Vô tội 3 lần, nay đình chỉ vì… tâm thần

Chiều 6/2, ông Hoàng Văn Nhiều, cha của anh Hoàng Trọng Nghĩa, cho biết gia đình ông vừa nhận được quyết định đình chỉ vụ án đối với con trai ông. Anh Nghĩa là người từng ba lần được TAND huyện Đồng Phú, Bình Phước tuyên vô tội trong vụ án giao thông xảy ra cách nay 15 năm.

Từ chối giám định

Như đã phản ánh, 14 năm trước, sau một vụ tai nạn giao thông khiến anh Nghĩa bị chấn thương sọ não nặng và một người chết, anh Nghĩa bị xử lý hình sự. Ba lần anh được TAND huyện Đồng Phú tuyên không phạm tội vì chứng cứ kết tội không vững chắc. Tuy nhiên, cả ba lần án sơ thẩm đều bị TAND tỉnh Bình Phước xử phúc thẩm hủy án để điều tra, xét xử lại.

Điều đáng nói là trong các lần hủy án để điều tra lại hoặc trả hồ sơ để điều tra bổ sung, các cấp tòa yêu cầu làm rõ nhiều vấn đề nhưng đến nay VKS vẫn không thể đáp ứng được. Lý do là vụ việc xảy ra đã quá lâu, không có ai chứng kiến vụ tai nạn...

Xử sơ thẩm lần bốn ngày 1/11/2016, TAND huyện Đồng Phú đã chấp nhận đề nghị của đại diện VKS, hoãn phiên tòa để trưng cầu giám định tâm thần đối với anh Nghĩa.

Ban đầu anh Nghĩa từ chối đi giám định vì lý do như anh đã trình bày trong đơn thì “Tôi không có biểu hiện của sự mất khả năng kiểm soát về lời nói. Tôi không mắng chửi kiểm sát viên và HĐXX. Thậm chí khi tôi ngồi lâu quá, mắc tiểu, tôi đã xin HĐXX cho tôi đi vệ sinh. Khi được hỏi về diễn biến của vụ tai nạn thì tôi khai rằng 'Tôi không nhớ' vì vụ tai nạn xảy ra đã lâu và hoàn toàn đột ngột đối với tôi.

Sau vụ tai nạn tôi bị chấn thương sọ não, làm sao tôi nhớ hết được những gì xảy ra vào thời khắc ấy. Ngay chính những người tỉnh táo khác trong vụ án cũng khai không nhớ rõ sự việc vì thời gian đã quá lâu. Nếu tôi có tội thì tôi phải đi tù, nếu tôi không có tội thì hãy minh oan cho tôi…”.

Mẹ anh Hoàng Trọng Nghĩa chở anh Nghĩa đến tòa trong hơn 10 năm qua.

Đình chỉ vì “mất năng lực nhận thức”

Chiều 15/11/2016, đại diện VKSND huyện Đồng Phú đã lập biên bản xác minh tại khu phố Thanh Bình, phường Tân Bình, thị xã Đồng Xoài, Bình Phước về tình trạng sức khỏe, sinh hoạt của anh Nghĩa.

Phó trưởng khu phố đã cung cấp, thể hiện trong biên bản là: “Kể từ sau khi bị tai nạn giao thông đến nay, anh Nghĩa luôn có biểu hiện không bình thường, sinh hoạt trong gia đình như một đứa trẻ, mẹ Nghĩa đi đâu thì Nghĩa đi đó, nếu đi ra ngoài thì phải có người lớn trong gia đình đi kèm, có biểu hiện mất trí nhớ”.

Kết luận giám định pháp y tâm thần đã kết luận anh Nghĩa mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi...

Quyết định đình chỉ của VKSND huyện Đồng Phú, Bình Phước nêu: “Xét thấy do bị can mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi nên bản thân bị can không còn nguy hiểm cho xã hội nữa, việc xử lý hình sự đối với bị can là không cần thiết. Do đó, căn cứ khoản 1 Điều 25 BLHS và Công văn 276 của TAND tối cao hướng dẫn áp dụng những trường hợp có lợi cho người phạm tội theo BLHS 2015, VKSND huyện Đồng Phú đã đình chỉ vụ án, đình chỉ vụ án đối với bị can”...

Như vậy là sau 15 năm mang thân phận bị can, bị cáo, cuối cùng anh Nghĩa cũng được đình chỉ điều tra. Chỉ có điều thay vì được xác định vô tội như tòa sơ thẩm từng ba lần tuyên án, anh Nghĩa lại được đình chỉ với lý do bị bệnh tâm thần. Với lý do đình chỉ này, đương nhiên anh Nghĩa không được cơ quan tố tụng xin lỗi, bồi thường oan.