Vụ khởi tố tiệm vàng Kim Chung về tội Trốn thuế không chỉ dừng ở một doanh nghiệp cụ thể. Từ dòng tiền ngoài sổ sách đến việc núp bóng "đặc thù thuế", luật sư tiết lộ những kẽ hở trong quản lý đến trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế.

Theo báo Tiền Phong, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can Nguyễn Hữu Bình (SN 1954), Giám đốc Công ty TNHH Thương mại vàng bạc Kim Chung, cùng vợ là Lê Thị Thu Hương (SN 1960) và cháu ruột Nguyễn Thu Nga (SN 1990) để điều tra hành vi trốn thuế.

Kết quả điều tra ban đầu xác định các bị can chỉ đạo lập hàng chục tài khoản ngân hàng cá nhân, thực hiện giao dịch mua bán vàng bạc ngoài sổ sách, không kê khai thuế. Riêng một tài khoản trong hai tháng cuối năm 2024 phát sinh giao dịch 163 tỷ đồng, số thuế trốn ước gần 500 triệu đồng.

Co-quan-csdt-khoi-to-bat-tam-giam-le-thi-thu-huong
Cơ quan CSĐT tống đạt quyết định khởi tố, bắt tạm giam đối với bà Lê Thị Thu Hương. Ảnh CA Thanh Hóa

Theo Tiền Phong, dưới góc nhìn pháp lý, đây không đơn thuần là sai sót trong kê khai thuế. Việc cố ý không ghi nhận doanh thu, sử dụng tài khoản cá nhân thay cho tài khoản doanh nghiệp, né tránh sự giám sát của cơ quan thuế được xem là dấu hiệu rõ ràng của tội “Trốn thuế” theo Điều 200 Bộ luật Hình sự.

Trong khoảng 5 năm, doanh thu của doanh nghiệp này được xác định vào khoảng 5.000 tỷ đồng, nhưng số thuế nộp bình quân chỉ vài triệu đồng mỗi tháng. Sự chênh lệch bất thường đó đặt ra nghi vấn lớn về tính trung thực trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, buộc cơ quan điều tra phải vào cuộc.

Một số ý kiến từng cho rằng kinh doanh vàng bạc có cơ chế tính thuế đặc thù, nên doanh thu cao nhưng thuế thấp là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, lập luận này bị các chuyên gia pháp lý bác bỏ khi cho rằng nó đã đánh tráo bản chất của vấn đề là nghĩa vụ kê khai trung thực.

Theo TS. Luật Ngô Ngọc Diễm, pháp luật cho phép áp dụng phương pháp tính thuế trực tiếp không đồng nghĩa với việc che giấu doanh thu.

ts-luat-ngo-ngoc-diem
TS. Luật Ngô Ngọc Diễm. Ảnh TP

TS. Diễm nhấn mạnh: “Pháp luật thuế đặt nền tảng trên nguyên tắc trung thực, đầy đủ. Khi doanh thu thực tế bị giấu khỏi sổ sách, mọi cơ chế ưu đãi hay phương pháp tính thuế đều trở nên vô nghĩa. Lúc đó, hành vi không còn là tranh cãi kỹ thuật, mà đã bước sang ranh giới hình sự”.

Một điểm đáng chú ý khác là việc cơ quan điều tra khởi tố cả những người đứng tên tài khoản, tham gia trực tiếp vào giao dịch. Luật sư Nguyễn Thị Sâm, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng: “người đứng tên tài khoản, nếu biết rõ mục đích che giấu doanh thu và vẫn thực hiện giao dịch, có thể bị xem xét trách nhiệm với vai trò đồng phạm hoặc giúp sức. Pháp luật hình sự không xử lý theo ‘huyết thống’, mà theo hành vi và nhận thức chủ quan”.

luat-su-nguyen-thi-sam
Luật sư Nguyễn Thị Sâm. Ảnh TP

Vụ án tiệm vàng Kim Chung cho thấy cơ chế “tự kê khai, tự nộp” chỉ phát huy hiệu quả khi không bị lợi dụng. Khi dòng tiền cá nhân được dùng làm bình phong che giấu doanh thu, chỉ sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan bảo vệ pháp luật mới bóc tách được sự thật và khép lại những “con số tượng trưng” về thuế.

Theo Bạch Dương (SHTT)