Ở Mỹ, Canada... tội phạm tình dục luôn bị coi là loại tội phạm rất nghiêm trọng, đi kèm phạt tù là nhiều hình thức quản chế. Ở Việt Nam, luật sư nói có nhiều bất cập, cứng nhắc.
Một thầy giáo ở Việt Yên (Bắc Giang) véo tai, véo mũi, dí vai, sờ mông, sờ đùi một số học sinh không bị xem là "dâm ô"; Thầy giáo khác ở Thái Bình bị tố nhắn tin gạ tình nữ sinh lớp 10 khiến công an phải vào cuộc điều tra hay mới đây nhất một thanh niên có hành vi cưỡng hôn cô gái đi trong thang máy... khiến dư luận phản ứng dữ dội.
Việt Nam: 'Còn bất cập, cứng nhắc'
Liên quan đến tội Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi, cựu thẩm phán TAND Tối cao Đinh Văn Quế trong bình luận khoa học của ông đối với Bộ luật hình sự năm 2005 có định nghĩa: “Hành vi dâm ô được thể hiện đa dạng như: sờ mó, hôn hít bộ phận sinh dục của nạn nhân; dùng bộ phận sinh dục của mình chà xát với bộ phận sinh dục của nạn nhân hoặc bắt nạn nhân sờ mó, hôn hít bộ phận sinh dục của mình nhằm thoả mãn dục vọng, nhưng không có ý định giao cấu với nạn nhân”.
Chính cách giải thích này được các cơ quan chức năng áp dụng khá đồng nhất trong nhiều vụ án liên quan đến hành vi dâm ô từ đó đến nay.
Theo ông Vũ Phi Long (nguyên Phó chánh tòa Hình sự TAND TP.HCM) nhận định, pháp luật Hình sự Việt Nam quy định quá rõ về hành vi của tội danh dâm ô nên dẫn tới việc khó xử lý. "Theo quy định, cần phải sờ mó, hôn hít bộ phận sinh dục của nạn nhân hoặc bắt nạn nhân sờ mó, hôn hít bộ phận sinh dục của mình...thì mới cấu thành tội. Chính vì quy định quá rõ nên nó giới hạn phạm vi phạm tội", nguyên thẩm phán TAND TP.HCM nêu quan điểm.
Theo ông Long, quy định về các tội danh như quấy rối tình dục hay dâm ô là nhẹ nhưng ảnh hưởng xã hội của nó rất lớn.
"Với trẻ em, ngay từ nhỏ đã chịu tác động của những hành vi này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển bình thưởng của trẻ. Tổn hại về thể chất chưa chắc có nhưng nó tác động rất lớn về tâm lý của các em", ông Long nói và kiến nghị các nhà làm luật cần sửa đổi điều này theo hướng mở, đừng cụ thể, chỉ cần tiếp cận trái ý muốn với nạn nhân là đã có thể kết tội.
"Nếu nhà làm luật quy định chỉ cần có hành vi đụng chạm thân thể trẻ thì các hành vi sờ đùi, sờ mông, bẹo má... đều trở thành hành vi tội phạm, bị chế tài xử lý. Khi nào đạt đến mức độ đó thì tội này mới giảm đi, xã hội mới ổn định", ông Long nói.
Luật sư Bùi Quang Nghiêm (Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM) cũng cho rằng khi luật pháp không đảm bảo các chuẩn mực đạo đức, công bằng xã hội thì cần phải xem lại để điều chỉnh.
"Thực tiễn áp dụng luật thành văn đã tạo nên nhiều bất cập, cứng nhắc, nhiều trường hợp không xử lý được dù rõ ràng ai cũng thấy sai. Do đó, phải có hướng dẫn cụ thể bên cạnh điều luật, nhất là các tội liên quan đến quấy rối tình dục, dâm ô để việc xử lý pháp luật được dễ dàng", vị luật sư chia sẻ.
So với Việt Nam, các nước phương Tây quy định rất rõ các định nghĩa và khung hình phạt cho từng tội danh liên quan đến tình dục tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng.
Mỹ: Có thể lĩnh án chung thân
Ở Mỹ, luật pháp từng bang cũng có sự khác biệt, trong đó bang Texas được cho là có luật pháp hà khắc nhất cho tội phạm tình dục.
Tất cả các bang ở Mỹ đều xếp tội phạm tình dục được nhóm tội phạm rất nghiêm trọng. Ở bang Texas, khi bị kết tội liên quan đến tấn công tình dục, một người có thể chịu mức án từ 2 năm đến chung thân với mức tiền phạt lên đến 10.000 USD (khoảng 230 triệu đồng).
