Một loạt quy định mới liên quan đến chế độ kế toán dành cho hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ hơn 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng đang được Bộ Tài chính đưa ra lấy ý kiến, mở đường cho những thay đổi quan trọng trong cách thức kê khai và quản lý thuế.

Dự thảo Thông tư mới được xây dựng nhằm bổ sung khung pháp lý thống nhất, đồng thời khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp. Văn bản này cũng sẽ thay thế Thông tư 88/2021, với phạm vi điều chỉnh rộng hơn và yêu cầu cụ thể hơn đối với từng nhóm doanh thu.

Theo dự thảo, những hộ và cá nhân có doanh thu trên 3 tỷ đồng mỗi năm sẽ áp dụng chế độ kế toán theo hướng dẫn mới hoặc có thể lựa chọn quy định kế toán dành cho doanh nghiệp siêu nhỏ. Các hộ kinh doanh có thể tự ghi chép sổ sách hoặc thuê người đảm nhiệm. Nhân sự được giao nhiệm vụ kế toán có thể là người trong gia đình hoặc người đang đảm nhận các vị trí quản lý, thủ kho, thủ quỹ, hay người thường xuyên phụ trách giao dịch mua bán.

Đối với nhóm hộ kinh doanh có doanh thu từ trên 200 triệu đến 3 tỷ đồng, dự thảo chia thành hai trường hợp tùy theo phương pháp nộp thuế:

Trường hợp thứ nhất, những hộ nộp thuế GTGT và thuế TNCN theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu sẽ dùng hóa đơn bán hàng làm chứng từ và ghi chép doanh thu vào sổ chi tiết doanh thu hàng hóa, dịch vụ theo mẫu S2a-HKD.

14-1763087359-bo-thue-khoan-ap-dung-so-sach-moi-ho-kinh-doanh-duoi-3-ty-dong-chuan-bi-buoc-vao-giai-doan-thay-doi-lon.jpg
Đề xuất nhiều quy định mới về chế độ kế toán với cá nhân, hộ kinh doanh từ 1/1/2026.

Trường hợp thứ hai, các hộ nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ và thuế TNCN theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu sẽ sử dụng hóa đơn GTGT, hóa đơn bán hàng và phải lập hai loại sổ: sổ theo dõi nghĩa vụ thuế GTGT với ngân sách và sổ chi tiết doanh thu.

Nhóm có doanh thu trên 3 tỷ đồng cũng áp dụng cách phân loại tương tự nhưng tính thuế TNCN theo thu nhập tính thuế, thay vì theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu như nhóm thấp hơn.

Với các hộ kinh doanh thương mại điện tử hoặc cho thuê tài sản, nếu áp dụng cách nộp thuế GTGT theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu thì thuế TNCN phải nộp sẽ tính bằng doanh thu nhân với thuế suất. Những hộ này vẫn phải dùng sổ theo mẫu S2a-HKD để xác định nghĩa vụ thuế. Trường hợp có hoạt động chịu thuế đặc thù, họ cần ghi chép thêm vào sổ theo dõi thuế đặc thù S5a-HKD.

Dự thảo cũng cho phép hộ kinh doanh lưu trữ chứng từ kế toán bằng hình thức điện tử, với thời gian lưu trữ tối thiểu 5 năm.

Theo kế hoạch, Thông tư mới sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Số liệu của Cục Thuế cho thấy, tính đến tháng 10/2025, cả nước có khoảng 3,83 triệu hộ kinh doanh. Trong số đó, 1,7 triệu hộ có doanh thu dưới 200 triệu đồng và vẫn được miễn thuế; 883.000 hộ có doanh thu từ hơn 200 triệu đến 3 tỷ đồng – đây là nhóm chịu tác động lớn nhất từ việc bỏ thuế khoán; và khoảng 39.000 hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng.

Theo PV (SHTT)