Thời tiết giao mùa là điều kiện thuận lợi khiến bệnh mũi, họng ở trẻ dai dẳng. Điều này khiến phụ huynh lo lắng, tự đi mua thuốc xịt/nhỏ mũi về dùng cho trẻ, tuy nhiên việc này tiềm ẩn nhiều nguy cơ.

Khi trẻ bị khô, ngạt hay chảy nước mũi, phụ huynh thường xử lý bằng cách nhỏ các loại dung dịch (xịt kháng khuẩn, các loại thuốc thuốc, thậm chí gồm cả thành phần kháng sinh, corticoid...). 

Các chuyên gia cảnh báo, việc tự ý dùng các loại thuốc xịt mũi không có chỉ dẫn của bác sĩ vô cùng nguy hiểm, thậm chí gây ra biến chứng nặng nề.

Ảnh minh họa: Internet

Theo VietNaNet dẫn lời BS Trần Văn Đồng - Khoa Nội Nhi, Bệnh Viện Sản Nhi Vĩnh Phúc, thông tin về trường hợp bé hơn 5 tuổi phải thăm khám vì chảy máu mũi. Theo đó, đợt này, trẻ sổ mũi nhiều vì vậy bà mua 1 lọ thuốc nhỏ mũi để nhỏ cho cháu. Ban đầu thấy đỡ, sau đó trẻ lại nghẹt mũi nhiều, bà lại ra hiệu thuốc khác mua lọ xịt "nhạy hơn".

“Xịt liền 2 tuần 2 lọ, trẻ vẫn nghẹt mũi nhiều. Sau đó, thấy con chảy máu mũi nên gia đình đưa trẻ đi khám”, BS Đồng thông tin. Theo bác sĩ, 2 lọ thuốc được gia đình dùng cho trẻ này cùng thành phần là thuốc co mạch máu nên làm giảm sự xung huyết (gây nề mũi khi bị viêm), rất nhanh, nhạy.

Tuy nhiên nếu lạm dụng kéo dài có thể gây phải ứng ngược, càng nghẹt mũi hơn. Càng nghẹt, người nhà càng xịt nhiều khiến co mạch gây giảm tưới máu, không tốt cho mũi và làm tổn thương mũi, dẫn tới chảy máu.

Bác sĩ Đồng cho biết, việc xử lý chảy máu cho bệnh nhi không quá phức tạp, điều đáng cảnh báo là việc tùy tiện dùng thuốc xịt, nhỏ mũi của các phụ huynh với trẻ. 

Tương tự, Sức Khỏe & Đời Sống đưa tin, bé H.N. (Hà Nội) được gia đình đưa đi khám bệnh do hiện tượng mặt mũi phính tròn mà không phải do tăng cân. Trước đó, bé bị ngạt mũi, gia đình cho đi khám bệnh và được kê đơn một loại thuốc xịt mũi.

Sau khi dùng thuốc, tình trạng ngạt mũi của bé được cải thiện rõ rệt. Từ đó gia đình coi đây như là một "thần dược", trở thành thuốc đầu tay mỗi khi bé ngạt mũi, khụt khịt... Dần dần trở thành thói quen không thể thiếu, người lớn còn xịt mũi "dự phòng" ngay cả khi bé không bị ngạt mũi.

Sau khi khám lâm sàng cùng các kết quả các xét nghiệm, TS. Hoàng Kim Ước, Chuyên gia Nội tiết - Đái tháo đường đã chẩn đoán bé bị suy tuyến thượng thận do lạm dụng thuốc xịt mũi có chứa dexamethason.

Thuốc corticoid dạng xịt mũi nếu lạm dụng cũng gây tác dụng phụ nguy hiểm.

Theo TS. Hoàng Kim Ước, dexamethason là một loại thuốc thuộc nhóm corticosteroid, một glucocorticoid tổng hợp, có tác dụng giảm đau, chống viêm cực mạnh (mạnh gấp vài chục lần chất tự nhiên có trong cơ thể). Khi dùng sẽ cho tác dụng tức thì, nên khá nhiều bệnh nhân lạm dụng nhóm thuốc này.

