Số phận hai chiếc xe tăng 390 và 843 húc đổ cổng Dinh Độc Lập năm 1975 có nhiều thăng trầm khác nhau. Song, giờ đây, cả hai đều là bảo vật quốc gia.
Số phận hai chiếc xe tăng 390 và 843 húc đổ cổng Dinh Độc Lập năm 1975 có nhiều thăng trầm khác nhau. Song, giờ đây, cả hai đều là bảo vật quốc gia.
Trưa 30/4/1975, Đại đội 4, Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn tăng thiết giáp 203, Quân đoàn 2 được giao nhiệm vụ đánh chiếm Dinh Độc Lập theo ba hướng - cổng chính và hai cổng sườn.

Sáng 30/4, hai chiếc xe tăng T54B số hiệu 843 (do Đại đội trưởng Bùi Quang Thận chỉ huy) và T59 số hiệu 390 và lần lượt húc đổ cổng phụ và cổng chính (hướng chính diện), tiến vào cắm cờ giải phóng trên nóc Dinh Độc Lập. Tuy nhiên, xe 843 bị kẹt ở cổng phụ. Một khoảng thời gian khá dài, việc xác nhận đâu là chiếc xe tăng đầu tiên húc đổ cổng chính trở nên khó khăn. Tuy nhiên, nhờ bức ảnh tư liệu quý giá của nữ nhà báo Francoise Demulder (Pháp), năm 1995, chiếc xe tăng số hiệu 390 (do trung úy Vũ Đăng Toàn chỉ huy) được công nhận. Ảnh: Francoise Demulder.
 
Đến năm 2012, cả hai chiếc xe tăng trên đều được Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia. 
 
Tăng 843 được chuyển từ Dinh Độc Lập về trưng bày trang trọng trong Bảo tàng lịch sử quân sự Việt Nam (28B Điện Biên Phủ). Sau ngày giải phóng, chiếc T54B này chủ yếu được đưa đi dự triển lãm, tham gia huấn luyện và sau đó trưng bày tại Dinh Thống Nhất từ năm 1979.
 
Chiếc xe tăng do Liên Xô chế tạo và viện trợ cho Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ. Mặc dù không còn hoạt động được từ lâu nhưng xe tăng 843 vẫn còn giữ được gần như nguyên bản, chỉ thay thế một số bộ phận nhỏ han gỉ hỏng hóc. Lớp sơn được thay mới hoàn toàn.
 
Đặt ở vị trí trang trọng giữa những hình ảnh về Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975, chiếc tăng T54B như một nhân chứng lịch sử sống mãi với thời gian. 
 
Trong khi đó, chiếc xe tăng 390 được trưng bày dưới tầng hầm tại Bảo tàng Tăng thiết giáp (Hoàng Quốc Việt, Hà Nội) bên cạnh những "chiến hữu thép" cùng binh chủng.
 
Ngày 9/11/2012, tại căn hầm này, Thủ tướng đã công bố quyết định công nhận xe tăng T59, số hiệu 390 là bảo vật quốc gia. Vinh quang đã được trả lại đúng chỗ cho những người lính cùng chiếc xe tăng đầu tiên húc đổ cổng Dinh Độc Lập.
 
Đây là xe tăng chiến đấu hạng trung do Trung Quốc sản xuất trên mẫu xe T54A của Liên Xô, và được viện trợ cho Việt Nam năm 1969.  
 
Sau ngày thống nhất, xe tăng 390 tiếp tục tham gia bảo vệ biên giới Tây Nam, làm nhiệm vụ quốc tế trên đất Campuchia, có mặt trong cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc 1979. 
 
Năm 1980, xe được sử dụng làm xe huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Năm 1999, T59 - 390 được vinh dự đưa về Bảo tàng Tăng thiết giáp trưng bày trong ngày khánh thành.
 
Mặc dù được sửa chữa và phủ lên lớp sơn mới nhưng trên tháp pháo vẫn còn in hằn những "vết thương". 
 
Những vết lõm do mảnh bom tạo thành trên mặt trước tháp pháo. Với những cựu binh như chỉ huy xe 390 - Vũ Đăng Toàn, pháo thủ số 1 Ngô Sỹ Nguyên, pháo thủ số 2 Lê Văn Phượng và lái xe Nguyễn Văn Tập thì mỗi vết hằn trên xe cũng giống như vết thương trên da thịt họ. 
 
Sau 40 năm, cả hai chiếc xe tăng đã trải qua những cung bậc thăng trầm khác nhau của lịch sử và đều được công nhận là bảo vật quốc gia. Cùng với những người lính, cả hai đều trở thành một phần quan trọng không thể thiếu trong khoảnh khắc lịch sử oai hùng của dân tộc.
 
>> Những hình ảnh lịch sử ngày 30/4
>> Ảnh hiếm về thương binh Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam
>> Việt Nam 40 năm sau chiến tranh qua ảnh quốc tế

Theo Anh Tuấn - Lê Hiếu (Zing.vn)