Kiêng kị trong ngày Tết là một phong tục lâu đời, nhưng liệu nó có dựa trên một cơ sở khoa học nào không?

Trong ngày Tết, chúng ta thường nghe người lớn tuổi nhắc tới kiêng kị về 3 bộ quần áo không nên mặc như một phong tục truyền thống lâu đời. Sự kiêng kị này chỉ thuần tuý là mê tín hay còn chứa đựng những ý nghĩa văn hoá sâu xa và dựa trên lý do khoa học nào đó? Các chuyên gia văn hoá đã lý giải về vấn đề này như sau:

1. Không mặc quần áo trắng tinh, đen tuyền hoặc quá trang nhã trong lễ hội mùa xuân

Trong văn hóa Á Đông nói chung, trang phục màu trắng và đen thường được coi là trang trọng, nghiêm túc và thường xuất hiện trong một số dịp quan trọng. Ví dụ, mọi người thường mặc quần áo trang nhã trong đám tang vì màu trắng và đen thường gắn liền với những cảm xúc tiêu cực như buồn bã và cái chết. Trong lễ hội mùa xuân, đặc biệt là ngày đầu tiên của năm mới, mọi người hy vọng sẽ mang lại may mắn và niềm vui, và quần áo trắng đen đi ngược lại không khí này.

Để có một khởi đầu tốt đẹp, mọi người thường tránh mặc những bộ quần áo quá cầu kỳ mà thích chọn quần áo màu đỏ hoặc các màu sáng khác để thể hiện niềm vui, sự bình yên của ngày lễ. Màu đỏ tượng trưng cho sự may mắn, nhiệt huyết và sức sống trong văn hóa Á Đông. Mặc quần áo màu đỏ không chỉ phù hợp với không khí năm mới mà còn mang lại tâm lý vui vẻ, tự tin cho con người.

2. Không mặc quần áo rách rưới, bẩn thỉu trong dịp Tết

Lễ hội mùa xuân là một trong những lễ hội long trọng nhất trong năm, mọi người mong muốn được đón chào năm mới trong tâm thế tốt nhất. Người ta thường có câu "năm mới, không khí mới, niềm vui mới", trước Tết, mỗi gia đình sẽ tiến hành tổng vệ sinh để rũ bỏ cái cũ và đón cái mới. Ngày mùng một Tết, đương nhiên mọi người phải thể hiện mình trong một hình ảnh mới. Mặc quần áo rách rưới, bẩn thỉu không những không phù hợp với không khí lễ hội mà còn có thể để lại ấn tượng không tốt cho người khác.

Mặc quần áo mới sạch sẽ, gọn gàng không chỉ là tôn trọng bản thân mà còn là sự tôn trọng người khác. Quần áo mới tượng trưng cho một khởi đầu mới, một tương lai tươi sáng. Mặc quần áo mới có ý nghĩa từ biệt quá khứ, đón chào cuộc sống mới, đồng thời thể hiện những lời chúc tốt đẹp nhất của mọi người trong năm mới.

3. Trong dịp lễ hội mùa xuân, không mặc quần áo cũ của người khác

Trong văn hóa truyền thống, mặc quần áo của người khác có nghĩa là mang theo tài vận của họ. Nếu bạn nhận và mặc những bộ quần áo như vậy trong dịp năm mới, điều đó có thể hàm ý rằng bạn sẽ bị ảnh hưởng bởi tài vận của người khác trong năm mới, dẫn đến vận may cá nhân bị suy giảm. Để tránh dấu hiệu không may mắn này, mọi người thường chọn quần áo mới mua để mặc.

Tất nhiên, nếu đó là quần áo mới do người thân hoặc con cái mua thì lại là chuyện khác. Điều này không chỉ thể hiện lòng hiếu thảo của con cái mà còn thể hiện sự hòa thuận, tình cảm gia đình bền chặt. Nhưng vào ngày đầu tiên của năm mới, để tránh những bối rối hoặc hiểu lầm không đáng có, mọi người thường tránh mặc quần áo cũ do người khác cho.

