Loại ung thư có tiên lượng rất xấu, có dấu hiệu đã ở giai đoạn muộn: Đối tượng nào có nguy cơ cao?

Ban đầu ung thư tuyến tụy có biểu hiện rất mơ hồ nên khó chẩn đoán sớm. Do đó, tiên lượng của ung thư tụy rất xấu, trên thực tế tỉ lệ sống trung bình sau 5 năm của ung thư tụy chỉ khoảng 9.3%.

Thông tin trên báo Tổ Quốc, bệnh nhân N.X.K (50 tuổi) cách đây khoảng 2 - 3 tháng xuất hiện đau bụng trên lâm râm. Bệnh nhân nghĩ đau dạ dày nên có mua thuốc về tự uống, tuy nhiên triệu chứng không thuyên giảm. Sau đó, bệnh nhân có đi khám tại tuyến cơ sở cũng được chẩn đoán viêm dạ dày. Bác sĩ cho uống thuốc theo liệu trình 1 tháng.

Tuy nhiên, các triệu chứng đau của bệnh nhân không thuyên giảm mà ngày một tăng lên. Do cơn đau nhiều xuyên từ phía trước ra phía sau khiến cho bệnh nhân mất ngủ, sụt cân, bệnh nhân mới tới bệnh viện khám. Kết quả, bệnh nhân K được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tuỵ giai đoạn cuối.

Ung thư tuyến tụy là gì?

Ung thư tuyến tụy là những tổn thương ác tính xuất phát từ bất kỳ thành phần nào của mô tụy, bao gồm các tế bào của mô tụy ngoại tiết, tế bào tụy nội tiết (tế bào đảo Langerhans) và các tế bào thuộc mô liên kết của tụy.

Trên 95% ung thư tụy có nguồn gốc từ mô tụy ngoại tiết (gồm tế bào biểu mô ống tụy, tế bào “acinar”, tế bào mầm, …) trong đó khoảng 85% là xuất phát từ tế bào biểu mô ống tụy ngoại tiết; còn lại ung thư xuất phát từ tế bào tụy nội tiết và của mô liên kết rất hiếm gặp. Nội dung tiếp theo của bài viết sẽ chủ yếu nói về ung thư tụy ngoại tiết.

Theo thống kê của Tổ chức y tế thế giới, ung thư tụy chỉ đứng thứ 14 về tỉ lệ mắc (458.918 ca mắc/năm), tuy nhiên ung thư tụy lại đứng hàng thứ 7 về tỉ lệ tử vong do ung thư (432.242 ca tử vong/năm). Điều này cho thấy tiên lượng của ung thư tụy rất xấu, trên thực tế tỉ lệ sống trung bình sau 5 năm của ung thư tụy chỉ khoảng 9.3%2.

Nguyên nhân chủ yếu khiến ung thư tụy có tiên lượng xấu so với ung thư tiêu hóa khác là bởi tụy có vị trí đặc biệt ở rất sâu trong ổ bụng, triệu chứng lâm sàng nghèo nàn lại dễ nhầm với bệnh khác nên người bệnh thường được chẩn ở giai đoạn muộn. Tại Mỹ, chỉ 10% bệnh nhân ung thư tụy được chẩn đoán ở giai đoạn sớm, trong khi đó 53% bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn IV khi đã có di căn xa.

Triệu chứng của ung thư tụy

- Đau bụng: là một trong những dấu hiệu thường gặp nhất. Đau bụng thường bắt đầu xuất hiện trước khi phát hiện bệnh khoảng 1- 2 tháng và tăng dần theo tiến triển của bệnh nhưng ban đầu thường chỉ đau thoáng qua vùng thượng vị nên dễ nhầm với viêm dạ dày.

Đau thường khởi phát ở vùng thượng vị, khi bệnh tiến triển thường lan sang 2 bên và/hoặc xuyên ra sau lưng, cơn đau có thể không liên tục nhưng thường nặng hơn sau khi ăn hoặc khi nằm ngửa khiến người bệnh phải nằm tư thế cuộn tròn cho đỡ đau; đau nhiều ra sau lưng thường gặp khi khối u nằm ở vùng thân hoặc đuôi tụy hơn là vùng đầu tụy.

Thông thường đau bụng trong ung thư tụy xuất hiện từ từ, tăng dần theo kiểu “vết dầu loang” theo tiến triển của bệnh, song cũng có trường hợp người bệnh đột ngột đau một cách dữ dội do u làm tắc ống tụy gây viêm tụy cấp.

- Hội chứng tắc mật: vàng da, nước tiểu sẫm màu. Vàng da do ung thư tụy là vàng da liên tục, tăng dần do u gây tắc ống mật chính làm dịch mật từ gan không xuống được tá tràng, hậu quả là mật vào trong máu gây vàng da và nước tiểu sẫm màu. Vàng da thường gặp và xuất hiện sớm với những khối u vùng đầu tụy

- Đi ngoài sống phân: u gây cản trở men tụy xuống ruột non tiêu hóa thức ăn. Đây là một trong những nguyên nhân làm người bệnh ung thư tụy bị suy kiệt rất nhanh, do vậy cần bổ sung men tụy kịp thời.

- Suy nhược, sụt cân

- Chán ăn

- Nôn

- Tiêu chảy

Đái tháo đường: đái tháo đường có thể xuất hiện đồng thời nhưng có khoảng 25% bệnh nhân ung thư tụy có khởi phát bệnh tiểu đường trước khi phát hiện ung thư tụy trong thời gian dưới 2 năm.

Đối tượng nào dễ mắc bệnh ung thư tuyến tụy?

Có khoảng 5 - 10% bệnh nhân ung thư tuyến tụy là do yếu tố gia đình hay nguyên nhân di truyền. Những bệnh nhân ung thư tuyến tụy có tính di truyền thường có độ tuổi mắc bệnh sớm hơn nhiều so với những người mắc bệnh do các nguyên nhân khác.

Người hút thuốc lá cũng có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư tuyến tụy: hút thuốc lá làm thúc đẩy bệnh ung thư tuyến tụy tiến triển nhanh hơn, người hút thuốc lá cũng đối mặt với nguy cơ mắc bệnh này cao gấp 1,5 lần so với người không hút thuốc lá hay tiếp xúc với khói thuốc.

Người béo phì và ít vận động có nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tụy khá cao: Với những người có chỉ số BMI > 30 dễ mắc ung thư tuyến tụy hơn so với người có cân nặng lý tưởng với chỉ số BMI < 23.

Những người ăn nhiều thịt, dầu mỡ, thịt bảo quản như xúc xích, thịt xông khói cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tụy cao hơn so với người hay ăn rau, trái cây tươi. Ngoài ra, những người có lượng selenium và lycopene trong máu thấp cũng dễ mắc ung thư tuyến tụy.

Yếu tố nguy cơ ung thư tuyến tụy còn cao hơn nếu bạn là người mắc bệnh viêm tụy mãn tính, bị lây nhiễm vi khuẩn Helicobacter Pylori, người có tiền sử cắt túi mật hay cắt dạ dày.

Người hay sử dụng rượu bia: Nghiên cứu cho thấy nếu mỗi ngày bạn uống trên 2 ly rượu thì bạn cũng sẽ có nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tụy cao hơn những người không uống rượu.

Với những người có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư tuyến tụy cần thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe, để có thể phòng ngừa khả năng mắc phải căn bệnh này.

PN (Nguoiduatin.vn)