Đình
-
3 người mắc kẹt trong căn nhà cháy ở Hà Nội
-
Bé gái bị bỏ rơi cùng tâm thư nhói lòng của người mẹ ở Đà Lạt
-
Chu Thanh Huyền mua 9 hộp trang sức rồi "nịnh" Quang Hải trả tiền, tuyên bố muốn giống Triệu Lộ Tư
-
Tai nạn khi ăn lẩu khiến 3 trẻ cùng nhà ở Hà Nội phải vào viện cấp cứu
-
Top 3 con giáp bùng nổ vận may, sự nghiệp thăng hoa, tài lộc dồi dào cuối tuần này (9-10/8)
-
Khi nào chính thức cấm xe tải chạy vào làn sát dải phân cách 2 tuyến cao tốc?
-
Tìm thấy thiếu niên mất tích ở Ninh Bình, lộ tin nhắn có nội dung đáng sợ
-
Đà Nẵng: Thanh niên bỗng co giật rồi ngừng tim khi chờ khám bệnh, diễn biến sau đó cực kỳ căng thẳng
-
5 món ăn "thần hộ mệnh" cho lá gan: Giúp bạn trẻ lâu, đẹp da và hết mệt mỏi
-
Sự thật rợn người sau những chuyến áp giải nữ phạm nhân thời xưa
-
Muốn thoát nghèo thì chớ để những thứ này trong nhà bếp
-
Vợ Đoàn Văn Hậu tung ảnh bikini nóng bỏng, khoe vóc dáng "đồng hồ cát" sau 1 năm "giấu nhẹm" vì sinh con
-
Trúng số 8 tỷ đồng, người đàn ông nhận hết tiền mặt, nghe quyết định chia tiền mà bất ngờ
Xã hội
31/03/2016 20:19Người Pháp biến Sài Gòn thành "Hòn ngọc Viễn Đông" cách nào?
Đó là con kinh do người Pháp đào năm 1862 từ dự án "TP Sài Gòn 500 ngàn dân" 1861 của Trung tá công binh Coffyn.
40.000 dân Sài Gòn và 5 tỉnh Nam kỳ còn lại được huy động đào kinh này, một số lượng người rất lớn so với dân số Nam kỳ lúc đó cho thấy người Pháp đã kỳ vọng ra sao với nó.
Tham vọng bị bỏ dở của "kênh Thắt Lưng" cho Sài Gòn
|
Bản đồ Sài Gòn và vùng phụ cận 1892 cho thấy kênh Vòng Thành phía Bắc Sài gòn - Chợ Lớn hiện lên rất rõ, bao Sài Gòn - Chợ Lớn thành một cù lao giữa bốn bề sông nước. Và hệ thống một loạt đường sá từ Sài Gòn ra Chợ Lớn hầu như song song với hướng đông nam của cổng chính 2 thành Gia Định - Ảnh tư liệu - Đồ họa và chú thích đối chiếu với đường phố hiện nay: TRỊ THIÊN - M.C |
Con kênh này gần như nương theo lũy Bán Bích của Nguyễn Cửu Đàm cho Quy hoạch Sài gòn 1772.
|
Lũy Bán Bích trong Quy hoạch Sài Gòn 1772 trên bản đồ Trần Văn Học 1815 - Ảnh tư liệu - Đồ họa: TRỊ THIÊN |
Người Pháp gọi đó là kênh Ceinture (canal de Ceinture - kênh Thắt Lưng), dân Sài Gòn hồi thập niên 1960 vẫn gọi là kênh Vòng Thành.
Con kênh này nối hai đầu rạch Bến Nghé với rạch Thị Nghè, tạo một đường nước bao hoàn toàn vùng Sài Gòn Chợ Lớn, thay lũy Bán Bích 1772. Và như vậy, với rạch Thị Nghè - sông Sài Gòn - rạch Bến Nghé - kênh Vòng Thành, Sài Gòn trở thành vùng cù lao.
Dự tính của người Pháp không dừng lại ở đó. Kèm theo con kênh, người Pháp còn mở một loạt con đường rất lớn phía bắc kênh, nay là các con đường: Hoàng Văn Thụ, Lý Thường Kiệt, Lạc Long Quân, Lãnh Binh Thăng... Các con đường này đều thông về phía Chợ Lớn theo hướng bắc (các con đường của Quy hoạch 1772 thông theo hướng đông nam).
