Trong quá trình điều tra, cơ quan chức năng sẽ làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân và đơn vị liên quan: ai phê duyệt thiết kế, khảo sát; ai ký nghiệm thu khi công trình chưa đạt chuẩn; ai cho phép thay đổi vật liệu, kết cấu mà không thẩm định lại; và ai giám sát trực tiếp quá trình thi công. Trong khi việc điều tra vẫn đang diễn ra, nhà thầu thi công đã đề xuất tự bỏ kinh phí để sửa chữa cầu.

Ngày 6/11, Công an tỉnh Phú Thọ cho biết cơ quan Cảnh sát điều tra đã khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” tại công trình cầu Sông Lô. Đây là cây cầu giao thông trọng điểm, khánh thành năm 2015, nhưng gần đây xuất hiện nhiều vị trí xuống cấp nghiêm trọng, lộ rõ lõi thép, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

cầu sông lô - Ảnh 1.
Cơ quan điều tra khám nghiệm hiện trường trụ cầu sông Lô bị hư hỏng - Ảnh: Công an tỉnh Phú Thọ

Luật sư Hoàng Tuấn Vũ (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết vụ án được khởi tố theo khoản 3 Điều 298 Bộ luật Hình sự 2015, với khung hình phạt cao nhất lên đến 15 năm tù. Tội danh này có cấu thành vật chất, nghĩa là cơ quan điều tra phải xác định rõ hành vi vi phạm trong từng giai đoạn: khảo sát, thiết kế, thi công, giám sát hay nghiệm thu, đồng thời hậu quả phải xảy ra thực tế.

Luật sư phân tích, với những biểu hiện xuống cấp như trơ lõi thép, nứt vỡ kết cấu, nhiều khả năng sai phạm đã xảy ra ngay từ khâu khảo sát địa chất và thiết kế chịu lực. Nếu khảo sát sai lệch, toàn bộ thiết kế phía sau sẽ không đảm bảo. Trong trường hợp nhà thầu sử dụng vật liệu kém chất lượng, cắt giảm sắt thép hoặc bê tông so với thiết kế, thì đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng. Nếu công trình không đạt chuẩn nhưng vẫn được nghiệm thu, trách nhiệm thuộc về đơn vị giám sát và chủ đầu tư.

Theo quy định, chỉ cần một hành vi có mối quan hệ nhân quả trực tiếp với hậu quả hư hỏng công trình là đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự. Dù cầu đã đưa vào sử dụng hơn 10 năm, nhưng thời hiệu truy cứu tội danh này là 15 năm, tính từ thời điểm hành vi vi phạm xảy ra, chẳng hạn ngày phê duyệt nghiệm thu chứ không phải ngày công trình bị phát hiện hư hỏng.

Cầu Sông Lô là dự án có sự tham gia của nhiều đơn vị: chủ đầu tư là Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Thọ (thời điểm trước đây), cùng đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công và đơn vị cung cấp vật liệu. Cơ quan điều tra sẽ làm rõ: ai phê duyệt khảo sát – thiết kế, ai ký nghiệm thu khi công trình chưa đạt yêu cầu, ai cho phép thay đổi vật liệu mà không thẩm định lại, và ai chịu trách nhiệm giám sát thi công trực tiếp.

Nếu chủ đầu tư buông lỏng giám sát, ký nghiệm thu khi công trình không đảm bảo chất lượng, hoặc thông đồng với nhà thầu để hợp thức hóa hồ sơ, hành vi này có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự hoặc kỷ luật hành chính tùy mức độ vi phạm.

Trong khi vụ án đang được điều tra, theo Tuổi Trẻ Online, sáng 7/11, ông Nguyễn Chí Lợi, Phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Phú Thọ, xác nhận Công ty cổ phần Đầu tư phát triển đô thị và khu công nghiệp (Udideco) – nhà thầu thi công cầu Sông Lô – đã có văn bản đề xuất được sửa chữa và khắc phục hư hỏng bằng nguồn vốn của doanh nghiệp. “Hiện nay chúng tôi đang xem xét, chưa có phản hồi về đề xuất của doanh nghiệp”, ông Lợi nói.

Về phương án khắc phục trong thời gian sớm nhất theo chỉ đạo của UBND tỉnh, ông Lợi cho biết đơn vị tư vấn vẫn đang đánh giá tổng thể để đề xuất giải pháp xử lý phù hợp. “Sở đang phối hợp với đơn vị tư vấn làm nhanh nhất có thể, khi có phương án khắc phục chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin”, ông nói thêm.

Trước đó, Bộ Xây dựng đã yêu cầu UBND tỉnh Phú Thọ khẩn trương kiểm tra và đánh giá lại chất lượng cầu Sông Lô. Sở Xây dựng tỉnh được giao chủ trì việc kiểm định; nếu phát hiện nguy cơ mất an toàn phải khoanh vùng, hạn chế sử dụng và tổ chức sửa chữa ngay. Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng và Cục Đường bộ Việt Nam sẽ phối hợp kiểm tra và đảm bảo an toàn giao thông qua cầu.

Luật sư Hoàng Tuấn Vũ cho rằng vụ việc là lời cảnh tỉnh về chất lượng công trình công. Theo ông, cần công khai hồ sơ đấu thầu, tăng cường kiểm định vật liệu độc lập, lưu trữ mẫu thí nghiệm, số hóa hồ sơ nghiệm thu và áp dụng chữ ký số để truy trách nhiệm rõ ràng. Những cá nhân vi phạm đạo đức nghề nghiệp trong thiết kế, giám sát hoặc tư vấn cần bị tước chứng chỉ hành nghề.

HL (SHTT)