Nghiên cứu đã liệt kê 16 yếu tố gia đình và tiến hành thống kê, phân tích mối quan hệ giữa những yếu tố này với thành tích học tập của trẻ.

Thường xuyên có các bậc phụ huynh than phiền: "Tôi đã đọc rất nhiều sách về cách nuôi dạy con, thử qua đủ mọi phương pháp giáo dục, nhưng kết quả học tập của con tôi vẫn không được cải thiện. Tại sao lại như vậy?".

Thứ nhất, cần xem xét liệu các phương pháp giáo dục mà cha mẹ áp dụng có thực sự khoa học, đúng đắn hay không. Đồng thời, việc duy trì các phương pháp đó có được thực hiện đều đặn và bền vững hay không cũng là một câu hỏi đáng suy ngẫm.

Thứ hai, nếu cha mẹ thực sự đã áp dụng những phương pháp giáo dục hợp lý và không có gì phải chê trách, nhưng vẫn không đạt kết quả mong muốn, thì có lẽ nghiên cứu dưới đây sẽ giúp bạn có một góc nhìn mới.

Trong một nghiên cứu của Đại học Harvard về giáo dục trẻ em, có một chương rất đáng chú ý với tiêu đề: "Làm thế nào để trở thành bậc cha mẹ hoàn hảo". Chương này đưa ra các phân tích liên quan đến việc nuôi dạy con cái và yếu tố nào thực sự ảnh hưởng đến thành tích học tập của trẻ.

Ảnh minh hoạ

Nghiên cứu và 16 yếu tố gia đình được phân tích

Nghiên cứu đã liệt kê 16 yếu tố gia đình và tiến hành thống kê, phân tích mối quan hệ giữa những yếu tố này với thành tích học tập của trẻ. Lưu ý: Bài viết này chỉ tập trung vào thành tích học tập (kết quả học tập của trẻ), không xét đến các yếu tố như trí tuệ cảm xúc, sự sáng tạo hay các kỹ năng sống khác.

16 yếu tố gia đình bao gồm:

1. Cha mẹ có trình độ học vấn tốt.

2. Gia đình hòa thuận, không có mâu thuẫn nghiêm trọng.

3. Cha mẹ có địa vị kinh tế xã hội cao.

4. Gia đình vừa chuyển đến một khu dân cư tốt hơn.

5. Người mẹ sinh con đầu lòng ở tuổi 30 hoặc sau 30.

6. Người mẹ không đi làm trong khoảng thời gian từ khi con chào đời đến khi con bắt đầu đi học mẫu giáo.

7. Trẻ sinh ra với cân nặng thấp (không phải trẻ quá nặng).

8. Trẻ tham gia các chương trình phát triển trẻ em (ví dụ như các khóa học kỹ năng).

9. Cha mẹ sử dụng ngôn ngữ chính trong xã hội (ở Mỹ là tiếng Anh, ở Việt Nam là tiếng Việt).

10. Cha mẹ thường xuyên đưa con đến bảo tàng hoặc tham gia các hoạt động văn hóa.

11. Trẻ là con nuôi.

12. Trẻ thường xuyên bị đánh đòn.

13. Cha mẹ tham gia vào hội phụ huynh và giáo viên (PTA).

14. Trẻ thường xuyên xem tivi.

15. Gia đình có nhiều sách.

16. Cha mẹ gần như mỗi ngày đều đọc sách cho con nghe.

Kết quả phân tích từ nghiên cứu

- 8 yếu tố có mối liên hệ chặt chẽ với thành tích học tập của trẻ:

1. Cha mẹ có trình độ học vấn tốt.

2. Cha mẹ có địa vị kinh tế xã hội cao.

3. Người mẹ sinh con đầu lòng ở tuổi 30 hoặc sau 30.

4. Trẻ sinh ra với cân nặng thấp (không phải trẻ quá nặng).

5. Cha mẹ sử dụng ngôn ngữ chính trong xã hội (ví dụ: ở Việt Nam là tiếng Việt chuẩn).

6. Trẻ là con nuôi.

7. Cha mẹ tham gia vào hội phụ huynh và giáo viên (PTA).

8. Gia đình có nhiều sách.

(Lưu ý: Một số yếu tố có ảnh hưởng tích cực, trong khi một số yếu tố khác có thể có tác động tiêu cực đến kết quả học tập của trẻ.)

