Khi công bố danh sách thuế quan nhằm vào hầu hết đối tác thương mại của Mỹ, Tổng thống Donald Trump liên tục nhấn mạnh mức thuế áp với mỗi quốc gia là có đi có lại, thể hiện những rào cản mà các nước đã dựng lên từ lâu đối với hàng hóa của Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố sắc lệnh áp thuế đối ứng toàn cầu ngày 2.4.2025. Ảnh: Xinhua

Ông không nói nhiều về phương pháp đằng sau những tính toán đó, nhưng câu trả lời đã xuất hiện vào cuối ngày 2/4. Mức thuế với mỗi quốc gia dường như được tính bằng công thức: Lấy thâm hụt thương mại của Mỹ với mỗi quốc gia chia cho kim ngạch thương mại của quốc gia đó xuất khẩu sang Mỹ.

Sau đó, Tổng thống Mỹ Trump nói rằng ông đang "tử tế", nên mức thuế cuối cùng đã được giảm một nửa.

Những rào cản phi tiền tệ mà ông Trump nói đến bao gồm một loạt các luật khó định lượng và các chính sách khác mà ông Trump cho rằng đã khiến Mỹ rơi vào tình trạng mất cân bằng thương mại như vậy ngay từ đầu.

Trong cuộc họp báo trước đó, các quan chức Nhà Trắng cho biết số liệu được Hội đồng Cố vấn Kinh tế tính toán bằng phương pháp đã được thiết lập tốt, dựa trên quan điểm cho rằng thâm hụt thương mại của Mỹ với bất kỳ quốc gia nào là tổng của tất cả các hoạt động thương mại không công bằng và "gian lận" mà quốc gia đó đã thực hiện.

Sau đó, Nhà Trắng đưa ra phương pháp mà họ sử dụng. Dù một số ký hiệu toán học có thể khó phân tích, nhưng công thức này về cơ bản là lấy thâm hụt thương mại của Mỹ với một quốc gia chia cho kim ngạch xuất khẩu của quốc gia đó.

Emily Kilcrease, giám đốc Chương trình Năng lượng, Kinh tế và An ninh tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới và là cựu phó trợ lý đại diện thương mại Mỹ, cho biết: “Việc đưa ra mức thuế quan có đi có lại chính xác luôn là bài toán thực sự khó. Vì muốn đưa ra cái gì đó nhanh chóng, dường như những gì họ đã làm là đưa ra ước tính phù hợp với mục tiêu chính sách của họ”.

Tổng cộng có 180 quốc gia bị ảnh hưởng trong danh sách tăng thuế mà ông Trump công bố hôm 2/4, ngày mà ông Trump gọi là “Ngày giải phóng”.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử chính quyền Trump viện dẫn Đạo luật IEEPA 1977 để tuyên bố tình trạng khẩn cấp kinh tế quốc gia, loại bỏ cơ chế đa phương để có thể hành động đơn phương một cách quyết liệt.

Chính sách thuế mới của Mỹ được dự báo sẽ gây gián đoạn các chuỗi cung ứng và đảo ngược xu thế thương mại tự do. Để ứng phó, các quốc gia có thể buộc phải điều chỉnh chính sách tỷ giá, thuế suất, hoặc mở cửa thị trường để tránh bị Mỹ áp thuế cao hơn nữa trong tương lai.

Theo Bình Giang (Tiền Phong)