Quốc hội đã thông qua Nghị quyết mới mang tính tháo gỡ quan trọng cho việc thực thi Luật Đất đai, trong đó có quy định giảm mạnh nghĩa vụ tài chính khi chuyển mục đích sử dụng đất, áp dụng từ năm 2026.

Sáng 11/12, Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về các cơ chế và chính sách nhằm xử lý những khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai Luật Đất đai. Nghị quyết này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 và chứa nhiều thay đổi đáng chú ý so với các quy định hiện hành.

Một trong những điểm nổi bật là việc giảm mức thu tiền sử dụng đất khi người dân chuyển đất nông nghiệp, đất vườn, ao trong cùng thửa có đất ở sang đất ở. Theo Nghị quyết, với phần diện tích nằm trong hạn mức giao đất ở, người dân chỉ phải nộp 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp. Diện tích vượt hạn mức nhưng không quá một lần hạn mức sẽ nộp 50% phần chênh lệch; còn diện tích vượt quá hai lần hạn mức vẫn phải nộp 100% như cũ.

Chính sách ưu đãi này chỉ được áp dụng một lần cho mỗi hộ gia đình hoặc cá nhân trên một thửa đất. Đáng chú ý, những trường hợp đã chuyển mục đích sử dụng đất từ thời điểm Luật Đất đai 2024 có hiệu lực (1/8/2024) đến trước khi nghị quyết mới áp dụng (1/1/2026) vẫn được hưởng cơ chế “hồi tố”.

Với những người chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, khoản tiền sử dụng đất sẽ được tính lại theo mức ưu đãi mới. Trường hợp đã nộp 100% phần chênh lệch theo quy định cũ sẽ được Nhà nước rà soát và hoàn trả phần chênh lệch theo mức tính lại.

Trao đổi với VietNamNet, luật sư Nguyễn Văn Đỉnh nhận định việc điều chỉnh này là cần thiết trong bối cảnh giá đất ở nhiều địa phương điều chỉnh tăng, khiến chi phí chuyển mục đích đất trở nên quá nặng với người dân. Ông đưa ra ví dụ về trường hợp một hộ có 1.000 m² đất nông nghiệp nằm trong cùng thửa đất ở. Với hạn mức giao đất ở địa phương là 200 m², theo quy định mới, người dân sẽ chỉ nộp 30% chênh lệch cho 200 m² đầu tiên, 50% cho 200 m² tiếp theo và 100% cho 600 m² còn lại—giúp tổng chi phí giảm đáng kể so với trước đây.

Luật sư Đỉnh cũng đánh giá việc giới hạn ưu đãi một lần và trong phạm vi tối đa hai lần hạn mức giao đất ở sẽ đảm bảo tính chặt chẽ, hạn chế việc lợi dụng nghịch lý chính sách để gom đất trục lợi. Đồng thời, điều khoản chuyển tiếp theo hướng có lợi cho người dân là cách làm hợp lý, tạo sự công bằng giữa người đã nộp và người chưa nộp tiền sử dụng đất.

Bích Ngọc (SHTT)