Những lý giải khoa học

Vậy có lý do khoa học nào đằng sau phong tục này không? Đây thực sự là một câu hỏi đáng để tìm hiểu sâu. Từ góc độ chặt chẽ của khoa học hiện đại, chúng ta có thể khó chứng minh trực tiếp bản chất khoa học của những phong tục truyền thống này thông qua dữ liệu thực nghiệm hoặc nghiên cứu thực nghiệm. Tuy nhiên, nếu thay đổi góc nhìn tư duy và phân tích nó từ góc độ rộng của tâm lý học và xã hội học, chúng ta có thể thấy rằng đằng sau nó ẩn chứa sự logic và triết lý sâu sắc.

Trước hết, việc mặc trang phục phù hợp với không khí độc đáo và ý nghĩa tươi đẹp của lễ hội cũng giống như việc áp dụng những màu sắc sặc sỡ vào bức tranh tâm hồn. Nó không chỉ có thể thắp sáng môi trường xung quanh ngay lập tức mà còn tạo ra bầu không khí tâm lý tích cực và đầy hy vọng với một sức mạnh tinh tế, khiến con người cảm nhận được vẻ đẹp, sự ngọt ngào của cuộc sống giữa tiếng cười nói vui vẻ.

Hơn nữa, cách ăn mặc như vậy còn có thể vô hình trung nâng cao hạnh phúc và sự tự tin của con người. Khi mặc trang phục lễ hội, mọi người có xu hướng quan tâm hơn tới tư thế, cử chỉ, hành động và mỉm cười một cách vô thức. Sự tự tin và niềm vui này không chỉ khiến cá nhân rạng rỡ hơn mà còn truyền tải năng lượng tích cực trong các tương tác xã hội và thúc đẩy sự hòa hợp giữa mọi người. Vì vậy, mặc dù bản thân phong tục này có thể khó tính toán chính xác bằng các công thức khoa học, nhưng những tác động tâm lý và xã hội đằng sau nó là có thật.

Màu sắc lễ hội như màu đỏ có thể kích thích thần kinh thị giác của con người và tạo ra những phản ứng cảm xúc dễ chịu. Thứ hai, mặc quần áo mới sạch sẽ, gọn gàng không chỉ thể hiện sự tôn trọng bản thân mà còn tôn trọng người khác, điều này giúp thiết lập các mối quan hệ tốt đẹp giữa các cá nhân và tạo ra hình ảnh xã hội đẹp đẽ. Cuối cùng, việc tránh mặc quần áo cũ do người khác tặng phản ánh việc theo đuổi sự độc lập và giá trị bản thân của con người, việc họ không muốn bị ảnh hưởng bởi vận mệnh của người khác và hy vọng tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn thông qua nỗ lực của chính mình.

Tuy nhiên, với sự thay đổi của thời đại và sự phát triển của xã hội, ảnh hưởng của những phong tục truyền thống này trong xã hội hiện đại đã dần suy yếu. Nhiều người cho rằng những kiêng kị này là mê tín thời phong kiến, không có cơ sở khoa học nên không còn tuân theo nữa. Nhưng không thể phủ nhận rằng những phong tục truyền thống này vẫn là một phần của di sản văn hóa. Chúng mang theo những kỳ vọng và mong muốn có một cuộc sống tốt đẹp hơn, đồng thời thể hiện nét văn hóa độc đáo.

Nhân dịp năm mới, người ta khoác lên mình những bộ quần áo mới không chỉ để đón chào tương lai mà còn bày tỏ sự háo hức mong chờ một cuộc sống tốt đẹp hơn. Đồng thời, phong tục này còn nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng hiện tại, hướng tới tương lai và đối mặt với mọi khoảnh khắc trong cuộc sống với thái độ tích cực.

Theo Trang Đào (Thanh Niên Việt)