Theo học giả Vương Hồng Sển, con kinh này theo kế hoạch "bề ngang 20 thước, bề sâu sáu thước (...). Nhưng công việc dở dang thất bại, và Đô Đốc Bonard đành bỏ nửa chừng công tác ấy".
Nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển không nói dở dang ra sao và lý do thất bại. Còn Chuyên khảo tỉnh Gia Định năm 1902 (Monographie de la Province de Gia - Định, 1902) thì kinh Vòng Thành đã được đào nhưng toàn kinh chưa được đem vào sử dụng vì bùn đất lên quá nhanh, ghe thuyền không đi được.ịnh 1902, trang 19 ).
|
Bản đồ Sài Gòn đến 1975 vẫn còn ghi nhận kênh Vòng Thành rất rõ (màu xanh dương phía trên) - Ảnh tư liệu |
Đầu thập niên 90 thế kỷ trước, từ đường Cách Mạng Tháng Tám vô, chúng tôi vẫn thấy nhiều đoạn kênh này dọc đường Bắc Hải (Q.10) vẫn còn bên dãy tường sát Công viên Lê Thị Riêng - Q.10, nhưng chỉ nhỏ như rãnh nước (hiện nay là những dãy nhà nhỏ và không sâu).
Và đây là ranh giới giữa đô thành Sài Gòn và tỉnh Gia Định (hiện là ranh giới quận 10 - quận Tân Bình. Trước 1975, có tấm bảng lớn đặt nơi đây: "Đô thành Sài Gòn kính chào các bạn").
Vấn đề là tại sao người Pháp giảm nhiệt huyết với con kênh hoành tráng thông thủy cho cả khu vực phía bắc, phía tây Sài Gòn? Cũng như vậy, về phía nam Sài Gòn, con đường Nguyễn Tất Thành chạy ra quận 7, Nhà Bè, Cần Giờ hiện nay đến 1954 vẫn như một vùng hoang hóa, đầm lầy?
Qua thực tế, nhiều thế hệ kiến trúc sư, nhà quy hoạch người Pháp gửi nhận định, kết luận của mình cho nhà cầm quyền ở Nam kỳ cũng như chính quốc: Sài Gòn - Chợ Lớn phát triển mạnh theo hướng đông tây do gắn với nguồn nguyên vật liệu dồi dào, thị trường tiêu thụ cũng như nguồn nhân công? Khu vực phía bắc và nam Sài Gòn không có những ưu điểm này cùng với nguồn nước ngọt thiếu thốn, thậm chí phía nam là vùng bị hoàn toàn bị xâm nhập mặn nặng nề.
Người Pháp tập trung phát triển Sài Gòn theo hướng đông tây
Những ngày đầu chiếm Sài Gòn, người Pháp thật ra không phải không có những sai lầm trong quy hoạch, thiết kế Sài Gòn.
Không chỉ kênh Vòng Thành, nhiều con kênh khác ngay trung tâm Sài Gòn cũng đã được đào và cũng nhanh chóng bị lấp: kênh Lớn (Grand canal - dân Việt gọi là kênh Chợ Vải vì bên dòng kênh là chợ Vải, mà nhiều người nhầm cho đó là chợ Bến Thành cũ) đào năm 1867, lấp 1887 (thành đường Nguyễn Huệ hiện nay); kênh Coffyn (lấy tên Trung tá công binh Coffyn lập Quy hoạch "Sài Gòn 500 ngàn dân" 1861) lấp năm 1892 (thành đường Lê Lợi hiện nay)...
Nhưng quan trọng hơn, người Pháp đã nhanh chóng nhận ra một điều: không phải ngẫu nhiên mà người Việt tập trung phát triển Sài Gòn theo hai hướng đông tây.
Thế là hàng loạt đường phố, kênh rạch, cầu... khu vực đông, tây Sài Gòn được xây dựng.
Dọc hai bên rạch Bến Nghé là một loạt bến bãi chạy dài từ Sài Gòn ra Chợ Lớn, không chỉ là đường đi mà còn là đường vận chuyển hàng hóa Sài Gòn - Chợ lớn - miền Tây: Bến Bạch Đằng, Hàm Tử, Chương Dương, Vân Đồn, Bình Đông...
|
Bến Bạch Đằng đầu thế kỷ 20 - Ảnh tư liệu |
Một con đường khác, đường Điện Biên Phủ ngày nay chạy song song với Nguyễn Thị Minh Khai cũng tiến về Chợ Lớn.
