Sạm nám là tình trạng thường gặp ở phụ nữ sau 30 tuổi. Nám da khiến chị em trở nên e ngại, thiếu tự tin, ngại tiếp xúc. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến sạm nám? Làm thế nào để khắc phục tình trạng sạm nám? ThS. BS. Nguyễn Ngọc Oanh, Khoa Da liễu, Bệnh viện Bạch Mai sẽ giúp bạn giải đáp những băn khăn đó.

PV: Xin bác sĩ cho biết nguyên nhân dẫn đến việc da bị sạm, nám?

ThS. BS. Nguyễn Ngọc Oanh: Nám da là tình trạng tăng sắc tố ở hai má, đặc biệt là hai gò má. Những mảng sẫm màu xuất hiện trên gò má do sự gia tăng của sắc tố melanin. Nám da thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn so với nam giới, trên các vị trí như hai bên gò má, mũi, cằm hoặc trán. Có bốn nhóm nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng sạm nám da.

nam-3-2539-8662.jpg
Nám da là tình trạng tăng sắc tố ở hai má, đặc biệt là hai gò má. Những mảng sẫm màu xuất hiện trên gò má do sự gia tăng của sắc tố melanin. Nám da thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn so với nam giới, trên các vị trí như hai bên gò má, mũi, cằm hoặc trán. Có bốn nhóm nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng sạm nám da. Ảnh minh họa: Internet

Thứ nhất do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Ánh nắng mặt trời là nguồn năng lượng tự nhiên, có ích cho các hoạt động trong đời sống hàng ngày. Nhưng bên cạnh đó, các bức xạ cực tím (tia UV) trong ánh nắng mặt trời lại là nguyên nhân hàng đầu gây nám da và lão hóa sớm. ‏

Làn da không được che chắn, bảo vệ đúng cách khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời sẽ làm sản sinh bất thường một lượng melanin, hình thành những đốm nám tiến triển lan rộng. Ngoài ra, ánh nắng mặt trời còn gây nhiều tác động tiêu cực khác đến làn da, như việc sớm hình thành nếp nhăn, da nhạy cảm với ánh sáng, giãn mạch, thậm chí là gây ung thư da.

Thứ hai là do yếu tố di truyền: Nám da cũng có liên quan đến yếu tố di truyền. Theo thống kê cho thấy khoảng 30% người bị nám da do di truyền từ người thân trong gia đình.‏

Thứ ba là do thay đổi nội tiết tố: Rối loạn nội tiết khiến lượng lượng sắc tố melanin trong cơ thể tăng nhanh, gây nám da. Đây là nguyên nhân lý giải cho hiện tượng nám da thường gặp ở phụ nữ mang thai, tiền mãn kinh hoặc phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai.

Và cuối cùng là nhóm các nguyên nhân khác như sử dụng mỹ phẩm không đúng cách, chất lượng kém, căng thẳng tâm lý, chế độ sinh hoạt không khoa học hợp lý.. cũng có thể gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ của làn da.

anh-my-pham-9181-8604.jpg
Sử dụng mỹ phẩm không đúng cách, chất lượng kém, căng thẳng tâm lý, chế độ sinh hoạt không khoa học hợp lý.. cũng có thể gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ của làn da. Ảnh minh họa: Internet

PV: Vậy làm thế nào để khắc phục và phòng ngừa tình trạng nám da‏, thưa bác sĩ?

ThS. BS. Nguyễn Ngọc Oanh: ‏Để khắc phục tình trạng này, trước tiên chúng ta nên có một lối sống khoa học với chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung nước một cách đầy đủ sẽ giúp làn da mịn màng và căng tràn sức sống hơn. ‏

Bên cạnh đó, cần có chế độ chăm sóc da đúng cách như sử dụng các sản phẩm bôi thoa phù hợp; đảm bảo chống nắng kỹ càng với loại kem chống nắng phù hợp với loại da, có khả năng chống nắng phổ rộng, chống nước để hạn chế tác động từ ánh nắng mặt trời, lưu ý nên bôi kem chống nắng trước 30 phút khi ra ngoài và nên lặp lại mỗi 2 - 3 giờ trong ngày để đảm bảo hiệu quả chống nắng tối ưu.

‏Ngoài ra, cần sử dụng thêm các sản phẩm chăm sóc da chứa các thành phần như vitamin C, Acid hyaluronic, vitamin E… để cung cấp dưỡng chất phục hồi và làm sáng da.‏

Để có những tư vấn chính xác và hữu ích nhất, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu và sử dụng các sản phẩm chăm sóc đặc trị cho tình trạng sạm nám như retinol, tretinoin, cystamine… Những hoạt chất này thường có hoạt tính rất mạnh nên khi sử dụng cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để hạn chế tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng sai cách.

Và đặc biệt chú ý, đừng quên che chắn cho làn da bằng mũ rộng vành, áo chống nắng, kính râm… để bảo vệ da trước tác động tiêu cực của tia cực tím.

cach-bao-ve-mat-an-toan-khoi-anh-nang-trong-nhung-ngay-choi-le-4-7162-8827.jpg
Đừng quên che chắn cho làn da bằng mũ rộng vành, áo chống nắng, kính râm… để bảo vệ da trước tác động tiêu cực của tia cực tím. Ảnh minh họa: Internet

PV: Hiện nay, trên thị trường và các trang mạng quảng cáo rất nhiều các sản phẩm do tự pha chế theo công thức riêng, công thức gia truyền để trị nám… Theo bác sĩ, những sản phẩm đó có nên tin dùng không, thưa bác sĩ?

