Người Việt 'sính' ô tô ngoại nhập, xe lắp ráp sụt giảm doanh số

Xe nhập khẩu vẫn tăng nhanh

Theo báo cáo mới công bố của Cục Hải quan, lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu về Việt Nam trong tháng 5 vừa qua đạt 19.042 chiếc, tăng nhẹ 1,8% so với tháng trước nhưng tăng tới 59,1% so với tháng 5/2024.

Cộng dồn trong 5 tháng đầu năm 2025, Việt Nam nhập khẩu 84.045 ô tô nguyên chiếc các loại, tăng mạnh 43,3% so với cùng kỳ năm trước, tương ứng tăng 25.385 chiếc.

Trong đó, lượng ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống nhập về Việt Nam đạt 64.336 chiếc, chiếm tới 76% tổng lượng ô tô nguyên chiếc các loại nhập về Việt Nam và tăng 35,8% (tương ứng tăng 16.967 chiếc) so với cùng kỳ năm 2025.

Về cơ cấu nguồn gốc, ô tô nhập khẩu nguyên chiếc được đưa về nước trong 5 tháng đầu năm chủ yếu có xuất xứ từ Indonesia, Thái Lan và Trung Quốc. Riêng 3 quốc gia này đã chiếm 94,7% về số lượng xe nhập khẩu trong 5 tháng đầu năm 2025.

Trong đó, nhập khẩu Indonesia là 32.613 chiếc, tăng 24,3% so với cùng kỳ năm 2024 và chiếm 38,8% tổng lượng xe nhập khẩu; Thái Lan với 28.826 chiếc, tăng mạnh 55,9% so với cùng kỳ năm 2024 và chiếm 34,2% tổng lượng xe nhập khẩu; còn xe ô tô từ Trung Quốc đạt 18.156 chiếc, tăng 53,6% so với cùng kỳ năm 2024 và chiếm 21,6% lượng xe nhập khẩu trong 5 tháng đầu năm.

Con số trên phần nào cho thấy xu hướng "sính ngoại" của khách Việt. Điều này cũng thể hiện rõ nét qua báo cáo bán hàng của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) khi liên tiếp trong 3 tháng gần đây, xe nhập khẩu (CBU) của các thành viên VAMA vượt trội hẳn so với xe sản xuất, lắp ráp trong nước (CKD).

Lượng xe nhập khẩu cộng dồn trong 5 tháng đầu năm đạt 68.280 chiếc, trong khi xe sản xuất lắp ráp trong nước bán ra chỉ đạt 62.764 chiếc.

Báo cáo của VAMA cũng cho thấy, trong top 10 những mẫu xe sử dụng động cơ đốt trong bán chạy 5 tháng đầu năm 2025, có già nửa là xe nhập khẩu.

Những cái tên nổi bật như Mitsubishi Xpander, Mitsubishi Xforce, Toyota Yaris Cross, Toyota Veloz Cross,... nhập khẩu từ Indonesia; Ford Ranger (một số phiên bản), Ford Everest, Toyota Corolla Cross hay Honda HR-V... được nhập khẩu từ Thái Lan.

Có thể thấy, thị trường ô tô Việt Nam đang chứng kiến sự “lội ngược dòng” của xe nhập khẩu. Dù chịu thuế phí cao hơn cùng thời gian vận chuyển dài, xe nhập từ Thái Lan, Indonesia và Trung Quốc vẫn đang được người tiêu dùng ưu ái hơn so với xe lắp ráp trong nước.

Điều này đặt ra câu hỏi lớn về hiệu quả và tương lai của ngành sản xuất ô tô nội địa, vốn được kỳ vọng là một trong những trụ cột công nghiệp hóa của Việt Nam.

Vì sao người Việt vẫn chuộng các mẫu xe nhập?

Theo đánh giá của các chuyên gia, người Việt vẫn chuộng các mẫu xe nhập không chỉ vì thương hiệu mạnh mà còn do chất lượng lắp ráp đồng bộ, thiết kế mới, nhiều công nghệ an toàn.

Giá cả của những mẫu xe nhập, nhất là từ Thái Lan và Indonesia cũng khá cạnh tranh nhờ sản lượng lớn cùng ưu đãi thuế trong khu vực ASEAN.