Tuy nhiên, nếu dùng kéo dài, dùng sai, thuốc sẽ ức chế vùng dưới đồi, tuyến yên làm các vùng này không tiết ra hormone chỉ huy tuyến thượng thận, dẫn đến tuyến thượng thận không hoạt động, lâu ngày teo lại gây suy tuyến thượng thận.

Trẻ em nếu bị suy tuyến thượng thận sẽ rất nguy hiểm. Nó làm trẻ chậm lớn, mặt tròn đỏ, da mỏng nhiều vệt tím, yếu, mệt, chân tay teo nhỏ, dễ bị xuất huyết, dễ bị nhiễm trùng, có thể bị suy thượng thận cấp (tử vong) khi bị nhiễm trùng.

Vì vậy, để tránh tình trạng lạm dụng corticoid, bác sĩ khuyến cáo:

- Phụ huynh cần hiểu về thành phần, công dụng, hướng dẫn sử dụng để biết thuốc có chứa thành phần corticoid hay không. Có nhiều tên thuốc khác nhau chứa corticoid như: Medron, Menison, Hydrocortison, Kacor, Prednisolone, Prednisone, Methylprednisolone, Betamethasone, Dexamethasone,… Có thể dựa vào kí hiệu tên thuốccó đuôi "sone" ("son") hoặc "olone" ("olon") để nhận biết nhóm thuốc có chứa corticoid, ghi nhận trên VietNamNet.

- Khi trẻ mắc các bệnh lý như dị ứng, xương khớp, tai mũi họng… cần đến khám tại bệnh viện để được bác sĩ tư vấn, kê đơn. Nếu phải dùng corticoid để điều trị bệnh cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ trong liệu trình sử dụng thuốc, tránh lạm dụng thuốc.

Cách nào sử dụng thuốc xịt mũi chứa glucocorticoid an toàn?

Theo TS. Hoàng Kim Ước, thuốc xịt mũi chứa glucocorticoid cần phải dùng đúng mới đạt hiệu quả điều trị cao mà tránh được tác dụng phụ.

Ảnh minh họa: Internet

Người bệnh cần đặc biệt lưu ý:

- Nghẹt mũi, sổ mũi do rất nhiều nguyên nhân gây ra, do đó khi thấy trẻ có hiện tượng này cần đưa trẻ đi khám bệnh tại chuyên khoa nhi hoặc tai mũi họng. Khi chưa xác định rõ nguyên nhân, chỉ nên nhỏ/xịt mũi, vệ sinh mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý 0,9%.

- Nếu biết nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng, trước hết cần loại bỏ hết các yếu tố nguy cơ: Phấn hoa, mùi lạ (nước hoa, nước tẩy nhà vệ sinh, nước lau sàn nhà, xà phòng giặt…), khói thuốc lá, khói bụi, lông thú nuôi… ra khỏi môi trường của trẻ.

- Nếu được bác sĩ kê đơn thuốc, cần tuân theo chỉ định chặt chẽ. Tất cả các loại thuốc nhỏ/xịt mũi cho bé đều không được lạm dụng. Thời gian sử dụng thuốc do bác sĩ chỉ định. Phụ huynh tuyệt đối không tự mua hoặc dùng đơn thuốc cũ đi mua thuốc nhỏ/xịt mũi cho trẻ trong những lần nghẹt mũi sau.

Đối với thuốc kê đơn luôn cần sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ. Các thuốc không kê đơn có thể tham khảo tư vấn của dược sĩ có kinh nghiệm tại nhà thuốc.

   

- Với tình trạng viêm mũi dị ứng dai dẳng khiến trẻ quấy khóc, kém ăn kém ngủ, bác sĩ kê thuốc xịt mũi có glucocorticoid nhưng phải sử dụng đúng chuẩn để tránh tác dụng phụ. Chỉ nên sử dụng trong khoảng 5 - 7 ngày.

Sử dụng thuốc kéo dài, đặc biệt quá 2 tuần, dùng nhiều lần trong ngày, đặc biệt là vào buổi tối dễ gây ra các tác dụng phụ.

PN (Nguoiduatin.vn)