Lần đầu tiên, hệ thống “chấm điểm công dân số” được Bộ Công an đề xuất tích hợp trên ứng dụng VNeID, với mục tiêu khuyến khích người dân tham gia tích cực vào môi trường số, tuyệt đối không dùng để xử phạt hay hạn chế quyền lợi công dân.

Đề xuất này nằm trong dự thảo Nghị quyết về phát triển công dân số, đang được lấy ý kiến trong tháng 12. Theo Bộ Công an, hiện pháp luật chưa có quy định nào về việc xây dựng hay vận hành hệ thống điểm công dân số, nên đây được xem là chính sách hoàn toàn mới.

Hệ thống điểm được xây dựng nhằm đo lường và khuyến khích các hành vi tích cực trên môi trường số, như cập nhật dữ liệu cá nhân, sử dụng dịch vụ công trực tuyến an toàn, tham gia góp ý chính sách, phản ánh kiến nghị… Điểm số sẽ gắn với các quyền lợi cụ thể, tạo động lực để người dân chủ động tham gia chuyển đổi số, thay vì chỉ dựa vào ưu đãi tài chính đơn thuần.

Theo dự thảo, điều kiện cơ bản để trở thành công dân số là có tài khoản định danh điện tử VNeID, biết sử dụng dịch vụ công và dịch vụ số một cách an toàn, có trách nhiệm, tuân thủ pháp luật. Công dân số được bảo đảm quyền quản lý danh tính số, tiếp cận dịch vụ số, tham gia phản biện chính sách và giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước.

Bộ Công an dự kiến người dân tích cực tham gia các hoạt động trên môi trường số có thể được giảm từ 10% đến 100% đối với 127 loại thuế, phí. Nhiều thủ tục hành chính phổ biến như khai sinh, kết hôn, cư trú, cấp lại giấy tờ xe, giấy phép lái xe, thẻ căn cước, giấy phép xây dựng… có thể được miễn phí khi thực hiện qua VNeID.

Về cách tính điểm, công dân hoàn thiện 100% hồ sơ VNeID sẽ được 100 điểm, xếp loại công dân số cơ bản. Điểm được cộng thêm dựa trên mức độ cập nhật dữ liệu, tần suất sử dụng dịch vụ số và đóng góp cho cộng đồng số. Các hoạt động như góp ý dự thảo văn bản pháp luật, tương tác với đại biểu Quốc hội hay thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến đều được ghi nhận điểm.

Dự kiến công dân được cộng điểm trên VNeID khi tham gia hoạt động sau đây:

22-1766370847-de-xuat-cham-diem-cong-dan-so-tren-vneid-hoat-dong-the-nao-co-anh-huong-quyen-loi.webp
Ảnh: VnE

Đối với nhóm yếu thế như người cao tuổi, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số, nếu đạt mức điểm tối thiểu theo quy định sẽ được cộng thêm điểm khuyến khích hằng năm. Công dân đạt từ 350 điểm tín nhiệm trở lên có thể được giảm 10% một số loại thuế, lệ phí khi thực hiện giao dịch qua VNeID.

Bộ Công an khẳng định hệ thống điểm không dùng để xử phạt. Các hành vi vi phạm pháp luật trên môi trường số vẫn xử lý theo quy định hiện hành; trường hợp vi phạm nghiêm trọng có thể bị cảnh báo hoặc tạm dừng cộng điểm đến khi khắc phục xong.

Việc chấm điểm sẽ được thực hiện dựa trên dữ liệu tự động, minh bạch, có xác thực, bảo đảm chống gian lận và tránh trùng lặp. Hệ thống dự kiến được thí điểm trước khi triển khai rộng rãi.

Theo Bộ Công an, hiện đã có hơn 65 triệu tài khoản VNeID được kích hoạt, song tỷ lệ người dân thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến vẫn còn thấp. Nghị quyết mới được kỳ vọng sẽ tạo cú hích, giúp người dân thay đổi thói quen và tham gia sâu hơn vào tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Bích Ngọc (SHTT)