Tại dự thảo luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi, ngoài phương án cho lao động rút BHXH 1 lần như quy định hiện hành, Bộ LĐ-TB-XH đề xuất thêm phương án giải quyết tối đa không quá 50% thời gian đóng BHXH nếu lao động rút 1 lần.
Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ-TB-XH) vừa trình Chính phủ Dự thảo Luật BHXH sửa đổi, trong đó nội dung được nhiều người lao động quan tâm là quy định về rút BHXH 1 lần.
Về quy định hưởng BHXH, thay vì nhận BHXH 1 lần, Bộ LĐ-TB-XH bổ sung quy định theo hướng khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu. Cụ thể, cơ quan soạn thảo đưa ra 2 phương án:
Phương án 1, giữ nguyên quy định hiện hành. Người lao động tham gia dưới 20 năm BHXH và sau 1 năm nghỉ việc không tiếp tục đóng BHXH tự nguyện thì được rút 1 lần. Lao động được rút toàn bộ quá trình đóng nếu có nhu cầu, song về lâu dài sẽ chịu thiệt khi không được hưởng lương hưu.
Tuy nhiên, theo Bộ LĐ-TB-XH, với phương án này không thể hạn chế tình trạng rút BHXH 1 lần, tác động đến lưới an sinh, tạo áp lực lên ngân sách chi trợ cấp hưu trí.
Phương án 2, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào Quỹ hưu trí và tử tuất.
Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động hưởng chế độ BHXH khi đủ tuổi nghỉ hưu. Như vậy, với phương án này, người lao động chỉ được rút tối đa không quá 50% tiền BHXH 1 lần nếu chưa đủ tuổi hưu.
Theo dự thảo, mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau:
- Mỗi năm được tính bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014. Trường hợp thời gian đóng BHXH có cả trước và sau năm 2014 mà thời gian đóng trước năm 2014 có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng BHXH từ năm 2014 trở đi để tính mức hưởng BHXH một lần.
- 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;
- Người lao động đóng BHXH dưới 1 năm, mức hưởng tối đa bằng 2 tháng bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Với người lao động tham gia BHXH tự nguyện, mức hưởng 1 lần không bao gồm tiền ngân sách hỗ trợ cho những năm đóng.
Theo Bộ LĐ-TB-XH, trong giai đoạn 2016-2020, bình quân mỗi năm có khoảng gần 750.000 người rút BHXH 1 lần. Đặc biệt, số người hưởng BHXH 1 lần có xu hướng gia tăng từng năm. Điều này đang đặt ra thách thức đối với mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội và đây cũng là nguyên nhân dẫn đến độ bao phủ đối tượng hưởng lương hưu tăng chậm. Theo thống kê cho thấy, trong tổng số những người giải quyết BHXH 1 lần có gần 10% là những người có thời gian đóng BHXH đủ 10 năm trở lên.
Nguyên nhân của việc gia tăng số người rút BHXH 1 lần là họ gặp khó khăn về tài chính, phải đối mặt với các nhu cầu tài chính trước mắt như trang trải cho gia đình, đầu tư cho con học, nợ nần, chi phí sinh hoạt sau mất việc làm…
Bên cạnh đó, quy định về thời gian đóng BHXH 20 năm để đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí là quá dài, không phù hợp với khả năng tạo và duy trì việc làm cho người lao động của nền kinh tế và điều kiện hưởng BHXH 1 lần quá dễ dàng.
Chính vì vậy, trong dự thảo Luật BHXH lần này đã đề xuất rút thời gian đóng BHXH từ 20 năm xuống 15 năm và bảo lưu sẽ được một số quyền lợi liên quán đến bảo hiểm y tế.
Theo BHXH Việt Nam, tính đến hết tháng 1/2023, cả nước có gần 17,3 triệu người tham gia BHXH, đạt tỷ lệ bao phủ là 37,4% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong đó, trên 15,8 triệu người tham gia BHXH bắt buộc; trên 1,4 triệu người tham gia BHXH tự nguyện, lần lượt tăng 4,2%, 0,4% so với cùng kỳ năm 2022.
HL (Nguoiduatin.vn)
