Phiên luận tội cựu Tổng thống Trump dự kiến bắt đầu vào ngày 9/2 tại Thượng viện Mỹ, sau khi cơ quan này chính thức nhận điều khoản luận tội từ Hạ viện Mỹ liên quan đến vụ bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6/1.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AP

Năm 2020, Thượng viện Mỹ đã ra phán quyết cho rằng ông Donald Trump vô tội cho cả 2 điều khoản luận tội là lạm quyền và cản trở quốc hội, chấm dứt phiên luận tội lịch sử kéo dài khoảng 3 tuần. Tuy nhiên, phiên tòa xét xử ông Trump lần này lại rất khác biệt khi ông là cựu Tổng thống đầu tiên phải đối mặt với việc luận tội sau khi rời nhiệm sở. Dưới đây là những thông tin về phiên tòa luận tội cựu Tổng thống Trump.

Khi nào thì phiên tòa xét xử ở Thượng viện sẽ bắt đầu?

Thượng viện sẽ bắt đầu phiên tòa luận tội thứ hai đối với ông Trump vào ngày 9/2. Theo thỏa thuận giữa các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa tại Thượng viện, đội ngũ pháp lý của ông Trump sẽ có thời gian soạn thảo tóm tắt các văn bản pháp lý trong hai tuần trước phiên tòa luận tội diễn ra. Ngay sau khi các bản tóm tắt được soạn thảo, phần trình bày của các bên sẽ bắt đầu vào ngày 9/2. Việc trì hoãn phiên tòa luận tội cho phép đảng Dân chủ có thêm thời gian để xác nhận các đề cử nội các của ông Biden, trong khi đội ngũ pháp lý của ông Trump có nhiều thời gian hơn để chuẩn bị cho phiên tòa.

Phiên tòa luận tội sẽ kéo dài bao lâu?

Hiện chưa rõ phiên tòa luận tội sẽ kéo dài trong bao lâu, nhưng có thể sẽ ngắn hơn phiên tòa luận tội đầu tiên, kéo dài trong 3 tuần. Các thành viên đảng Dân chủ - những người đang thúc đẩy nỗ lực luận tội cho biết, họ muốn phiên tòa diễn ra nhanh chóng vì họ còn nhiều công việc khẩn cấp khác phải giải quyết. Đồng thời, cũng không rõ ông Trump sẽ mất bao nhiêu thời gian để bào chữa trong phiên tòa luận tội.

Cáo buộc của ông Trump

Hạ viện Mỹ ngày 13/1 thảo luận và bỏ phiếu thông qua nghị quyết luận tội Tổng thống Donald Trump với cáo buộc kích động bạo loạn tại Điện Capitol hôm 6/1. 10 thành viên đảng Cộng hòa cùng tất cả 222 thành viên đảng Dân chủ đã bỏ phiếu để buộc tội ông Trump. Ông Trump đã trở thành tổng thống đầu tiên bị Hạ viện luận tội hai lần. Điều khoản luận tội tại Hạ viện cũng đề cập đến những nỗ lực của ông Trump nhằm lật ngược kết quả bầu cử, bao gồm một cuộc điện thoại gây sức ép buộc quan chức phụ trách bầu cử bang Georgia Brad Raffensperge phải tìm đủ số phiếu bầu để đảo chiều kết quả bầu cử tại bang đó.

Ai là chủ tọa phiên tòa luận tội?

Thượng nghị sĩ Patrick Leahy sẽ là người chủ trì phiên tòa luận tội lần thứ hai của ông Trump. Ông Leahy, 80 tuổi, là chủ tịch tạm quyền của Thượng viện và chịu trách nhiệm chủ trì các cuộc họp tại đây khi Phó Tổng thống Kamala Harris vắng mặt. Chủ tọa phiên tòa luận tội ông Trump năm 2020 là Chánh án Tòa Tối cao John Roberts. Ông Roberts từng là người giám sát phiên tòa luận tội đầu tiên của ông Trump. Tuy nhiên, lần này ông Roberts không muốn tiếp tục nhiệm vụ vì cho rằng ông Trump đã rời nhiệm sở. 

Thượng nghị sĩ Patrick Leahy. Ảnh: AP

Luận tội một cựu tổng thống có hợp pháp không?

Tính hợp pháp của một phiên tòa luận tội tại Thượng viện đối với một tổng thống đã rời nhiệm sở là một câu hỏi bỏ ngỏ, điều chưa bao giờ được kiểm chứng tại các tòa án. Một loạt các cuộc luận tội trước đây cho thấy Thượng viện có thẩm quyền pháp lý để đưa ông Trump ra xét xử ngay cả khi nhiệm kỳ của ông đã kết thúc. Với tỷ lệ bỏ phiếu 55-45, Thượng viện Mỹ đã bác bỏ kiến nghị của các nghị sĩ đảng Cộng hòa nhằm ngăn chặn kế hoạch luận tội cựu Tổng thống Trump. Dẫn đầu nhóm Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa trên là nghị sĩ Rand Paul, người đã tìm cách tuyên bố phiên tòa luận tội là vi hiến với lý do ông Trump không còn tại vị.

Ông Trump có khả năng bị kết tội không?

