Cuối tháng 2/2014, ông Poroshenko đã tới bán đảo Crimea và chứng kiến cách quân đội Nga sáp nhập bán đảo Crimea.
Kyiv Post ngày 22/2 đăng tải các nội dung trả lời của Tổng thống Petro Poroshenko trong vai trò là nhân chứng tại phiên tòa xét xử chống lại cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych tội phản quốc ở Kiev.
Theo đó, Tổng thống Petro Poroshenko cho rằng, Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga đã chiếm các tòa nhà hành chính ở Crimea vào tháng 2/2014 cũng như các hành động bất hợp pháp khác. Ông Poroshenko giải thích hành động này là "xâm lăng" và cuộc sáp nhập bán đảo Crimea là bất hợp pháp vì đã chiếm chủ quyền lãnh thổ của Ukraine.
Ông Poroshenko khẳng định đã thấy những người lính mặc đồng phục xanh của Nga ở Crimea mà không được chính quyền Ukraine cho phép.
"Cá nhân tôi đã nhìn thấy những người lính mặc đồng phục xanh- họ là quân đội thuộc Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga. Cả lực lượng tại Hạm đội Biển Đen của Nga cũng tham gia với quân đội thuộc Lực lượng Vũ trang liên bang Nga đã chuyển tới các cảng và sân bay của Ukraine mà không được sự cho phép của Nhà nước Ukraine hôm 20/2/2014" - ông Poroshenko nói.
Theo lời của ông Poroshenko, ông đã tới bán đảo Crimea và tận mắt thấy các lực lượng này khi trong vai trò là Phó Chủ tịch Hạ viện tới bán đảo này trong tình thế hỗn loạn ở Kiev.
Ông cho hay, ông không thể vào được Nghị viện Crimea bị chính những người lính mũ nồi xanh chặn lại, tự xưng là lực lượng bảo vệ của người Crimea nhưng không phải như vậy.
"Trong khi các nhà báo bắt đầu quay hình ảnh của tôi làm bằng chứng trước Verkhovna Rada (Quốc hội Ukraine), lực lượng bảo vệ phải đảm bảo an ninh cho tôi. Sau khi chúng tôi hoàn thành việc cho phép các nhà báo chụp ảnh tôi, nỗ lực của tôi vào Nghị viện Crimea đã bị ngăn cản lại bởi những người lính mặc đồng phục xanh. Sau đó đám đông tràn lên, lao vào đấm đá, đe dọa tôi, tính mạng tôi đã bị đe dọa trực tiếp" - ông Poroshenko kể lại cuộc vật lộn khó khăn khi tới Crimea vào năm 2014.
Tổng thống Viktor Yanukovych đã chạy sang Nga vì hàng tháng các cuộc biểu tình phản đối ông đã lên tới đỉnh điểm tại Kiev.
Ông Poroshenko còn nhấn mạnh, sau khi cựu Tổng thống trốn sang Nga, Moscow liền lập tức thực hiện kế hoạch chiếm Crimea và kích động chủ nghĩa ly khai ở các khu vực phía đông của Dnipropetrovsk, Kharkiv, Luhansk, và Donetsk, cũng như cảng biển Black Sea Odesa.
Luật sư bào chữa của ông Yanukovych đã hỏi ông Poroshenko về thỏa thuận một giải pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng chính trị do ông Yanukovych và phe đối lập Ukraine ký vào thời điểm đó. Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine cho biết ông chưa bao giờ thấy tài liệu đó và không có mặt khi văn kiện này được ký.
Ông cũng nói thêm rằng ông đã bỏ phiếu cho việc chuyển giao quyền lực của Tổng thống Yanukovych cho Chủ tịch Quốc hội Ukraine ông Oleksandr Turchynov hồi tháng 2/2014.
Ông nói: "Trước cuộc tấn công đang diễn ra chống lại đất nước chúng ta, chúng tôi phải làm một điều gì đó. Yanukovych đã vắng mặt, ông ta không tới, nơi ông ta ở cũng không ai biết và chúng tôi không thể chỉ ngồi và chờ xem điều gì sẽ xảy ra".
Poroshenko nói: "Những thách thức mà đất nước chúng ta đang phải đối mặt là nghiêm trọng và chúng tôi phải chịu trách nhiệm về quốc gia, cho các thế hệ tương lai của Ukraine".
Sau khi Luật sư tiếp tục đặt câu hỏi về tính hợp pháp của quyền lực Yanukovych được chuyển giao cho Turchynov, thẩm phán đã yêu cầu ngừng câu hỏi, cho rằng các câu hỏi của luật sư không liên quan đến bản chất của vụ án.
Tháng 11/2017, cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych đã làm chứng trong vụ kiện liên quan đến mình bằng một liên kết video từ thành phố Rostov-on-Don ở miền nam Nga.
Trong trường hợp tòa án Ukraine và Kiev kết án ông Yanukovych có tội, có thể phía Nga sẽ từ chối dẫn độ ông Yanukovych.
Phía Luật sư của cựu Tổng thống Viktor Yanukovych cho rằng thật là xấu hổ nếu Tổng thống Ukraine là nhân chứng lại không có mặt tại tòa.
Chính quyền Ukraine đã gửi thư đến tòa án rằng ông Poroshenko có lý do chính đáng để tin rằng không thể tham dự phiên tòa bởi việc này liên quan đến thực hiện chức năng của người đứng đầu nhà nước.
Ông Poroshenko đã tham dự phiên tòa từ 2h-3h30 chiều ngày 21/5 và sẽ còn tham gia làm chứng một lần nữa vào phiên tiếp theo.
Theo Sơn Dương (Đất Việt)