- 8 yếu tố không liên quan đến thành tích học tập của trẻ:

1. Gia đình hòa thuận, không có mâu thuẫn nghiêm trọng.

2. Gia đình vừa chuyển đến một khu dân cư tốt hơn.

3. Người mẹ không đi làm trong khoảng thời gian từ khi con chào đời đến khi con bắt đầu đi học mẫu giáo.

4. Trẻ tham gia các chương trình phát triển trẻ em.

5. Cha mẹ thường xuyên đưa con đến bảo tàng hoặc tham gia các hoạt động văn hóa.

6. Trẻ thường xuyên bị đánh đòn.

7. Trẻ thường xuyên xem tivi.

8. Cha mẹ gần như mỗi ngày đều đọc sách cho con nghe.

Phân tích và điều gây ngạc nhiên

Kết quả này khiến nhiều bậc phụ huynh ngạc nhiên, vì một số yếu tố vốn được cho là quan trọng, chẳng hạn như việc chuyển đến một khu dân cư tốt, thường xuyên đưa con đến bảo tàng hay đọc sách cho con hàng ngày, lại không có ảnh hưởng đáng kể đến thành tích học tập của trẻ.

Ngược lại, một số yếu tố ít được chú ý, chẳng hạn như tuổi của mẹ khi sinh con đầu lòng (30 tuổi hoặc sau đó) hoặc cân nặng của trẻ lúc mới sinh, lại có ảnh hưởng đáng kể đến kết quả học tập của trẻ.

Giải thích về quy luật

Nghiên cứu chỉ ra rằng: 8 yếu tố có liên quan đến thành tích học tập của trẻ có thể được chia làm hai nhóm chính: Những yếu tố liên quan đến sự phát triển bẩm sinh của trẻ, như cân nặng lúc sinh, hoặc việc trẻ là con nuôi (liên quan đến di truyền, môi trường giáo dục được chọn lọc). Những yếu tố phản ánh đặc điểm của cha mẹ, như trình độ học vấn, địa vị kinh tế xã hội, thói quen đọc sách và sự tham gia tích cực vào việc giáo dục.

Trong khi đó, 8 yếu tố không có ảnh hưởng đến thành tích học tập của trẻ thường thuộc nhóm "Cha mẹ làm gì cho con", như đọc sách mỗi ngày hay thường xuyên đưa con đi bảo tàng.

Ý nghĩa của nghiên cứu

Điều này có nghĩa là: Điều quan trọng hơn những gì cha mẹ làm cho con là cha mẹ là người như thế nào.

Nguyên nhân là vì: Những hành vi, thói quen hàng ngày của cha mẹ xuất phát từ chính con người của họ, chứ không phải từ những nỗ lực giả tạo hay tạm thời. Bạn có thể cố gắng áp dụng một phương pháp giáo dục nào đó, nhưng nếu bản chất của bạn không phù hợp, sự ảnh hưởng lâu dài lên trẻ sẽ không bền vững.

Ví dụ: Nếu cha mẹ yêu sách, trong nhà có nhiều sách, trẻ sẽ tự nhiên xem sách là một phần của cuộc sống, ngay cả khi cha mẹ không trực tiếp đọc sách cho trẻ mỗi ngày. Ngược lại, nếu cha mẹ không có thói quen đọc sách mà chỉ cố gắng "làm mẫu" cho trẻ trong một thời gian ngắn, sự ảnh hưởng đó sẽ không thực sự sâu sắc.

Kết luận của nghiên cứu rất rõ ràng: Bạn muốn con trở thành người như thế nào, thì tốt nhất bạn hãy trở thành người như thế trước.

Nếu bạn muốn con chăm chỉ, bạn cần cho con thấy hình mẫu của sự chăm chỉ. Nếu bạn muốn con yêu sách, bạn phải thực sự yêu sách. Nếu bạn muốn con kiên nhẫn, bạn cần trở thành người kiên nhẫn.

Theo Thanh Hương (Phụ Nữ Số)