Theo Washington Post, khả năng ông Trump bị kết tội tại Thượng viện là thấp bởi gần như toàn bộ thành viên đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu tán thành ý kiến cho rằng, thủ tục luận tội cựu Tổng thống Trump là vi hiến. Cần đến 2/3 số phiếu bầu của các thượng nghị sĩ để có thể kết tội ông Trump, nghĩa là nếu tất cả 100 thượng nghị sĩ tham gia bỏ phiếu, ít nhất 17 người trong số các thành viên đảng Cộng hòa phải bỏ phiếu đồng ý luận tội ông Trump.

Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell sẽ là chìa khóa trong tình huống này. Ông McConnell cho rằng, đám đông xâm nhập vào Điện Capitol hôm 6/1 là do “ông Trump khiêu khích” nhưng mọi việc chưa đi xa đến mức ông phải bỏ phiếu để kết tội cựu Tổng thống. Nhiều thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa nói rằng, việc kết tội ông Trump sẽ khiến đất nước chia rẽ sâu sắc hơn.

Mục đích của phiên tòa luận tội một tổng thống mãn nhiệm

Việc đảng Dân chủ tiến hành luận tội ông Trump lần thứ hai không chỉ nhằm khiến ông chịu trách nhiệm về vụ bạo loạn vừa qua mà còn ngăn ông tái tranh cử tổng thống vào năm 2024. Nếu bị kết tội, ông Trump cũng có thể mất nhiều quyền lợi dành cho các cựu tổng thống như lương hưu trọn đời, phụ cấp đi lại hàng năm và tài trợ cho văn phòng và nhân viên. Tuy nhiên, sự bảo vệ trọn đời từ Cơ quan Mật vụ Mỹ sẽ là một lợi ích không bị ảnh hưởng.

Phiên tòa luận tội sẽ diễn ra như thế nào?

Theo quy định của Thượng viện, mỗi ngày làm việc của phiên tòa luận tội bắt đầu vào buổi trưa, trừ khi có thỏa thuận khác và kéo dài 6 ngày/tuần, trừ ngày Chủ nhật. Trong phiên tòa luận tội Tổng thống Clinton và phiên tòa luận tội đầu tiên của ông Trump, nhóm công tố viên đến từ Hạ viện và nhóm luật sư bảo vệ ông Trump đều sẽ có 24 giờ để trình bày quan điểm của mình, giới hạn trong 4 ngày đối với trường hợp của ông Clinton và 3 ngày đối với ông Trump. Sau đó, 16 giờ sẽ được chia đều cho các bên để trả lời câu hỏi từ các thượng nghị sĩ, lúc này đóng vai trò là bồi thẩm đoàn.

Ai sẽ đại diện cho Hạ viện?

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đã bổ nhiệm 9 thành viên đảng Đảng Dân chủ làm đại diện của Hạ viện Mỹ sẽ giữ vai trò công tố viên trong phiên tòa luận tội. Người đứng đầu là Hạ nghị sĩ Jamie Raskin, đại diện bang Maryland, một cựu giáo sư luật hiến pháp. Những người khác là các thành viên đảng Dân chủ Diana DeGette, David Cicilline, Joaquin Castro, Eric Swalwell, Ted Lieu, Joe Neguse, Madeleine Dean và Stacey Plaskett. Các luật sư Barry Berke và Joshua Matz, những người tham gia phiên tòa luận tội đầu tiên của ông Trump, cũng sẽ hỗ trợ phiên tòa lần này.

Ai sẽ bào chữa cho ông Trump?

Cựu Tổng thống Donald Trump đã thuê luật sư Butch Bowers đại diện cho ông trong phiên xét xử luận tội lần thứ hai tại Thượng viện. Mặc dù không nổi tiếng trong giới chính trị quốc gia, nhưng ông Butch Bowers từng đại diện cho cựu thống đốc đảng Cộng hòa bang Nam Carolina Mark Sanford. Trong phiên tòa luận tội đầu tiên, ông Trump có nhóm bào chữa gồm các luật như như cựu Tổng chưởng lý bang Florida Pam Bondi, cựu luật sư cố vấn độc lập Ken Starr và Robert Ray, Giáo sư Luật danh dự trường Harvard Alan Dershowitz. 

Luật sư Butch Bowers. Ảnh: Wall Street Journal

Nhân chứng cho phiên tòa luận tội

Tới nay, đảng Dân chủ vẫn chưa đưa ra nhân chứng nào, nếu có, họ sẽ cung cấp trong phiên tòa sắp tới. Tuy nhiên, trong phiên tòa luận tội Trump lần này, đảng Dân chủ lập luận, không nhất thiết phải có thêm nhân chứng vì vụ bạo loạn diễn ra trước công chúng.

Các thượng nghị sĩ sẽ làm gì trong phiên tòa luận tội?

Theo Washington Post, trong phiên tòa luận tội, các thượng nghị sĩ sẽ chỉ ngồi và lắng nghe, một sự khác biệt so với thông lệ. Trong phiên tòa luận tội ông Trump năm 2020, các thượng nghị sĩ đã làm việc trong suốt nhiều đêm trong quá trình luận tội. Để đảm bảo các thượng nghị sĩ tập trung vào phiên tòa, họ bị cấm mang điện thoại và các thiết bị điện tử khác vào phòng luận tội. Thay vào đó, các đồ điện tử sẽ được giữ bên trong những chiếc tủ ở căn phòng riêng biệt gọi là phòng áo choàng. Hiện chưa rõ Thượng viện có đưa ra bất kỳ biện pháp giãn cách xã hội nào trong phiên tòa luận tội để phòng dịch Covid-19 hay không./.

Theo Mai Trang (Vov.vn)