Giá vàng lập đỉnh: Chuyên gia cảnh báo rủi ro

Những động lực mới đẩy giá vàng lên cao

Giá vàng đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh hiếm thấy trong nhiều thập kỷ. Theo chuyên gia tài chính Phan Dũng Khánh, đà tăng của vàng không chỉ là hiện tượng ngắn hạn mà là xu hướng đã kéo dài hơn 20 năm. Riêng năm 2024, giá vàng tăng khoảng 50% và sang năm nay, mức tăng thậm chí còn mạnh mẽ hơn. Tính đến thời điểm hiện tại, giá vàng thế giới đã xấp xỉ mốc 4.500 USD/ounce, tăng khoảng 70% so với đầu năm. Ngoài các yếu tố quen thuộc như căng thẳng địa chính trị kéo dài, đặc biệt là xung đột Nga – Ukraine và nhiều điểm nóng khác trên thế giới, thị trường vàng thời gian gần đây còn chịu tác động của những yếu tố mới, thậm chí nằm ngoài dự báo của nhiều tổ chức tài chính lớn.

Yếu tố đầu tiên phải kể đến là làn sóng mua vàng trở lại của các ngân hàng T.Ư. Sau giai đoạn cuối năm ngoái và đầu năm nay có dấu hiệu chững lại, khiến không ít dự báo cho rằng giá vàng có thể điều chỉnh, thì vài tháng gần đây, theo số liệu của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), các ngân hàng T.Ư đã quay lại mua ròng mạnh mẽ. Đáng chú ý, không chỉ các ngân hàng T.Ư lớn mà cả những ngân hàng quy mô nhỏ cũng bắt đầu gia tăng tỷ trọng dự trữ vàng. Đây được xem là “bệ đỡ” quan trọng cho xu hướng tăng của giá vàng.

Bất ngờ hơn là sự xuất hiện của những tổ chức tư nhân mới với quy mô mua vàng rất lớn. Một số DN hoạt động trong lĩnh vực tài sản kỹ thuật số và stablecoin, điển hình như Tether, đang trở thành nhóm mua vàng vật chất lớn nhất khu vực tư nhân. Có thời điểm, lực mua từ nhóm này thậm chí còn vượt cả ngân hàng T.Ư, tạo ra một dòng cầu mới mà trước đó nhiều báo cáo phân tích gần như chưa đề cập. Cùng với đó, xu hướng số hóa vàng cũng đang manh nha hình thành. Một số định chế tài chính quốc tế bắt đầu phát hành các sản phẩm vàng số, buộc họ phải mua vàng vật chất thật để bảo chứng. Dù quy mô hiện tại chưa lớn, nhưng về trung và dài hạn, đây có thể là dòng tiền bổ sung đáng kể cho thị trường vàng toàn cầu.

Vàng là tài sản được định giá chủ yếu bằng USD, do đó rất nhạy cảm với chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Dù lạm phát toàn cầu từng có giai đoạn hạ nhiệt, nhưng đang xuất hiện dấu hiệu tăng trở lại. Trong bối cảnh đó, Fed vẫn chịu áp lực phải duy trì xu hướng nới lỏng tiền tệ, kể cả khi nguy cơ lạm phát nhích lên. Theo các chuyên gia, chính kỳ vọng lãi suất duy trì ở mức thấp trong thời gian dài, cùng lo ngại về sức mua của đồng tiền, đã tiếp tục củng cố vai trò trú ẩn của vàng. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc giá vàng đang phản ánh rất nhiều kỳ vọng, khiến rủi ro điều chỉnh không thể xem nhẹ.

Giá vàng trong nước và bài toán chênh lệch

Dù triển vọng trung và dài hạn của vàng vẫn được đánh giá tích cực, song các chuyên gia đồng loạt cảnh báo: không có tài sản nào chỉ tăng mà không điều chỉnh. Rủi ro lớn nhất hiện nay là khả năng các ngân hàng T.Ư hoặc những tổ chức mua vàng quy mô lớn bất ngờ giảm tốc hoặc dừng mua. Trong kịch bản lạm phát Mỹ tăng mạnh buộc Fed phải quay lại chính sách thắt chặt tiền tệ, xu hướng tăng của vàng chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, dòng tiền hoàn toàn có thể dịch chuyển sang các kênh đầu tư khác. Chứng khoán và bất động sản tại nhiều quốc gia cũng đang ghi nhận những kỷ lục mới, đủ sức hút để “chia lửa” với vàng.

