Một chương mới trong cuộc chiến chống lại bệnh ung thư dường như đã mở ra vào đầu tháng 9 vừa qua, khi Nga tuyên bố phát triển thành công vắc-xin mRNA cá nhân hóa đầu tiên trên thế giới.

EnteroMix - "Vũ khí" được "đo ni đóng giày" cho từng bệnh nhân

"Ngôi sao" của sự kiện là EnteroMix, một loại vắc-xin điều trị ung thư được Nga tuyên bố cho hiệu quả lên tới 100% trong các thử nghiệm tiền lâm sàng. Điểm cốt lõi tạo nên sự đột phá của EnteroMix chính là công nghệ mRNA và tính cá nhân hóa tuyệt đối.

Hãy hình dung quy trình này như sau:

  • Lấy Mẫu: Các bác sĩ lấy một mẫu từ chính khối u của bệnh nhân.
  • Giải Mã: Họ giải trình tự RNA của khối u để "nhận diện" kẻ thù.
  • Tạo Vắc-xin: Một vắc-xin mRNA tùy chỉnh được tạo ra, mang theo "chỉ dẫn" đặc trưng của tế bào ung thư đó.
  • Huấn Luyện Miễn Dịch: Khi tiêm vào cơ thể, vắc-xin sẽ "dạy" cho hệ miễn dịch cách nhận diện và tiêu diệt chính xác các tế bào ung thư mà không làm hại tế bào lành.

Các kết quả ban đầu trên người rất đáng khích lệ: một số bệnh nhân ung thư đại trực tràng (giai đoạn 1 của thử nghiệm lâm sàng) đã thấy khối u giảm từ 60-80%, thậm chí một số trường hợp ở giai đoạn sớm đã được loại bỏ hoàn toàn.

15-1757923248-cuoc-cach-mang-vac-xin-ung-thu-nga-cong-bo-thanh-tuu-dot-pha-ca-the-gioi-tang-toc.jpg
Vắc xin ung thư EnteroMix của Nga hiện đã sẵn sàng để đưa vào sử dụng lâm sàng - Ảnh: Trung tâm Nghiên cứu y khoa quốc gia về xạ trị, Bộ Y tế Liên bang Nga

Tuy nhiên, giới khoa học quốc tế vẫn tỏ ra thận trọng. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng kết quả ấn tượng trên động vật không thể đảm bảo thành công tương tự ở người, và đây vẫn là nghiên cứu ở giai đoạn rất sớm, cần thêm dữ liệu dài hạn để chứng minh hiệu quả vượt trội.

Chìa khóa mới: Kết hợp vắc-xin ở giai đoạn sớm

Thành công ban đầu của EnteroMix là một phần của một cuộc cách mạng lớn hơn trong tư duy điều trị ung thư. Thay vì chỉ dùng vắc-xin cho bệnh nhân giai đoạn cuối, chiến lược hiện đại tập trung vào việc kết hợp vắc-xin điều trị với các liệu pháp khác (như liệu pháp miễn dịch) ngay từ giai đoạn sớm, khi hệ miễn dịch của bệnh nhân còn khỏe mạnh và có khả năng phản ứng tốt nhất.

Công nghệ mRNA, vốn tạo ra bước ngoặt trong đại dịch COVID-19, giờ đây cho phép sản xuất các loại vắc-xin cá nhân hóa này với tốc độ chóng mặt, rút ngắn thời gian từ 9 tuần xuống chỉ còn dưới 4 tuần.

Cuộc đua toàn cầu của các "ông lớn"

Nga không hề đơn độc trên hành trình này. Cuộc đua phát triển vắc-xin ung thư cá nhân hóa đang nóng hơn bao giờ hết với sự tham gia của tất cả các "gã khổng lồ" công nghệ sinh học:

BioNTech (Đức), Moderna (Mỹ), CureVac (Đức): Tất cả đều đã tiến vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng II hoặc III cho nhiều loại ung thư khác nhau, từ tuyến tụy đến ung thư phổi.

Vương quốc Anh: Đã khởi động một chương trình quốc gia mang tên "Bệ phóng Vắc-xin Ung thư", dự kiến thử nghiệm trên hàng ngàn bệnh nhân cho đến năm 2030.

Dù rào cản về chi phí (một số liệu trình có thể lên tới hơn 100.000 USD/bệnh nhân) vẫn còn đó, nhưng kỷ nguyên của vắc-xin điều trị ung thư cá nhân hóa đã không còn là viễn cảnh. Những đột phá này đang dần biến ung thư từ một "bản án tử" thành một căn bệnh có thể kiểm soát và điều trị được, mở ra hy vọng sống cho hàng triệu người trên khắp thế giới.

QT (SHTT)