Đường 3-2 ngày nay đã vượt qua Cách Mạng Tháng Tám và đến 1892, rõ ràng vẫn đang tiến tiếp về phía Chợ Lớn, miền Tây.
Có lẽ lượng hàng hóa và người qua lại giữa Sài Gòn và miền Tây phát triển nhanh, khu vực đầm lầy giữa Sài Gòn - Chợ Lớn mà sau này trở thành đại lộ Trần Hưng Đạo cũng được san lấp ngay sau khi chợ Bến Thành khai thị 1914 nhằm tăng mạnh hàng hóa giữa hai thành phố cũng như với miền Tây.
Quy hoạch "Sài Gòn 500 ngàn dân" của Trung tá công binh Coffyn - 1862 (Khi Pháp chiếm xong Nam kỳ lục tỉnh). - Thành Phố Sài Gòn nằm trong bốn đường nước (bản đồ 1892 phía trên). - Quy hoạch phân lô các loại đất: Cụ thể hạng nhất (nhà buôn nhỏ trên bến cảng): 10x12m =120m2; hạng hai (nhà buôn lớn trên bến cảng): 20x20m = 400m2; hạng ba (nhà ở trong đô thị): 20x80m = 1600m2; hạng tư (nhà ở ngoại ô): 9x50m = 450m2.
- Đường Imperial (Hai Bà Trưng ngày nay) là trục đông-tây của Sài Gòn. Đông: khu hành chánh, từ Hai Bà Trưng cho tới rạch Thị Nghè, rộng khoảng 2km2. Tây: từ Hai Bà Trưng ra tới Chợ Lớn, gồm cả Sài Gòn, rộng 23km2: khu thương mại, dịch vụ, công nghiệp.. - Quy hoạch đường sá, bến cảng: chiều rộng của các đường phố chính 40m, vỉa hè hai bên rộng 4m có hai hàng cây mỗi bên; đường phụ 30 m, vỉa hè 2m, mỗi bên trồng một hàng cây. Các bến sông Sài Gòn cũng như rạch Bến Nghé, rạch Thị Nghè rộng 40m, vỉa hè 6m, trồng hai hàng cây ở hai bên. - Quy hoạch về hệ thống nước, cung cấp nước tiêu dùng, thoát nước: do địa hình Sài Gòn bằng phẳng, không cao hơn mặt nước, lại có triêu cường nên không cho phép đặt những đường ống cống bình thường, mà thay vào đó là những ống cống với cửa cống đóng mở tự động… -Quy hoạch về an ninh phòng thủ: tập trung hai hướng bắc (biên giới với Cao Miên), nam (biển Cần Giờ)... |
>> Bí thư Thành ủy TP.HCM: “Trở lại số 1 - Không có gì là không thể!"
Theo Chung Hai (Tuổi Trẻ)








- Hơn 1 tháng nữa có 2 con giáp tạm biệt vận xui, bước vào giai đoạn phát đạt, 1 con giáp thận trọng (47 phút trước)
- Phản ứng bất ngờ của ê kíp MV AI "Kiếp sau vẫn là người Việt Nam" (1 giờ trước)
- Toàn cảnh dịch Chikungunya lan rộng toàn cầu: Trung Quốc ghi nhận hơn 7.000 ca, Mỹ phát cảnh báo (1 giờ trước)
- Clip: Bà Phạm Kim Dung biến sắc, quay mặt bỏ đi khi vừa nghe tên Hoa hậu Thuỳ Tiên (1 giờ trước)
- Bị chém gần đứt lìa chân khi mang hung khí đi tìm đối thủ (2 giờ trước)
- Quảng Ninh: Người đàn ông ngừng tim ngay trước cửa phòng lọc máu, hành động của bác sĩ khiến cả phòng lặng đi (2 giờ trước)
- Hàng chục công nhân Công ty Toyoda Gosei nhập viện nghi ngộ độc thực phẩm (2 giờ trước)
- Xuất khẩu đồ gỗ, dệt may sang Mỹ có thể chậm lại (2 giờ trước)
- Tuyển Việt Nam tạo “địa chấn”, đánh bại đội top 8 thế giới, sáng cửa giành vé vào vòng 1/8 (2 giờ trước)
- Nam MC nói thẳng Lan Phương: "Họ không có trách nhiệm làm hài lòng bạn!" (3 giờ trước)