Luật pháp Mỹ cũng quy định rất rõ các tội liên quan đến quấy rối tình dục như hành vi động chạm đến thâm thể người khác mà không được cho phép nhằm thỏa mãn nhục dục hay có lời nói, cử chỉ mang tính nhục dục xâm phạm đến thân thể, nhân phẩm của người khác có thể bị phạt tù đến 2 năm và phạt tiền đến 10.000 USD.
Ngoài phạt tù và phạt tiền, luật pháp Mỹ cũng có thêm nhiều các hình thức phạt quản chế sau khi người bị kết án ra tù. Những hình phạt này sẽ không được thẩm phán đưa ra tại tòa nhưng luôn được áp dụng với tất cả tội phạm tình dục sau khi bị kết tội.
Những người bị kết án sẽ phải ghi án tích một cách công khai là tội phạm tình dục kể cả sau khi mãn hạn tù. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, án tích có thể kéo dài từ 10 năm đến vĩnh viễn.
Luật pháp Mỹ cũng có những quy định để những tội phạm được xóa án tích, nhưng đối với tội phạm tình dục, yêu cầu này gần như không bao giờ được chấp nhận.
Ngoài ra các hình thức quản chế cũng được áp đặt lên người phạm tội sau khi ra tù. Định kỳ hàng tháng, những người này phải đến cơ quan chức năng để trình báo vị trí, hoạt động của mình. Bên cạnh đó, họ bị tước một số quyền công dân cơ bản như bỏ phiếu, sở hữu vũ khí, mở công ty. Thậm chí, họ còn bị tước quyền chăm sóc con cái, hay bị cấm tiếp xúc với người thân, trẻ em.
Ở Mỹ, các công ty khi tuyển dụng có quyền được kiểm tra lý lịch của người ứng tuyển. Nếu ứng viên bị phát hiện từng phạm tội liên quan đến tình dục sẽ không bao giờ được nhận.
Cùng với đó, loại tội phạm này khi ra tù cũng sẽ không được học tập tại hầu hết cơ sở giáo dục ở nước này.
Canada: Có 4 mức độ xử lý khác nhau
Đất nước này cũng xếp các loại tội phạm tình dục vào nhóm rất nghiêm trọng với 4 mức độ với các mức phạt tù thấp nhất là 6 tháng với 2.000 CAD (khoảng 38 triệu đồng) đến chung thân. Hai hình thức phạt tội nặng nhất là tấn công tình dục nghiêm trọng và tấn công tình dục bằng vũ khí, tấn công thân thể và đe dọa đến bên thứ 3.
Các hành vi như động chạm đến thân thể, bộ phận nhạy cảm hoặc có các lời nói, cử chỉ ám chỉ đến các hoạt động tình dục mà không được sự đồng ý của nạn nhân cũng bị coi là quấy rối tình dục và phạt tù đến 2 năm.
Giống như Mỹ, Canada cũng có các hình thức giám sát những người phạm tội này khi mãn hạn tù và các hình phạt đi kèm như án tích công khai, cấm tham gia bỏ phiếu, tham gia các hoạt động chính trị, cộng đồng. Họ cũng bị cấm làm việc tại những nơi có thể đe dọa đến người khác như cơ sở giáo dục, y tế các khu vực an toàn của trẻ em, luôn phải khai báo hoạt động, vị trí với cảnh sát và không được rời khỏi nơi cư trú.
Singapore: Ngoài tù còn có thể bị phạt roi
Singapore cũng rất nghiêm khắc với các loại tội phạm tình dục, ngoài hình phạt tù và phạt tiền, người phạm tội còn chịu phạt roi.
Đối với những người có ý đồ cưỡng hiếp, có các hành vi thể hiện ý đồ cưỡng hiếp sẽ bị phạt tù từ 8 đến 20 năm tù và phạt roi có thể lên đến 12 cái. Các hành vi quan hệ tình dục, có ý đồ quan hệ tình dục, có các dấu hiệu thể hiện việc quan hệ tình dục (có sự đồng ý) với người dưới 18 tuổi sẽ bị phạt tù từ 7 năm và kèm tiền phạt, phạt roi hoặc cả 2.
Đối với các hành vi xâm hại tình dục mà không giao cấu, Singapore phạt tù 5 năm khi nạn nhân trên 18 tuổi, kèm theo phạt roi và phạt tiền hoặc cả 2. Luật pháp nơi đây cũng quy định phạt tù đến 10 năm, kèm theo phạt roi và phạt tiền hoặc cả 2 khi nạn nhân dưới 16 tuổi.
Nếu nạn nhân dưới 14 tuổi sẽ bị phạt 20 năm tù kèm theo hình phạt roi và tiền.
Theo Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, Việt Nam chưa có các hình thức xử lý hình sự đối với các hành vi quấy rối tình dục người trên 16 tuổi, mới chỉ có quy định về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi.
Theo Hoài Thanh - Sơn Hà (Tri Thức Trực Tuyến)
