Số ca tử vong vì Covid-19 trên toàn cầu đã vượt mức 4,4 triệu, theo ghi chép chính thức. Tuy vậy, nghiên cứu gần đây cho thấy số ca tử vong bất thường ở Ấn Độ lên tới 4,9 triệu, gần gấp 10 số liệu chính thức của chính phủ, đã dấy lên nghi ngờ về hiệu quả của những phương pháp được giới chức sử dụng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của đại dịch.
Số ca tử vong bất thường được dùng để chỉ sự chênh lệch giữa số trường hợp tử vong trong một giai đoạn nhất địch, so với số trường hợp tử vong trung bình cùng kỳ các năm trước đó.
Bên cạnh đó, trong một nghiên cứu đã qua bình xét của Đại học Hebrew ở Israel, các nhà khoa học đã xem xét số liệu của 105 quốc gia về số trường hợp tử vong bất thường trong suốt đại dịch, sau đó đưa ra ước tính rằng có khoảng 1 triệu ca tử vong nhiều hơn so với số liệu công bố chính thức ở những nước này.
Nếu số liệu tử vong bất thường này được coi là đáng tin cậy, điều đó nghĩa là thế giới có thể đã chứng kiến 10 triệu trường hợp tử vong vì Covid-19.
Giáo sư Leo Yee Sin, giám đốc điều hành Trung tâm Quốc gia về Bệnh Truyền nhiễm ở Singapore, trả lời phỏng vấn The Straits Times rằng "số ca tử vong bất thường là một cách khác để đánh giá tác động thực sự của đại dịch, thông qua hậu quả nặng nề nhất".
"Những phát hiện và số liệu cần được hiểu và áp dụng đúng hoàn cảnh, bên cạnh đó cũng phải hiểu rõ đặc tính của mầm bệnh. Số trường hợp tử vong bất thường... phản ánh số người chết vì Covid-19, cũng như số trường hợp chết mà không được chẩn đoán và báo cáo và chết vì lý do khác nhưng liên quan tới đại dịch Covid-19," bà Leo cho hay.
"Không đánh giá đúng mức độ nghiêm trọng của đại dịch sẽ ảnh hưởng tới việc một quốc gia chống dịch như thế nào," ông Middleton nói. Ngoài ra, điều này cũng gây khó khăn cho việc quyết định các biện pháp giới hạn di chuyển có thực sự hiệu quả hay không.
Phát ngôn viên WHO Tarik Jasarevic cho rằng "thiếu số liệu thống kê chính xác là bất công đối với những trường hợp chưa được thống kê".
Theo ông Jasarevic, giám sát một cách chính xác là rất quan trọng đối với việc đánh giá các biện pháp chống dịch là thành công hay thất bại, đồng thời cũng là một phần không thể thiếu trong việc xây dựng các chiến lược phòng ngừa có thể sử dụng trong những bối cảnh khác, hay trong tương lai.
Trong khi đó, Giáo sư Henrique Lopes thuộc Đại học Công giáo Bồ Đào Nha cho rằng một trong những hậu quả của việc thống kê thiếu số ca tử vong vì Covid-19 là những tin giả tràn lan coi thường tầm quan trọng của chiến dịch tiêm chủng.
Theo ông Lopes, số trường hợp tử vong bất thường tồn tại là do 5 nguyên nhân: thiếu khả năng xét nghiệm Covid-19, chi phí xét nghiệm cao khiến người dân các nước nghèo không muốn xét nghiệm, không minh bạch thống kê chính xác, người dân tử vong vì các bệnh khác do không thể tiếp cận y tế trong bối cảnh bệnh viện bị quá tải, và các vấn đề về hành vi như lạm dụng ma túy hay bạo hành gia đình.
"Nếu số liệu chính thức vào khoảng 4 triệu ca tử vong, con số thật lúc này có thể vào khoảng 10 triệu," Lopes nói, đồng thời cho rằng số trường hợp tử vong không liên quan trực tiếp tới Covid-19 cũng vào khoảng đó.
Theo Giáo sư Leo Yee Sin, giám sát chủ động và bị động thường được sử dụng để đánh giá tình hình dịch bệnh và theo dõi các xu hướng có hệ thống. Giám sát bị động dựa vào các báo cáo, trong khi giám sát chủ động cần chủ động tìm kiếm thông tin.
"Covid-19 có nhiều biểu hiện lâm sàng ở bệnh nhân, từ không có triệu chứng tới bệnh nặng và tử vong. Giám sát bị động dựa vào xét nghiệm và báo cáo lâm sàng, chủ yếu bao gồm những bệnh nhân đã qua xét nghiệm. Do đó, trên thực tế, giám sát bị động sẽ ghi nhận hầu hết là các trường hợp có triệu chứng," bà Leo giải thích.
"Giám sát chủ động có thể áp dụng xét nghiệm huyết thanh trên một bộ phận dân số trong một khoảng thời gian nhất định. Phương pháp này ghi nhận toàn bộ các biểu hiện lâm sàng, bao gồm cả những ca không có triệu chứng. Từ đó, giới chức có thể ước tính tỷ lệ trường hợp thống kê thiếu," bà nói thêm.
Hồ Anh (Nguoiduatin.vn)
