Phần mộ được coi là “nhà” của người đã khuất nên cuối năm thường được con cháu sửa sang sạch, đẹp để đón Tết bằng lễ tạ mộ. Việc tạ mộ cuối năm hầu như nhà nào cũng làm, tuy nhiên không phải ai cũng biết cách tạ cho đúng. Dưới đây, chuyên gia sẽ cho bạn lời khuyên.

Phần mộ được coi là “nhà” của người đã khuất nên cuối năm thường được con cháu sửa sang sạch, đẹp để đón Tết bằng lễ tạ mộ. Việc tạ mộ cuối năm hầu như nhà nào cũng làm, tuy nhiên không phải ai cũng biết cách tạ cho đúng. Dưới đây, chuyên gia sẽ cho bạn lời khuyên.

Thời điểm tốt nhất để đi tạ mộ là khi thời tiết tạnh ráo, ấm áp. Ảnh: T.G

Vì sao phải tạ mộ cuối năm?

Nhân dân ta vẫn có câu “sống cái nhà, chết cái mồ”. Người Việt Nam coi “phần mộ” là nhà của người đã khuất. Nếu cuối năm người ta cần sửa sang quét tước nhà cửa cho khang trang sạch đẹp để đón Tết thì đối với phần mộ của người thân cũng được sửa sang như vậy.

Bởi vậy, các gia đình thường đi tạ mộ vào mỗi dịp cuối năm. Lễ tạ mộ thường từ ngày 20 - 30 tháng Chạp Âm lịch để chuẩn bị mời ông bà về ăn Tết vào trưa ngày 30. Những người quanh năm đi làm ăn xa cũng thường cố gắng trở về cố hương vào dịp này để tạ mộ, sum họp với gia đình.

Theo chuyên gia tư vấn phong thủy Tam Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Phong thủy Dịch học thế giới (Phân hội tại Việt Nam), Giám đốc Cty TNHH Kiến trúc phong thủy Tam Nguyên, mồ mả tổ tiên với người Việt rất quan trọng. Đây là cách để con cháu cảm ơn thần linh, thổ địa khu vực có mộ phần. Việc này tương tự như con cháu làm lễ tạ thần linh, thổ địa gia tiên, tiền chủ nơi nhà đang sống dịp cuối năm.

Công việc trong lễ tạ mộ là dọn dẹp sạch sẽ cho phong quang, thoáng đãng mộ phần của người mất. Là mộ đất có thể đắp lại nấm cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại, cây hoang mọc trùm lên mộ, cũng là cách giảm bớt rắn, chuột đào hang, làm tổ. Các cụ già thì lo việc cúng khấn tổ tiên nơi phần mộ.

Ông Nguyễn Đức Hiếu (Công ty Kiến trúc Phong thủy Việt Nam) chia sẻ, theo tâm linh thì “phương tiện” để con cháu tưởng nhớ, kết nối với gia tiên là bàn thờ và mộ phần. Bàn thờ và mộ phần tổ tiên được chăm sóc tốt và đúng cách con cháu sẽ được phù hộ. Nếu không con cháu có thể bị ảnh hưởng, bởi “âm siêu, dương thái” – nghĩa là phần âm có nhẹ nhàng siêu thoát thì các cụ mới phù hộ được cho con cháu.

Lễ tạ mộ không chỉ tạ các cụ nhà mình, mà nên hiểu đủ là tạ ơn quan thần linh bản địa, chư vị tôn thần… đã cho các cụ nương nhờ mảnh đất đó. Con cháu không chỉ quan tâm tới các cụ gần đời mình (như cha mẹ, ông bà tới tam đại, tứ đại), mà ỉ cho trưởng họ, trưởng chi lo cho các cụ cao hơn (gọi là cao tằng tổ tỉ), bởi đó là một thiếu sót lớn vì không có các cụ lớn thì sao có các cụ gần.

Do đó khi đi tạ mộ hãy lưu tâm đến tất cả các cụ trong dòng họ. Cũng cần lưu ý không nên chỉ thắp hương mỗi mộ nhà mình mà các ngôi mộ bên cạnh các cụ cũng nên “thăm hỏi”. Nếu có những ngôi mộ vô chủ cũng cần thắp cho “họ” nén hương.

