Dừa tươi miền Tây giảm còn 40.000 – 50.000 đồng/chục do chất lượng chưa đồng đều và thu mua ồ ạt, trong khi xuất khẩu vẫn tăng mạnh, mang về hàng trăm triệu USD cho Việt Nam.

Đặc sản triệu đô Việt Nam đang trải qua nghịch lý: giá trong nước lao dốc nhưng xuất khẩu vẫn tăng mạnh.

Dừa tươi miền Tây giảm từ 180.000 đồng/chục hồi tháng 8 xuống còn 40.000 – 50.000 đồng/chục, mức thấp nhất nhiều năm. Tình trạng này diễn ra trên hầu hết các tỉnh trồng dừa trọng điểm như Bến Tre, Trà Vinh hay Tiền Giang.

Giá dừa lao dốc tạo ra dư thừa trên thị trường nội địa. Các thương lái phải hạ giá để bán sản phẩm còn tồn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới kinh tế của các hộ trồng dừa, khiến nhiều gia đình phải chấp nhận bán dưới giá thành.

Giá dừa tươi tăng gấp đôi vì nắng nóng

Dù giá nội địa lao dốc, xuất khẩu dừa Việt Nam tiếp tục tăng mạnh. Toàn quốc hiện có khoảng 202.000 ha trồng dừa, trong đó 181.000 ha cho thu hoạch với sản lượng 2,28 triệu tấn. Đồng bằng sông Cửu Long chiếm phần lớn diện tích với 178.000 ha, sản lượng 1,95 triệu tấn.

Tháng 9, kim ngạch xuất khẩu dừa tươi đạt hơn 41 triệu USD, tăng 19% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng đầu năm đạt hơn 138 triệu USD, tăng 17%. Các sản phẩm chế biến từ dừa như dầu dừa, cơm dừa sấy, nước dừa đóng hộp đạt gần 260 triệu USD, tăng 55% so với cùng kỳ.

Mỹ là thị trường lớn nhất, chiếm gần 26% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trung Quốc đứng thứ hai. Tây Ban Nha, Puerto Rico, Úc, Campuchia đều tăng nhập khẩu 2-3 lần so với cùng kỳ.

Giá giảm sâu tác động trực tiếp tới người nông dân. Nhiều hộ phải bán với giá thấp hơn chi phí sản xuất, trong khi sản lượng vẫn cao. Dư thừa sản phẩm và chất lượng không đồng đều khiến thương lái khó bán. Điều này kéo dài áp lực giảm giá trên thị trường nội địa.

Dừa tươi: Từ tín hiệu thị trường đến phát triển bền vững

Nguyên nhân giá giảm được xác định từ nhiều yếu tố. Chất lượng dừa không đồng đều là vấn đề lớn. Nhiều container xuất sang Trung Quốc bị trả về do trái dừa khác nhau về kích cỡ và hương vị.

Doanh nghiệp thu mua ồ ạt nhưng không chọn lọc kỹ, dẫn đến dư thừa trong nước. Kỹ thuật trồng và chăm sóc tại một số vùng vẫn lạc hậu. Tưới tiêu chưa đồng bộ làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm.

Tăng trưởng xuất khẩu quá nhanh cũng khiến các điểm yếu về chất lượng lộ rõ, kéo giá nội địa xuống thấp.

Để ngành dừa phát triển bền vững, Hiệp hội Dừa Việt Nam khuyến nghị tái cấu trúc theo hướng sinh thái – tuần hoàn, canh tác bền vững và quản lý dịch hại tổng hợp. Liên kết sản xuất – tiêu thụ, hình thành vùng nguyên liệu tập trung và chuẩn hóa chất lượng sản phẩm là chìa khóa duy trì tốc độ tăng trưởng và hướng tới xuất khẩu tỷ đô.

Chuyên gia nhận định Việt Nam hiện là quốc gia trồng dừa lớn thứ 7 thế giới. Nếu khắc phục hai điểm yếu then chốt là chuẩn hóa vùng trồng và minh bạch chất lượng sản phẩm, ngành dừa hoàn toàn có thể lấy lại đà tăng trưởng và vươn lên trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hiện tượng giảm giá không chỉ xảy ra tại Việt Nam. Thái Lan, quốc gia có sản lượng dừa lớn, cũng ghi nhận giá giảm sâu. Tại Songkhla, cuối tháng 10, dừa tươi chỉ còn 1.300 – 2.100 đồng/quả, thấp hơn chi phí sản xuất. Nguyên nhân chính là chất lượng không đồng đều và khó tiếp cận thị trường xuất khẩu.

Ngành dừa Việt Nam đang đứng trước bài toán cân bằng giữa tăng trưởng xuất khẩu và ổn định giá nội địa. Nếu không cải thiện chất lượng và quản lý sản xuất, “đặc sản triệu đô” khó tránh khỏi rủi ro mất giá kéo dài.

HL (SHTT)