Thị trường linh kiện máy tính đang rơi vào tình trạng hỗn loạn chưa từng có do giá bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (RAM) tăng phi mã. Chỉ trong vòng một năm, giá chip DRAM đã tăng tới 171,8%, vượt xa tốc độ tăng giá của vàng. Hiện tại, một bộ RAM DDR5 64GB có thể dễ dàng có giá vượt mốc 500 USD, thậm chí còn đắt hơn cả một chiếc máy chơi game PlayStation 5.
06-1764988515-gia-ram-tang-nhanh-hon-vang-gay-hon-loan-thi-truong-chip-toan-cau.jpg
Cửa hàng Central Computers thông báo tạm thời điều chỉnh giá RAM do biến động thị trường. Ảnh: PCW

Nguyên nhân chính dẫn đến sự thiếu hụt và tăng giá đột biến này là cuộc đua xây dựng cơ sở hạ tầng Trí tuệ Nhân tạo (AI) chưa từng có giữa các gã khổng lồ công nghệ. Các trung tâm dữ liệu AI đang tiêu thụ một lượng bộ nhớ khổng lồ, tạo áp lực lớn lên thị trường tiêu dùng.

Trước đó, ba nhà sản xuất bộ nhớ lớn nhất (Samsung, SK Hynix và Micron), hiện kiểm soát khoảng 70% thị trường DRAM toàn cầu, đã cắt giảm sản lượng sau giai đoạn dư cung vào đầu năm 2023. Đến cuối năm 2024, lượng hàng tồn kho đã được hấp thụ hết, tạo điều kiện cho việc tăng giá.

Các nhà sản xuất hiện đã chuyển trọng tâm sang các loại bộ nhớ có lợi nhuận cao hơn như HBM (Bộ nhớ băng thông cao) và DDR5, đồng thời giảm mạnh sản lượng dòng DDR4 cũ, gây khan hiếm ngay cả với chuẩn bộ nhớ này.

Chỉ trong khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 11, các chip nhớ của Samsung đã tăng giá tới 60%. Giá hợp đồng cho một mô-đun DDR5 32GB đã tăng từ 149 USD lên 239 USD chỉ trong hai tháng, trong khi mô-đun 128GB đạt mức 1.194 USD.

CEO Jensen Huang của Nvidia khẳng định xu hướng này: "Nhu cầu về sức mạnh tính toán đã tăng lên đáng kể. AI đã đạt đến điểm mà mọi người đều muốn sử dụng nó. Chúng ta đang chứng kiến hai xu hướng tăng trưởng theo cấp số nhân cùng một lúc."

Tình trạng hỗn loạn này không chỉ dừng lại ở các hợp đồng lớn. Thực tế tại các cửa hàng bán lẻ như Central Computers ở vùng Vịnh San Francisco hay Micro Center (Mỹ) cho thấy giá RAM đang được điều chỉnh theo ngày, tương tự như việc mua bán rau củ ngoài chợ.

Các cửa hàng phải dán thông báo cho biết: "Chi phí đang biến động hàng ngày... Do đó, chúng tôi không thể niêm yết giá cố định vào lúc này."

Sự leo thang giá cả là rõ rệt: Một bộ kit 32GB mà người dùng mua ba tháng trước với giá 130 USD, nay đã có giá 440 USD, tăng hơn gấp ba lần. Bộ nhớ DDR5 64GB giờ đây có thể ngốn của người dùng từ 700 USD đến 900 USD.

"Cơn bão hoàn hảo" này đồng nghĩa với việc không chỉ DRAM, mà cả bộ nhớ flash NAND (lưu trữ) và ổ cứng HDD cũng đang trong tình trạng khan hiếm, khiến người tiêu dùng và nhà sản xuất PC đối mặt với mức giá cao hơn trên toàn bộ các linh kiện cùng một lúc – điều mà nhà sản xuất Adata cho biết là lần đầu tiên xảy ra sau 30 năm.

Hệ quả là card đồ họa, máy chơi game như Xbox và PlayStation 5, cũng như smartphone và laptop, đều đối mặt với nguy cơ tăng giá mạnh. Thậm chí, một số dự án phát triển sản phẩm đã bị hoãn lại do chi phí linh kiện tăng. CEO Tim Sweeney của Epic Games cảnh báo giá RAM tăng sẽ là vấn đề thực sự cho ngành game trong nhiều năm tới.

Các nhà phân tích dự đoán xu hướng tăng giá này sẽ kéo dài ít nhất bốn năm, tương ứng với thời hạn hợp đồng cung cấp mà Samsung và SK Hynix đã ký với các khách hàng lớn. Trừ khi "bong bóng AI" vỡ hoặc các mô hình AI hiệu quả hơn xuất hiện, người tiêu dùng có kế hoạch nâng cấp công nghệ nên cân nhắc "xuống tiền" ngay, trước khi giá chạm đến những đỉnh cao mới gây sốc hơn nữa.

QT (SHTT)