Ngày 5/11, Tòa án Tối cao Mỹ đã mở phiên điều trần lịch sử nhằm xem xét tính hợp pháp của chương trình thuế quan toàn cầu do chính quyền ông Trump áp dụng. Đây được coi là một trong những vụ kiện mang tính bước ngoặt, có thể định hình lại hoàn toàn cục diện kinh tế và chính trị trong nhiệm kỳ thứ hai của vị tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ.
06-1762400790-toa-toi-cao-chat-van-tinh-hop-phap-cua-chinh-sach-thue-toan-cau-1000-ty-usd-cua-ong-trump.jpg
Ông Trump khoe một sắc lệnh vừa được ký ngày 31-1 tại Phòng Bầu Dục, Nhà Trắng - Ảnh: REUTERS

Phiên điều trần kéo dài hơn hai tiếng rưỡi diễn ra trong bối cảnh hàng trăm người Mỹ tập trung bên ngoài trụ sở Tòa án Tối cao ở Washington để phản đối chính sách được cho là đã khiến mỗi hộ gia đình Mỹ phải chi thêm trung bình khoảng 1.700 USD trong năm nay do giá hàng hóa tăng cao.

Sự hoài nghi từ Tòa án Tối cao

Theo hãng tin AFP, phần lớn các thẩm phán Tối cao Pháp viện đã bày tỏ sự hoài nghi sâu sắc về cơ sở pháp lý của việc áp thuế hàng loạt. Thậm chí, phe bảo thủ trong tòa cũng chia rẽ về việc liệu tổng thống có thể sử dụng quyền khẩn cấp để điều chỉnh chính sách thương mại toàn cầu hay không.

Cả thẩm phán bảo thủ và tự do đều chất vấn gay gắt luật sư John Sauer, đại diện cho chính quyền ông Trump, về việc Tổng thống viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA) để biện minh cho chính sách áp thuế này.

Chánh án John Roberts đưa ra chất vấn cốt lõi: Việc áp thuế "thực chất là đánh thuế công dân Mỹ", điều vốn thuộc "quyền lực cốt lõi của Quốc hội". Ông Roberts nhấn mạnh rằng "Đạo luật đó không hề nhắc tới từ ‘thuế quan’", hàm ý rằng Tổng thống Trump có thể đã mở rộng quá mức phạm vi của đạo luật IEEPA để củng cố quyền lực hành pháp.

Lập luận của chính quyền Trump

Phía chính quyền Trump, luật sư John Sauer lập luận rằng Tổng thống có "quyền lực rộng rãi" để hành động trong lĩnh vực đối ngoại, đặc biệt khi thâm hụt thương mại kéo dài được Tổng thống Trump xác định là "tình trạng khẩn cấp quốc gia" đe dọa an ninh và kinh tế.

Ông Sauer bảo vệ các mức thuế quan là biện pháp hợp pháp, giúp Mỹ tái đàm phán các hiệp định thương mại và cảnh báo rằng việc hủy bỏ chính sách này "sẽ khiến Mỹ dễ bị trả đũa thương mại khốc liệt và đánh mất vị thế kinh tế - an ninh".

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, người có mặt tại phiên tòa, bày tỏ hy vọng Tòa án Tối cao sẽ ủng hộ chính quyền Trump. Ông Bessent cho biết, nếu tòa phán bất lợi, Nhà Trắng sẽ tận dụng các cơ sở pháp lý khác, bao gồm quy định cho phép áp thuế 15% trong 150 ngày để ứng phó mất cân bằng thương mại.

Chính sách thuế quan gây tranh cãi này áp thuế 10% với hầu hết đối tác thương mại và từ 11% đến 50% đối với hàng chục nền kinh tế khác. Hiện các mức thuế vẫn tiếp tục có hiệu lực cho đến khi Tòa án Tối cao ban hành phán quyết cuối cùng, dự kiến có thể kéo dài nhiều tháng.

QT (SHTT)