Nạn tảo hôn đang là vấn đề nhức nhối tại nhiều tỉnh miền núi phía bắc. Ở cái tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới”, nhiều đứa trẻ ở vùng cao chưa kịp lớn đã trở thành mẹ.

Nạn tảo hôn đang là vấn đề nhức nhối tại nhiều tỉnh miền núi phía bắc. Ở cái tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới”, nhiều đứa trẻ ở vùng cao chưa kịp lớn đã trở thành mẹ.


Bỏ học lấy chồng

Theo chân ông Chung, chúng tôi đến nhà vợ chồng Lò Thị Vui (14 tuổi) và Quàng Văn Phớ (21 tuổi). Ngôi nhà sàn bằng gỗ nhỏ bé nằm liêu xiêu ven sườn núi vắng lặng, cửa nhà khóa trái, bên trong tối om. Ông Quàng Văn Bun, bác họ của Vui ở gần đó cho biết, giờ đang là mùa gặt nên vợ chồng Vui ở trên nương từ sáng đến tối mới về. “Con Vui hoàn cảnh lắm. Bố mất sớm, mẹ thì đi lấy chồng mới. Nó học giỏi nhất Trường THCS Bó Mười A, thế mà đòi bỏ học về nhà lấy chồng. Chúng tôi khuyên bảo mãi nó chẳng nghe. Tội nghiệp nó, bé tí tuổi mà đang mang thai tháng thứ 7, ngày ngày phải theo chồng lên nương cách đây mấy cây số”, ông Bun nói.
 

Nhiều em gái vùng dân tộc thiểu số phải kết hôn và sinh con sớm khi còn ở tuổi vị thành niên - Ảnh: Hằng Hậu


Trời xẩm tối, một cô bé nhỏ xíu, nặng nhọc vác bụng bầu vượt mặt ngang qua cửa, theo sau là một thanh niên gầy guộc, quần ống thấp ống cao. Đó là hai vợ chồng nhà Vui. Sau một hồi ngại ngùng, Vui bẽn lẽn kể: “Chúng em về ở với nhau gần 2 năm nay. Tháng 5 vừa rồi, gia đình mới tổ chức cưới. Lúc đó xã cũng can thiệp, nhưng do nhà em hoàn cảnh khó khăn, mẹ và dượng phải làm lụng vất vả nuôi 6 miệng ăn, không có tiền ăn học nên em lấy chồng. Giờ hai vợ chồng vẫn ở cùng bố mẹ. Chờ mấy năm nữa đủ tuổi, chúng em mới đi đăng ký kết hôn”. Theo lời Vui, ở Trường THCS Bó Mười A, cũng có 4 bạn tầm tuổi em đã nghỉ học ở nhà lấy chồng.

Tại Sơn La, nạn tảo hôn không chỉ xảy ra ở dân tộc Thái, mà còn phổ biến ở dân tộc Mông. Tại bản Chiềng Đi 2, xã Vân Hồ (H.Vân Hồ), chúng tôi gặp ông bố trẻ Giàng A Cánh, tuổi mới ngoài đôi mươi, nhưng đã là cha của 2 đứa trẻ. Vợ đi nương, ông bố trẻ ở nhà trông con. Chỉ vào đứa bé tóc tai bê bết mồ hôi, quần áo lấm lem, Cánh bảo: “Trông bé thế thôi nhưng nó học lớp 2 rồi đấy. Về nhà còn làm cô giáo dạy chữ xóa mù cho mẹ”. Cánh ngậm ngùi nhớ lại thời trai trẻ của mình: “Năm mình học lớp 6, bố mẹ nói, nhà ông bác có con dâu, nhà mình chưa có nên người lớn đi bắt vợ về cho mình. Cưới xong mình vẫn đi học à. Sợ bị chọc cười, mình giấu bạn bè, đến lớp 8 khi có con thì mọi người mới biết vợ kém 1 tuổi, không biết chữ, lấy về không biết gì đâu. Đẻ con chẳng biết chăm sóc, mẹ mình phải chăm hộ”.

Chị Hân, cán bộ dân số xã Vân Hồ, cho biết ngay trong bản Chiềng Đi 2, có cặp vợ chồng vừa tảo hôn vừa kết hôn cận huyết. Mẹ của cô dâu chú rể là hai chị em ruột. Chúng tôi ngỏ ý đến tìm, nhưng chị nói, “đang mùa gặt chúng nó đi làm cả rồi” nên rất khó gặp nếu như không hẹn trước.

“Tìm được vợ khó hơn vàng”

Tiếp xúc với các bậc phụ huynh có con em kết hôn sớm tại Sơn La, không ít người chẳng ngại ngần nêu lý do cho con tảo hôn.
Ông Lường Văn An, ở Bản Khảm, xã Tô Múa (H.Vân Hồ), bộc bạch: “Trong bản này tìm được vợ khó hơn vàng. Vàng còn thấy người ta đeo, chứ vợ cưới không nhanh trai bản khác cướp mất. Như con dâu mình, 15 tuổi còn nhỏ, chưa sinh sản được đâu, mình cứ lấy về cái đã. Chuyện đẻ tính sau”. Ông An cho hay con trai ông 22 tuổi bị bệnh nên lấy vợ muộn, chứ ông thông gia - bố của con dâu trước đây cũng tảo hôn, hơn 30 tuổi đã có con để gả chồng.

Lý giải thực trạng gia tăng tảo hôn, ông Tòng Văn Hung, Trưởng bản Bó Phúc, xã Mường Khiêng (H.Thuận Châu), thổ lộ: “Trước đây, tình trạng tảo hôn cũng có nhưng ít thôi, do dân bản ở cách xa nhau, từ nhà này qua nhà kia khó. Từ ngày có điện thoại di động, trai gái gọi điện rủ nhau đi chơi dễ hơn. Địa phương động viên không nên lấy chồng, lấy vợ sinh con sớm. Nhưng nói nhiều cũng chẳng ăn thua. Họ còn lý sự, con tôi ế, không có chồng ai chịu trách nhiệm. Còn bọn trẻ thì dọa, mình không cho lấy nhau nó ăn lá ngón tự tử. Quê mình ở H.Quỳnh Nhai đã có người tự tử ăn lá ngón vì không lấy được nhau đấy”.

Ông Hà Văn Lai, Giám đốc Trung tâm dân số - kế hoạch hóa gia đình H.Thuận Châu, thừa nhận: “Phong tục tập quán ở miền núi nặng vấn đề gia đình đông con để có người làm. Quan niệm của người Thái sinh ra đến độ tuổi 13 -15 có người hỏi là gả, nếu không kết hôn sợ ế. Vì thế mới có con gái “tằng cẩu” (tục lệ của người Thái, những cô gái có chồng vấn tóc lên đỉnh đầu để phân biệt với những người chưa chồng). Một số dân tộc khác, như dân tộc Mông, trai gái yêu nhau rất sớm, nếu không cho lấy họ ăn lá ngón tự tử. Đây là thách thức với chúng tôi. Có nhiều ca cán bộ chuyên trách dân số cũng đành bó tay”.
 
>> Hà Tĩnh: Phó chủ tịch xã tổ chức "tảo hôn" cho con dâu 14 tuổi
>> Báo động nạn tảo hôn ở Thuận Châu - Sơn La

Theo Thu Hằng - Phan Hậu (Thanh Niên Online)