Tại Việt Nam, giá vàng trong nước chịu tác động trực tiếp từ diễn biến thế giới, nhưng còn chịu ảnh hưởng mạnh của yếu tố chính sách. Thời điểm trưa 24/12, giá vàng miếng SJC tại các DN lớn như SJC, DOJI, Bảo Tín Minh Châu được niêm yết quanh mức 156,8–158,8 triệu đồng/lượng. Đáng chú ý, giá vàng trong nước hiện cao hơn giá thế giới khoảng 15–16 triệu đồng/lượng. Theo giới quan sát, đây là mức chênh lệch lớn, tiềm ẩn rủi ro cho những nhà đầu tư mua vàng ở vùng giá cao trong ngắn hạn, nhất là trong bối cảnh Chính phủ đang định hướng tăng nguồn cung và tiến tới xóa bỏ độc quyền vàng miếng SJC khi các ngân hàng thương mại, DN được cấp phép tham gia thị trường. Khi khoảng cách giữa giá vàng trong nước và thế giới thu hẹp, khả năng giá vàng miếng điều chỉnh giảm so với đỉnh hiện nay là hoàn toàn có thể xảy ra.

Theo chuyên gia Phan Dũng Khánh, mỗi lần giá vàng phá đỉnh cũ thường kéo theo làn sóng quan tâm mới từ người dân, làm gia tăng nhu cầu ngắn hạn và khiến thị trường “nóng” hơn. Đây cũng là lúc tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) dễ chi phối quyết định đầu tư, dẫn đến nguy cơ “đu đỉnh”. Ông Nguyễn Anh Dũng, Cố vấn tài chính Công ty CP Tư vấn đầu tư và Quản lý tài sản FIDT, cảnh báo giá vàng hiện đang ở mức rất cao. Người dân tuyệt đối tránh tâm lý đám đông, không mua bằng mọi giá chỉ vì thấy giá tăng. Theo ông Dũng, với những nhà đầu tư đã có lãi, nên cân nhắc chốt lời từng phần để bảo vệ thành quả. Nếu tích sản dài hạn, chỉ nên mua bằng tiền nhàn rỗi, phân bổ nhỏ vào vàng khoảng 5–20% tổng tài sản, thậm chí chia nhỏ mua đều đặn hàng tháng để bình quân giá.

Nhiều chuyên gia kinh tế khác cũng chung quan điểm rằng, vàng phù hợp với mục tiêu tích lũy và phòng ngừa rủi ro, hơn là kênh kiếm lời nhanh. TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng, giá vàng không tăng mãi hay giảm mãi mà luôn có những nhịp điều chỉnh bất ngờ. “Vàng hiện tại không phải kênh phù hợp để lướt sóng ngắn hạn”, ông nhấn mạnh. Chủ tịch Hiệp hội Vàng Việt Nam Đinh Nho Bảng cũng cảnh báo nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ, tránh mua đuổi khi giá đã tăng “phi mã”. Theo ông, giá vàng trong nước tăng mạnh chủ yếu do giá thế giới leo thang trong bối cảnh kinh tế, chính trị toàn cầu bất ổn, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc rủi ro đã biến mất.

Thực tế cho thấy, những người kiên trì tích trữ vàng từ sớm đang hưởng “trái ngọt” với mức lợi nhuận 60–70%/năm. Tuy nhiên, giá vàng lập đỉnh không chỉ mang lại niềm vui cho người nắm giữ, mà còn là phép thử bản lĩnh với những ai đang đứng trước quyết định xuống tiền. Trong bối cảnh hiện nay, các chuyên gia đồng loạt khuyến nghị nhà đầu tư cần giữ kỷ luật tài chính, kiểm soát tâm lý, phân bổ tài sản hợp lý và xác định rõ mục tiêu đầu tư. Chỉ khi đó, vàng mới thực sự phát huy vai trò là kênh bảo vệ tài sản, thay vì trở thành “canh bạc” rủi ro trong cơn sốt giá.