Thuốc lá điện tử chứa chất gây bệnh mới, nguy hại như thế nào?

Theo Bộ Y tế, thuốc lá điện tử chứa vitamin E axetat và tetrahydrocannabinol, một chất kích thích hệ thần kinh có trong cần sa. Chất này được cho là có vai trò quan trọng gây ra hàng nghìn ca tổn thương phổi.

Báo VietNamNet dẫn thông tin được Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế, chia sẻ với báo chí hồi cuối tháng 6. Theo đó, mặc dù vitamin E acetat an toàn khi được tiêu thụ dưới dạng thực phẩm hoặc mỹ phẩm, nhưng hậu quả của việc hít phải vitamin E acetat vẫn chưa được tìm hiểu đầy đủ. Hiện nay, một số quốc gia như Canada, Vương quốc Anh và một số tiểu bang ở Mỹ đã cấm vitamin E acetat.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết qua xét nghiệm dung dịch trong thuốc lá điện tử, đã phát hiện vitamin E acetate - chất gây bệnh EVALI làm tổn thương phổi. Đây là lần đầu tiên Việt Nam phát hiện vitamin E acetate trong dung dịch thuốc lá điện tử.

Vitamin E acetate là dung dịch lỏng, quánh, được trộn với tetrahydrocannabinol (THC) làm dung dịch trong thuốc lá điện tử. Khi vitamin bị nung nóng trong thuốc lá điện tử sẽ tạo thành khí ketene độc, gây bệnh Tổn thương phổi cấp liên quan thuốc lá điện tử (e-cigarette or vaping, product use associated lung injury - EVALI).

"Đây là một bệnh lý mới chưa có phác đồ điều trị chính thức, gây tổn thương phổi mạn tính", bác sĩ Nguyên nói trên VnExpress.

Bác sĩ cho biết thêm, hiện chưa phát hiện ca bệnh EVALI tại Việt Nam nhưng Bệnh viện Bạch Mai đã cảnh báo các bệnh viện để sàng lọc chẩn đoán, xét nghiệm kỹ hơn khi có bệnh nhân ngộ độc do hút thuốc lá điện tử.

Cũng theo nguồn tin trên, EVALI được phát hiện lần đầu tại Mỹ vào năm 2019, tăng mạnh vào tháng 8 và đạt đỉnh vào tháng 9 cùng năm. Tới ngày 18/2/2020, Mỹ ghi nhận hơn 2.800 ca, trong đó 68 ca tử vong. Tuổi trung bình bệnh nhân 24, trong đó 15% số ca nhập viện dưới 18 tuổi, 37% từ 18 đến 24 tuổi.

Theo BS Nguyên, đây là bệnh nguy hiểm, tất cả bệnh nhân đều phải nhập viện với tỷ lệ 76% phải hỗ trợ thở oxy, 22% thở máy không xâm nhập, 26% đặt ống nội khí quản, một số ca phải can thiệp ECMO (hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể). Khi hồi phục, 25-85% bị di chứng xơ phổi với các mức độ khác nhau, rối loạn khuyếch tán kéo dài ít nhất hai tháng.

Triệu chứng của EVALI xuất hiện hàng giờ, hàng tuần trước khi nhập viện, gồm khó thở, ho, đau ngực, tiêu chảy, đau bụng, sốt, mệt. Sau đó, các chỉ số như máu lắng, bạch cầu đều tăng, ảnh chụp X-quang cho thấy phổi tổn thương trông lỗ chỗ như bánh mì hoặc như bỏng ngô.

"Hút thuốc lá điện tử phát sinh các bệnh hay ngộ độc mới nổi, thậm chí y học chưa biết, không thể đoán trước, thay đổi liên tục, không thể giải quyết hậu quả và tăng gánh nặng xã hội", ông Nguyên nói.

Năm 2020, nghiên cứu cho thấy 3,6% người trưởng thành tại Việt Nam hút thuốc lá điện tử, trong khi năm 2015 chỉ 0,2%. Đối với nhóm tuổi học sinh từ 13-15, điều tra năm 2022 cho thấy tỷ lệ này là 3,5%. Trong khi điều tra năm 2019 của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 15-17 tuổi tại Việt Nam là 2,6%, thông tin trên VietNamNet.

Thực tế gần đây, nhiều học sinh phải cấp cứu vì ngộ độc nicotin và các dung dịch có trong sản phẩm thuốc lá điện tử.

Trong công văn gửi 4 Bộ: Giáo dục Đào tạo, Công thương, Thông tin Truyền thông và Công an, hồi tháng 5, Bộ Y tế cho hay những sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và shisha, đều chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại thị trường Việt Nam, tuy nhiên việc mua bán, quảng cáo đang diễn ra phổ biến, đặc biệt trên mạng internet.

Bộ Y tế đề nghị các Bộ liên quan tăng cường truyền thông và ngăn ngừa sử dụng các sản phẩm trên; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, vận chuyển, tàng trữ, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

PN (SHTT)