Trong khi đó, nhiều mẫu xe lắp ráp trong nước lại chậm đổi mới, ít lựa chọn cấu hình và không tạo được lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Sự "lệch pha" này phần nào phản ánh điểm yếu trong chiến lược phát triển ngành ô tô nội địa trong nhiều năm qua. Dù từng đưa ra nhiều ưu đãi cho xe lắp ráp như giảm lệ phí trước bạ, hỗ trợ thuế linh phụ kiện, thuế tiêu thụ đặc biệt... nhưng Việt Nam vẫn chưa hình thành được hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ đủ mạnh.

Tỷ lệ nội địa hóa của xe lắp ráp vẫn thấp, chủ yếu thực hiện các công đoạn đơn giản như hàn, sơn, lắp ráp.

Trong khi đó, các hãng ô tô toàn cầu vẫn tận dụng Việt Nam như một thị trường tiêu thụ hơn là nơi đặt nhà máy chiến lược.

Dù nhiều mẫu xe được “lắp ráp trong nước”, nhưng phần lớn linh kiện vẫn phải nhập khẩu, khiến giá thành không thể cạnh tranh lâu dài với xe nhập nguyên chiếc từ các quốc gia có nền công nghiệp ô tô phát triển hơn.

Các doanh nghiệp lắp ráp ô tô trong nước gặp khó là điều dễ nhận thấy, thể hiện thông qua doanh số bán ra. Tuy vậy, các chuyên gia vẫn cho rằng, vẫn có những tín hiệu lạc quan trong bối cảnh thị trường gặp khó.

Báo cáo của Cục Thống kê vừa công bố cho thấy một bức tranh toàn diện hơn, trong đó lượng ô tô sản xuất trong nước 5 tháng đầu năm vẫn ở mức khá cao, xấp xỉ 40.000 chiếc/tháng, vẫn cao gấp đôi lượng xe nhập khẩu.

Tổng cộng trong 5 tháng đầu năm 2025, các nhà sản xuất ô tô trong nước xuất xưởng ước đạt tổng cộng 183.400 chiếc, tăng tới 70,3% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, có sự "góp công" lớn của doanh nghiệp Việt VinFast.

Về doanh số bán hàng 5 tháng đầu năm, riêng một mình VinFast (chỉ sản xuất trong nước) đã bán ra 56.187 chiếc, chiếm gần 42,5% thị phần toàn ngành và bỏ xa những cái tên khác như Toyota (23.061 chiếc), Hyundai (20.007 chiếc), Ford (17.533 chiếc) hay Mitsubishi (12.130 chiếc).

Trong dải sản phẩm của mình, các mẫu xe như VF 5, VF 3 hay VF 6 đạt doanh số rất cao, liên tục dẫn đầu toàn thị trường trong các tháng. VinFast mới đây cũng công bố phấn đấu sản lượng 1 triệu xe điện vào năm 2030 và đạt tỷ lệ nội địa hóa từ 80% vào năm 2026.

Theo dự thảo Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045 do Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) soạn thảo và đang lấy ý kiến, mục tiêu phát triển của ngành công nghiệp sản xuất ô tô trong 5-20 năm tới rất sáng sủa.

Cụ thể, giai đoạn 2025-2030, thị trường tiêu thụ ô tô trong nước tăng trưởng bình quân là 14-16%/năm, tổng lượng xe tiêu thụ đạt 1-1,1 triệu chiếc vào năm 2030. Doanh số này gấp đôi mức kỷ lục đạt được trên thị trường nội địa vào năm 2022 (508.547 xe) và năm 2024 (494.300 xe).

Trong đó, xe đến 9 chỗ chiếm 63-65%, từ 10 chỗ trở lên chiếm 6-8%, xe tải chiếm 26-28%, xe chuyên dụng chiếm khoảng 4-6%. Tỷ lệ xe điện và xe hybrid, xe sử dụng năng lượng mặt trời, nhiên liệu sinh học và nhiên liệu xanh mới khác chiếm khoảng 18-20%.

Tổng sản lượng xe sản xuất và lắp ráp trong nước tăng trưởng bình quân hàng năm là 18-20%/năm, sản lượng đạt khoảng 600-700 nghìn chiếc/năm và chiếm khoảng 70% nhu cầu nội địa.

Theo Hoàng Hiệp (VietNamNet)