Hồi mùa Thu năm ngoái, nhà nghiên cứu Tom Wenseleers đưa ra tuyên bố bất ngờ trên Twitter. Ông cho rằng biến chủng mới của virus corona đang xuất hiện ở Anh lây lan nhanh hơn so với những phiên bản khác.
"Tôi đăng biểu đồ trên Twitter cho thấy biến chủng Anh có khả năng lây lan nhanh hơn so với các phiên bản khác của virus," Wenseleers, nhà sinh học tiến hóa thuộc Đại học Leuven, Bỉ cho biết.
Ban đầu, các nhà khoa học không tin phân tích của ông. Nhiều người cho rằng số ca nhiễm Covid-19 ở Anh tăng mạnh do người dân di chuyển trong kỳ nghỉ hoặc đi shopping, ông nói.
Tuy vậy, nhiều nghiên cứu được thực hiện sau đó cho thấy Wenseleers đã đúng. Biến chủng SARS-CoV-2, được đặt tên B.1.1.7 và được phát hiện lần đầu ở Anh lây lan nhanh hơn, và có thể là phiên bản lây lan nhanh nhất đã được xác định của virus, theo NPR.
Hiện tại, Wenseleers đang phân tích các dữ liệu từ Ấn Độ, và ông cho biết đã thấy nhiều điểm tương đồng.
"Dựa trên dữ liệu này, biến chủng mới ở Ấn Độ có khả năng lây lan rất lớn," thậm chí lớn hơn B.1.1.7, ông nói. "Giống như lũy thừa bậc hai của biến chủng Anh".
Wenseleers cho rằng điều này dẫn tới đợt bùng phát khổng lồ tại Ấn Độ trong thời gian qua, bên cạnh những tác nhân khác, chẳng hạn như tụ tập đông người, các cuộc vận động tranh cử hay nới lỏng nhiều biện pháp hạnh chế phòng dịch.
Hồi mùa Đông, tình hình dịch bệnh ở Ấn Độ tiến triển khả quan, số lượng ca nhiễm mỗi ngày không tăng, thậm chí giảm. Tới giữa tháng 02 và đầu tháng 03, tình hình bất ngờ biến chuyển nhanh. Số ca nhiễm tăng vọt, tới nay đã vượt qua mốc 400.000 ca trong 24 giờ. Mỗi ngày cũng có khoảng hơn 3.000 người chết, có ngày tới hơn 4.000 người.
Cùng lúc đó, biến chủng mới xuất hiện ở Ấn Độ, được đặt tên là B.1.617, nhanh chóng trở thành chủng phổ biến tại một số bang. Biến chủng này có hơn 10 đột biến, gồm những đột biến đã được xác định có thể làm tăng khả năng lây lan hay né tránh hệ miễn dịch.
Một số biến chủng khác cũng đang lây lan ở Ấn Độ, bao gồm B1.351 (Nam Phi), B.1.1.7 (Anh). Để xác định biến thể nào đang lây lan nhanh nhất, Wenseleers dùng mô hình toán học để ước tính tốc độ lây lan của mỗi biến thể tại một số khu vực. Ông thấy rằng B.1.617 lây lan với tốc độ nhanh hơn B.1.1.7 tại ba bang ở Ấn Độ, cũng như tại Anh.
"Dựa trên những bằng chứng đó, tôi cho rằng biến chủng Ấn Độ có khả năng lây lan nhanh hơn, và là một trong những nguyên nhân gây ra tình hình hiện nay ở nước này," ông nói.
Tất nhiên, vẫn còn nhiều điều cần lưu ý về nhận định kể trên. Các phát hiện đều ở dạng rất sơ bộ, chưa được đăng tải hay bình xét trên các tạp chí y khoa uy tín.
"Dữ liệu hiện vẫn còn rất hạn chế. Số lượng giải mã gene các biến chủng ở Ấn Độ khá nhỏ, đặc biệt so với diện tích và dân số nước này," Wenseleers cho biết.
Vì những lý do đó, các nhà khoa học khác cũng đặt nhiều câu hỏi về tuyên bố của Wenseleers.
Karthik Gangavarapu, nhà sinh học máy tính tại Viện Nghiên cứu Scripps cho rằng còn nhiều điểm chưa rõ ràng.
"Tôi không cho rằng mọi chuyện đã rõ ràng. Tôi không nói B.1.617 không dễ lây lan hơn B.1.1.7, tôi chỉ nói rằng phải có sức nặng bằng chứng trước khi chúng ta có thể nói như vậy," Gangavarapu nói.
Dù vậy, Gangavarapu vẫn đánh giá biến thể mới xuất hiện tại Ấn Độ là đặc biệt đáng lo ngại, và thế giới cần nhanh chóng hành động để ngăn chặn nó.
Hồ Anh (Nguoiduatin.vn)
