Ngưỡng chịu thuế của hộ kinh doanh: Chưa thực thi đã nguy cơ lỗi thời

Bán 10 bát bún/ngày đã phải nộp thuế

Theo quy định tại Luật Thuế giá trị gia tăng 2024, từ 1/1/2026, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống sẽ không thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN), gấp đôi mức miễn thuế hiện tại (100 triệu đồng/năm). Tuy nhiên, đa số hộ kinh doanh cho rằng, ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng/năm là quá thấp và không phù hợp với tình hình giá cả, thực tế nền kinh tế.

Chị Phạm Thị Hương, chủ quán bún ở Lạc Trung (phường Vĩnh Tuy, Thành phố Hà Nội) cho biết, mỗi bát bún cửa hàng bán có giá 40.000 – 55.000 đồng. Chị Hương nhẩm tính, với mức doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm mới được miễn thuế, tức là trung bình một ngày, doanh thu trên 540.000 đồng đã phải đóng thuế.

“Hiện nay, doanh thu 1 triệu đồng/ngày, trừ các chi phí (thuê cửa hàng, mua thực phẩm, điện, nước, thuê người phụ bán…) tôi mới tạm hòa vốn, chứ chưa nói đến bán được hơn 500.000 đồng đã phải đóng thuế. Nếu bị tính thuế, tôi đành tăng giá bán. Nhưng buôn bán giai đoạn này rất khó khăn, tăng giá bán nguy cơ mất khách hàng. Nếu giữ nguyên giá, lợi nhuận đã thấp nay càng thấp hơn”, chị Hương nói.

Cùng lo lắng, chị Nguyễn Hằng, chủ cửa hàng tạp hoá tại phố Bạch Mai (phường Bạch Mai, TP. Hà Nội) cho biết, bán tạp hoá doanh thu cao nhưng lợi nhuận rất thấp. Chị Hằng dẫn ví dụ, khi bán một thùng sữa tươi giá gần 400.000 đồng nhưng lợi nhuận chỉ khoảng 15.000 đồng. Một hộp sữa bột doanh thu khoảng 600.000 đồng, lợi nhuận khoảng 20.000 đồng. Các món hàng giá trị thấp như: mỳ tôm, bánh kẹo, lợi nhuận chưa tới 1.000 đồng/sản phẩm.

“Khách hàng mua hàng với hoá đơn khoảng 1 triệu đồng, cửa hàng chỉ có lợi nhuận vài chục nghìn đồng. Giờ kinh tế khó khăn nên khách hàng họ cũng căn ke từng đồng một, có khi bán cao hơn chỗ khác 500 – 1.000 đồng khách cũng thắc mắc, có khi lần sau không quay lại mua nữa. Hiện cùng mặt hàng sữa, bỉm, đồ sinh hoạt giá bán tại cửa hàng tôi đa số thấp hơn so với mua tại siêu thị. Giờ áp thuế VAT, giá bán tăng lên, chúng tôi rất khó cạnh tranh”, chị Hằng chia sẻ.

Không có ai kinh doanh mà có lãi với mức doanh thu 200 triệu đồng/năm

Theo số liệu của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 2,2 triệu hộ kinh doanh được quản lý thuế. Trong đó, gần 60% hộ kinh doanh có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm.

Trao đổi với PV Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam VOV, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas cho rằng, ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng/năm phải đóng thuế sẽ thiếu cơ sở và thiếu cả sự công bằng với hộ kinh doanh.

“Không có ai kinh doanh mà có lãi với mức doanh thu 200 triệu đồng/năm. Dù chưa kể chi phí giá vốn của hoạt động kinh doanh, thì sau khi trừ chi phí lao động của chủ hộ và người thân tham gia, hộ kinh doanh chắc chắn lỗ nặng”, ông Tuấn thẳng thắn.

Theo ông Tuấn, việc thu thuế với doanh thu từ 200 triệu đồng/năm rõ ràng làm tăng gánh nặng chi phí tuân thủ của cả người nộp thuế và cơ quan thuế, từ đó tăng gánh nặng chi phí xã hội. Do đó, để dung hòa được cả hai khía cạnh sự công bằng với hộ kinh doanh và sự quản lý của Nhà nước, ngưỡng doanh thu đóng thuế nên xem xét là 1 tỷ đồng/năm, chứ không phải là 200 triệu đồng/năm.