Ông Tam Nguyên nêu quan điểm, ở nghĩa trang có nơi thờ thần linh, thổ địa riêng thì phải bày lễ hai nơi và tùy theo phong tục địa phương mà có điều chỉnh thích ứng. Khi tạ mộ nên dâng mâm cỗ ở miếu thần linh, trong đó có xôi, gà (giò hoặc trống thiến nguyên con bày trên xôi). Lễ tạ mộ truyền thống, cần sắm lễ hoa quả đơn giản (hương, nước, hoa tươi, trầu cau, hoa quả, thuốc lá, chè, rượu trắng (kèm chén đựng rượu 5 cái), nến cốc màu đỏ. Có thể dùng vàng mã, hoặc tùy vong linh mà dùng áo quần mã phù hợp cúng tiến. Nhưng không nên dùng nhiều vàng mã.

Điều quan trọng trong việc tạ mộ là thể hiện lòng quý kính, tưởng nhớ người đã khuất và nguyện làm những điều thiện lành, hồi hướng công đức cho họ. Bởi vậy, nghi lễ tạ cũng không cần làm quá linh đình, tốn kém. Cũng không nặng về hình thức, đốt vàng mã nhiều gây lãng phí.

Ai không nên đi tạ mộ?

Nhiều người băn khoăn không biết nên chọn giờ nào trong ngày tạ mộ cho tốt?. Các chuyên gia tâm linh cho rằng, tảo mộ hay tạ mộ vào giờ nào trong ngày tùy vào điều kiện, khi nào thời tiết thuận lợi và sức khỏe của bạn cho phép. Thời điểm tốt nhất trong ngày là chọn lúc tạnh ráo, ấm áp. Trong dịp này nhiều gia đình cũng dẫn trẻ em đi theo tạ mộ, trước là để biết dần vị trí phần mộ, sau là tập cho trẻ kính trọng, hiếu đễ tổ tiên. Bởi vậy, không nên đi quá sớm, sương đêm chưa tan, hoặc chiều tối trời về đêm âm khí nặng nề không có lợi cho sức khỏe. Khi thời tiết mưa gió thì không nên tảo mộ, tạ mộ, phải tạm ngừng xây cất mộ.

Tuỳ theo phong tục từng địa phương mà tạ mộ diễn ra mang tính chất gia đình nhỏ, hoặc đi theo dòng họ. Nếu là tạ mộ theo dòng họ hay làm vào ngày chạp họ, anh em nội tộc gặp mặt cuối năm tại nhà thờ họ để cúng lễ, dọn dẹp, trang hoàng… đón Tết. Thời gian thường vào ngày nghỉ để mọi người có mặt đông đủ hơn.

Các nhà tâm linh cho rằng, việc tạ mộ là điều cần thiết nhưng không phải ai cũng nên đi. Ai muốn đi tạ mộ trước hết hay chú ý tới tình trạng sức khỏe của mình. Những phụ nữ có thai, người ốm yếu, đau bệnh, phụ nữ đang kỳ “đèn đỏ”, trẻ em dưới 10 tuổi… không nên tới mộ phần, nghĩa trang. Bởi những đối tượng này rất dễ bị nhiễm âm khí, phong hàn, hoặc một số bệnh thời khí…

Khi đi tạ mộ cần lưu ý không nên nô đùa, ngồi lên những ngôi mộ vì bị coi là bất kính. Đặc biệt không tranh thủ ngồi thiền, tập dưỡng sinh, thể dục ở đó vì uế khí dễ xâm nhập vào cơ thể. Mọi người cần lưu ý không nên ăn đồ cúng ở nghĩa trang, vì có thể ảnh hưởng không tốt đến hệ tiêu hóa, lạnh bụng, chưa kể đến vấn đề tần số tâm linh. Tốt nhất là khi đi tảo mộ về, nên hơ lửa hoặc tắm nước gừng để thanh lọc các khí và âm khí bám vào người và quần áo…

Theo Hà Dương (Giadinh.net.vn)