Dù đã tiến rất gần đến một giải pháp cuối cùng, ông Trump vẫn thẳng thắn cảnh báo rằng vấn đề tương lai vùng Donbass vẫn là bài toán cực kỳ hóc búa đang cản trở tiến trình này.

Sau cuộc hội đàm lịch sử kéo dài gần 3 giờ tại dinh thự Mar-a-Lago (Florida, Mỹ) vào ngày 28/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã mang đến những tín hiệu lạc quan về một bản thỏa thuận hòa bình đang dần thành hình.

Tổng thống Zelensky và Tổng thống Trump họp báo sau hội đàm hôm 28/12. Ảnh: Reuters.

Theo đánh giá của chủ nhân dinh thự Mar-a-Lago, các nỗ lực đàm phán đã hoàn tất khoảng 95% nội dung. Điểm sáng lớn nhất là việc Washington và Kyiv đã đạt được sự đồng thuận về các bảo đảm an ninh cho Ukraine, với kỳ vọng các quốc gia châu Âu sẽ đóng vai trò chủ chốt dưới sự hậu thuẫn của Mỹ. Để củng cố các bước đi cụ thể, hai nhà lãnh đạo cũng đã có cuộc điện đàm chung hơn một giờ với các nguyên thủ hàng đầu châu Âu và lãnh đạo NATO để thảo luận về kế hoạch chấm dứt xung đột.

Tuy nhiên, "nút thắt" 5% còn lại nằm ở số phận của hai tỉnh Donetsk và Lugansk thuộc vùng Donbass. Trong khi Tổng thống Zelensky kiên quyết giữ vững nguyên tắc người dân Ukraine sẽ là bên quyết định cuối cùng về lãnh thổ thông qua trưng cầu dân ý, thì Nga lại bày tỏ quan điểm cứng rắn hơn. Trước cuộc gặp này, ông Trump đã có cuộc trao đổi "hiệu quả" với Tổng thống Vladimir Putin. Phía Điện Kremlin cho rằng các đề xuất về lệnh ngừng bắn ngắn hạn chỉ làm kéo dài xung đột và thúc giục Ukraine cần sớm có quyết định dứt khoát về vấn đề Donbass.

Hiện tại, mâu thuẫn về lãnh thổ vẫn là hố sâu ngăn cách các bên. Nga thể hiện tham vọng kiểm soát toàn bộ Donbass, trong khi Ukraine đề xuất phương án đóng băng chiến tuyến hiện tại. Mỹ đã đưa ra một giải pháp thỏa hiệp về việc thành lập một vùng kinh tế tự do tại các khu vực tranh chấp ở Donbass, nhưng cơ chế vận hành cụ thể vẫn còn bỏ ngỏ. Ông Trump không loại trừ khả năng sẽ trực tiếp tới Ukraine để đối thoại với Quốc hội nước này nhằm thúc đẩy thỏa thuận, đồng thời cảnh báo các yếu tố bất ngờ vẫn có thể khiến tiến trình đàm phán đổ vỡ bất cứ lúc nào.

Ở phía ngược lại, áp lực từ chiến trường vẫn đang gia tăng. Tổng thống Putin tuyên bố Nga sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự nếu Ukraine không sớm chấp nhận thỏa thuận, đồng thời khẳng định quân đội Nga đang kiểm soát thêm nhiều vị trí chiến lược tại Donetsk và Zaporizhzhia. Mặc dù vậy, việc Moscow đồng ý thành lập các nhóm công tác về kinh tế và an ninh cho thấy một cánh cửa đối thoại vẫn đang được mở rộng. Khả năng thành công của tiến trình hòa bình đầy kịch tính này dự kiến sẽ rõ ràng hơn trong vài tuần tới.

PTH (SHTT)