Bên cạnh đó, ở khía cạnh quản lý nhà nước, cơ quan chức năng cũng cần có dữ liệu hoạt động kinh tế của hộ kinh doanh một cách đầy đủ, thay vì là vùng xám lâu nay.

“Nên tăng ngưỡng doanh thu tính thuế là 1 tỷ đồng/năm, tức là doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm mới thực hiện nghĩa vụ thuế. Đồng thời, thực hiện việc sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền ngay khi bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, bất kể doanh thu bao nhiêu. Điều này giúp hài hòa lợi ích của hộ kinh doanh và sự quản lý Nhà nước, đồng thời cũng công bằng hơn với hộ kinh doanh khi thực hiện chính sách thuế”, ông Lê Văn Tuấn nêu quan điểm.

Đừng để luật vừa sửa xong đã lạc hậu

Theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA), mức doanh thu 200 triệu đồng/năm thực chất tương đương với doanh thu bán hàng chỉ khoảng 540.000 đồng/ngày - con số rất thấp. Trong khi đó, mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế thu nhập cá nhân hiện nay đang có xu hướng tăng và dự kiến sẽ được trình vào tháng 10 tới. Do đó, mức doanh thu miễn thuế cho hộ kinh doanh cần được nghiên cứu tăng lên 400 - 500 triệu đồng/năm, nhằm giảm số lượng đối tượng phải quản lý và giảm gánh nặng hành chính.

"Với giá cả nguyên liệu, nhân công và chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, mức doanh thu 200 triệu đồng/năm là khó có thể phản ánh đúng quy mô và hiệu quả hoạt động thực tế của hộ kinh doanh. Nên nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế VAT và thuế TNCN đối với hộ, cá nhân kinh doanh lên 400 - 500 triệu đồng/năm, tương đương 1 triệu đồng/ngày, sẽ phù hợp với thực tiễn và giúp giảm áp lực hành chính và chi phí tuân thủ cho hàng triệu hộ cá thể", bà Cúc bày tỏ.

Bên cạnh đó, về hóa đơn, chứng từ đối với hộ kinh doanh được miễn thuế, bà Cúc đề nghị cơ quan thuế cần có giải pháp cho các trường hợp này. Do không phải khai thuế, hộ kinh doanh có thể dẫn đến tình trạng thiếu hóa đơn cung cấp cho các đơn vị mua hàng.

Cùng quan điểm, chuyên gia thuế Đặng Thị Bình An cho rằng, cùng với thay đổi phương pháp tính thuế từ khoán sang kê khai, cơ quan thuế cần có giải pháp nhằm giảm chi phí tuân thủ cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp. Theo bà Bình An, mức doanh thu năm từ 200 triệu trở lên kể từ năm 2026 phải nộp thuế VAT và thuế thu nhập cá nhân chưa phù hợp. Trong khi đó, nhiều quốc gia xung quanh Việt Nam có ngưỡng chịu thuế từ 800 triệu đồng/năm trở lên.

Bà Bình An kiến nghị, ngưỡng doanh thu tối thiểu không phải nộp thuế cần được nâng lên 400 triệu đồng (tương đương đề xuất dự thảo Luật Quản lý thuế), thay vì 200 triệu đồng hiện nay. Cơ quan chức năng cần có giải pháp đừng để tình trạng vừa sửa luật xong, lại phải sửa luôn.

Theo Cục Thuế, nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh phát triển, ngành Thuế kiến nghị tăng ngưỡng doanh thu không chịu thuế giá trị gia tăng và thu nhập cá nhân lên mức 400 triệu đồng/năm.

Lý giải về ngưỡng 400 triệu đồng, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế cho biết, việc tính toán đưa ra dự theo ngành hàng và tỷ suất lợi nhuận của doanh nghiệp, hộ kinh doanh. Từ mức bình quân chung xác định ra doanh thu tối thiểu.