Theo dân gian, phần tiền vàng của gia thần phải hóa trước rồi mới đến gia tiên để tránh nhầm lẫn.

Lễ hóa vàng hiện nay được các gia đình tiến hành từ ngày mùng 3 đến mùng 10 tháng Giêng, tùy điều kiện mỗi nhà. Tuy nhiên, ngày mùng 10 Âm lịch là ngày vía Thần tài nên thông thường các gia đình sẽ tiến hành lễ hóa vàng trước ngày này.

Chuyên gia phong thủy Nguyễn Đức Thêm chia sẻ trên báo Nông nghiệp Việt Nam, trong năm Tân Sửu 2021, ngày hóa vàng đẹp nhất là ngày mùng 3 Tết (tức Chủ nhật, ngày 14/2 dương lịch). Khung giờ tốt để tiến hành lễ hóa vàng trong ngày mùng 3 Tết gồm: Giờ Thìn (7h-9h); Giờ Ngọ (11h-13h); Giờ Mùi (13h-15h); Giờ Tuất (19h-21h).

Ngoài ngày mùng 3 Tết hóa vàng như thông lệ, năm Tân Sửu 2021 cũng có thể hóa vàng vào ngày mùng 4 Tết. Tuy nhiên, nếu bố trí được tốt nhất vẫn là ngày mùng 3. Nếu hóa vàng vào ngày mùng 4 Tết nên chọn giờ tốt đó là: Mão (5h-7h), Ngọ (11h-13h), Thân (15h-17h), Dậu (17h-19h).

Theo quan niệm dân gian, sau khi bày biện lễ vật cúng hóa vàng, gia chủ sẽ tiến hành thắp hương và khấn vái để làm lễ hóa vàng tiễn tổ tiên về trời.

Sau khi xong phần lễ, gia chủ đốt hết vàng mã được cúng trong dịp Tết (hoá vàng). Song lưu ý việc hóa vàng phải làm riêng. Theo đó, phần tiền vàng của gia thần phải hóa trước rồi mới đến gia tiên để tránh nhầm lẫn. Riêng phần vàng mã dành cho người mới mất trong năm thì sẽ hóa cuối cùng.

Trước khi hạ mỗi lễ tiền vàng đều vái ba vái và khấn: "Gia chủ xin hóa tiền vàng, kim ngân… thỉnh vong linh gia tiên nhận chút lễ bạc, tâm thành. Kính cáo tôn thần, xin rước vong linh lại về âm giới”. Việc hóa vàng được thực hiện ở sân hoặc một góc vườn sạch sẽ.

Theo phong tục xưa, tại nơi đốt vàng mã, người ta thường đặt vài ba cây mía dài để làm “đòn gánh” cho các linh hồn mang hàng hóa theo. 

Hóa vàng xong, gia chủ vẩy vào tàn tro mấy giọt rượu cúng trên bàn, với hàm ý để giữ sự linh thiêng cho lễ cúng mùng 3 Tết và cũng là để người ở cõi âm nhận được vàng mã của con cháu. Đồng thời, đem hơ hai cây mía cũng trên đống tàn vàng.

Khi đã đốt vàng mã xong, con cháu quây quần cùng nhau dùng bữa cơm thân mật, kết thúc những ngày Tết Nguyên đán và bắt đầu trở lại với công việc.

Hiện nay, các chuyên gia thường khuyên các gia đình nên hạn chế tối đa số lượng vàng mã, để tránh lãng phí và không làm ảnh hưởng đến môi trường sống, giảm nguy cơ gây hỏa hoạn. Quan trọng là bàn thờ cần hương khói đầy đủ trong 3 ngày Tết và các nghi lễ khấn cúng được thực hiện với sự kính cẩn của gia chủ.

Sắm lễ vật cúng hóa vàng Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021:

- Hương, hoa, nước, quả (ngũ quả).

- Trầu cau;

- Rượu;

- Đèn, nến;

- Lễ ngọt, bánh kẹo;

- Mâm cỗ mặn: xôi, gà trống luộc, bánh chưng, các món ngày Tết đầy đủ, tinh khiết.

Dưới đây là 2 bài văn khấn lễ hóa vàng các gia chủ có thể sử dụng: 

1. Bài khấn theo "Văn khấn cổ truyền Việt Nam" - NXB Văn hoá Thông tin

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần

Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ. Chư vị Tôn thần

Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.

Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.

Hôm nay là ngày mùng... tháng Giêng năm…

Chúng con là: ... tuổi…

Hiện cư ngụ tại…

Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: Tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.

Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.

Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần).

2. Bài khấn theo "Tập văn cúng gia tiên" - NXB Văn hoá dân tộc

Hôm nay ngày...Tại: Thôn... xã/phường... huyện/quận... tỉnh/TP...

Tín chủ là: ... cùng toàn gia kính bái.

Nay nhân ngày lễ tạ. Kính cẩn sắm một lễ gồm..., gọi là lễ mọn lòng thành, kính dâng lên: Đông trù Tư mệnh Táo phủ thần quân, bản gia tiên sư, bản viên thổ công, liệt vị tôn thần.

Trước linh vị của:

Hiển:

Hiển:

Hiển:

Và các vị tổ bá, tổ thúc, tổ cô, cùng các vong linh phụng thờ theo tiên tổ.

Kính cẩn thưa rằng: Tiệc xuân đã mãn

Lễ tạ kính trình

Rước tiễn tiên linh

Lại về âm giới

Buổi đầu năm mới

Toàn gia mong đợi

Lưu phúc lưu ân

Kính cáo tôn thần

Phù trì phù hộ

Dương cơ âm mộ

Mọi chỗ tốt lành

Con cháu an ninh

Vận hành khang thái

Cẩn cáo!

(Thông tin chỉ mang tính tham khảo)

Theo PV (Doanh Nghiệp & Tiếp Thị)