ThS. BS. Nguyễn Ngọc Oanh: Câu người tiêu dùng thông thái luôn đúng trong những tình huống này. Tôi chỉ có thể dưa ra lời khuyên là hãy cẩn thận với các sản phẩm mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Việc sử dụng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo chất lượng có thể dẫn đến những hệ quả khôn lường cho làn da như kích ứng, nổi mụn, sạm nám...

Chính vì vậy vậy, trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào bạn nên tìm hiểu thông tin cũng như nguồn gốc của sản phẩm đó.

Biểu hiện của nám da

Rối loạn sắc tố da sẽ làm các mảng da bị sẫm màu lại và chúng thường biểu hiện nhiều nhất ở vùng da mặt gây mất thẩm mỹ cho người bệnh. Nhiều người hay bị nhầm lẫn giữa tàn nhang và nám da:

Nám da: là các đốm da sậm màu theo nhiều mức độ đậm nhạt khác nhau, thường hình thành ở cằm, trán, môi trên và đối xứng hai bên má. Màu sắc của những vùng da bị nám có thể là màu thâm vàng, màu nâu sẫm và có kích thước lớn hơn tàn nhang;

Tàn nhang: cũng là hệ quả của sự gia tăng sắc tố da nhưng tàn nhang đa dạng hơn về màu sắc, nó có thể là màu vàng, nâu nhạt, nâu sẫm, xám, đỏ, đen. So về kích thước thì tàn nhang nhỏ hơn nám da, thường là các chấm nhỏ như đầu tăm hoặc chỉ to cỡ hạt vừng.

Chẩn đoán và điều trị nám da

Để chẩn đoán tình trạng nám da bác sĩ thăm khám thực thể kết hợp với một loại thiết bị đặc biệt là đèn Wood giúp soi được những vết nám trên bề mặt da. Bên cạnh tùy từng trường hợp cụ thể, nếu cần thiết bác sĩ sẽ chỉ định sinh thiết tế bào da vùng nám để xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Không phải lúc nào cũng cần điều trị nám da. Nếu nám da bắt nguồn từ nguyên nhân thay đổi nội tiết tố do dùng thuốc tránh thai hoặc khi đang mang thai thì những vết nám này sẽ mờ dần sau khi ngừng dùng thuốc hoặc sau khi sinh xong.

Nhiều trường hợp nám da sẽ tồn tại trong nhiều năm, có khi là theo bạn suốt cả cuộc đời. Nếu tình trạng nám da không biến mất hoặc được cải thiện theo thời gian thì bạn nên tìm tới các phương pháp trị nám.

Tuy nhiên cần lưu ý rằng không phải lúc nào những biện pháp này đều đem lại hiệu quả khả quan và nám da hoàn toàn có thể xuất hiện trở lại ngay cả khi đã chữa trị thành công trước đó.

Sau đây là các phương pháp điều trị nám da phổ biến nhất hiện nay:

Điều trị bằng thuốc:

Hydroquinone: đây thường là lựa chọn đầu tiên của các bác sĩ khi điều trị nám da. Thuốc được bào chế theo dạng gel hoặc kem dưỡng. Người bệnh có thể áp dụng trực tiếp thuốc lên da để dần cải thiện tình trạng thâm nám và da không đều màu;

Corticosteroid và tretinoin: đây là 2 loại thuốc có sẵn dưới dạng gel, kem hoặc nước thơm với công dụng chính là giúp các mảng nám da trở nên sáng màu hơn;

Thuốc bôi ngoài da: được dùng phối hợp hoặc thay thế những loại kem khác. Các bác sĩ thường kê đơn thuốc chứa axit kojic hoặc axit azelaic giúp cải thiện sắc tố ở những vùng da tối màu;

Kem kết hợp: trong một số trường hợp bác sĩ sẽ cho bệnh nhân dùng kết hợp các loại kem cùng chứa đồng thời corticosteroid, hydroquinone và tretinoin để điều trị nám da

Kỹ thuật y tế: nếu thuốc bôi không đem lại hiệu quả, bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị bằng những kỹ thuật y tế như:

Thay da sinh học

Điều trị mài mòn da

Liệu pháp ánh sáng

Điều trị bằng laser.

Phòng ngừa tình trạng nám da

Quá trình điều trị nám da rất tốn kém và mất nhiều thời gian, ngoài ra không chắc chắn về hiệu quả sau khi kết thúc liệu trình. Do đó để bảo vệ da trước nguy cơ thâm nám và tàn nhang, bạn nên thực hiện những biện pháp sau:

Tránh tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên với ánh nắng mặt trời, nhất là từ 10h sáng đến 15h chiều vì đây là khoảng thời gian hoạt động mạnh nhất của tia bức xạ dễ gây tổn thương da

Bôi kem chống nắng ít nhất khoảng 15 - 30 phút trước khi ra ngoài. Chỉ số SPF của kem phải tối thiểu là 30, duy trì bôi kem sau 2 giờ nếu bạn đi bơi hoặc ra nhiều mồ hôi

Mặc quần áo dài tay, đội mũ rộng vành để che chắn da dưới ánh nắng

Dùng các loại mỹ phẩm an toàn cho da, tránh loại mỹ phẩm làm da bị kích ứng hoặc sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ

Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, nhất là chất xơ và vitamin từ rau xanh và hoa quả tươi, uống đủ nước mỗi ngày, tăng cường các thực phẩm chứa vitamin A, C, E và omega-3,... giúp làm chậm quá trình lão hóa da

Nám da mặc dù không làm tổn hại tới sức khỏe nhưng lại ảnh hưởng lớn đến tính thẩm mỹ và sự tự tin của người bệnh. Khi có bất kỳ vấn đề gì xuất hiện trên da bạn nên đi khám chuyên khoa da liễu, không nên tự chữa trị bằng mẹo hoặc khám ở những cơ sở làm đẹp không uy tín.

Theo Diệu Hiền (Tiền Phong)