4 dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang giảm hỗ trợ Nga

Tháng trước, Moscow và Bắc Kinh tuyên bố tình bạn của họ là 'không giới hạn'. Song, trước việc Nga bị ảnh hưởng nặng nề từ các lệnh trừng phạt của các nước phương Tây, ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy khả năng hỗ trợ của Trung Quốc đối với nước láng giềng có thể sẽ rất hạn chế.

Bắc Kinh đã từ chối lên án cuộc tấn công của Nga vào Ukraine nhưng cũng không muốn bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt mà theo họ là một cách giải quyết khủng hoảng không hiệu quả.

"Trung Quốc không phải là bên liên quan trong cuộc khủng hoảng Ukraine, và không muốn các lệnh trừng phạt ảnh hưởng đến chúng tôi", Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị cho biết trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Tây Ban Nha hôm 15/3.

Lo ngại rằng các công ty Trung Quốc có thể phải đối mặt với các lệnh trừng phạt của Mỹ vì quan hệ với Nga đã góp phần dẫn đến đợt bán tháo cổ phiếu lớn của Trung Quốc những ngày gần đây. Sự sụt giảm đó đã được đảo ngược vào hôm 16/3 khi Bắc Kinh hứa sẽ theo đuổi các chính sách nhằm thúc đẩy nền kinh tế đang suy yếu và giữ cho thị trường tài chính ổn định.

Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc đang cố gắng cân bằng việc ủng hộ Nga nhưng không gây căng thẳng thêm với Mỹ.

Bắc Kinh và Moscow có chung lợi ích chiến lược trong cuộc đối đầu với phương Tây. Tuy nhiên, các ngân hàng Trung Quốc không thể để mất quyền tiếp cận với đồng USD Mỹ, và nhiều ngành công nghiệp của Trung Quốc không thể thiếu công nghệ Mỹ.

Trung Quốc là đối tác thương mại số 1 của Nga nhưng Bắc Kinh cũng có những ưu tiên khác. Thương mại giữa 2 nước chỉ chiếm 2% tổng kim ngạch thương mại của Trung Quốc. Theo số liệu thống kê của hải quan Trung Quốc vào năm ngoái, Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ có thị phần lớn hơn nhiều.

Trong vài tuần qua, Bắc Kinh đã có một số động thái dần tách mình khỏi nền kinh tế Nga.

Để đồng rúp giảm giá

Tuần trước, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã tăng gấp đôi phạm vi giao dịch cho phép giữa đồng nhân dân tệ và đồng rúp. Theo đó, đồng nhân dân tệ không được giao dịch hoàn toàn tự do mà chỉ được hoạt động giới hạn trong ngưỡng do PBOC thiết lập. Điều này khiến đồng rúp giảm giá mạnh hơn.

Đồng rúp đã mất hơn 20% giá trị so với đồng USD và euro kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine. Đồng rúp giảm giá so với đồng nhân dân tệ khiến cho nền kinh tế Nga gặp nhiều khó khăn hơn.

Người Nga sẽ phải trả nhiều hơn bằng đồng rúp cho các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc như điện thoại thông minh và ô tô. Các thương hiệu điện thoại Trung Quốc cực kỳ phổ biến ở Nga như Xiaomi và Huawei, đã cạnh tranh với Apple và Samsung để giành vị trí dẫn đầu thị trường trước khi xung đột với Ukraine xảy ra.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, như Great Wall Motor và Geely Auto - chiếm 7% thị trường Nga - bán được hơn 115.000 xe trong năm ngoái, đã ngừng cung cấp ô tô mới cho các đại lý ở Nga do biến động tỷ giá hối đoái.

Theo truyền thông Trung Quốc, hiện nay, khoảng 25 tỷ USD thương mại Trung - Nga được thực hiện bằng đồng nhân dân tệ.

Im lặng về khoản dự trữ

Trong một báo cáo nghiên cứu hôm 15/3, Alicia García-Herrero, nhà kinh tế trưởng phụ trách khu vực Châu Á Thái Bình Dương tại Natixis, cho biết, các biện pháp trừng phạt đã đóng băng khoảng 315 tỷ USD dự trữ của Nga do các nước phương Tây cấm giao dịch với ngân hàng trung ương Nga.

Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov tuần qua cho biết nước này muốn sử dụng khoản dự trữ mà Moscow đang nắm bằng nhân dân tệ sau khi Nga bị chặn tiếp cận với đồng USD và euro.

PBOC cho đến nay vẫn chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào về lập trường của mình liên quan đến những khoản dự trữ này.

Nếu Trung Quốc cho phép Moscow chuyển đổi dự trữ nhân dân tệ của mình sang đồng USD hoặc euro, "điều đó rõ ràng sẽ giúp ích cho sự bế tắc hiện tại của Nga". Tuy nhiên, nếu làm vậy, PBOC có nguy cơ vi phạm các lệnh trừng phạt của phương Tây, qua đó đối mặt với rủi ro đánh mất tín nhiệm. "Vì vậy, điều này rất khó xảy ra", García-Herrero nhận định.

"Lợi ích dài hạn của việc xích lại gần Nga có thể không tương xứng với tác động khi các nhà đầu tư phương Tây đột nhiên mất hứng thú với Trung Quốc", bà nói thêm.

Ngừng cung cấp các bộ phận máy bay

Với các lệnh trừng phạt của Mỹ và Liên minh Châu Âu, hai nhà sản xuất máy bay lớn trên thế giới là Boeing và Airbus sẽ không còn khả năng cung cấp phụ tùng thay thế hoặc hỗ trợ bảo trì cho các hãng hàng không Nga. 

Điều đó có nghĩa là các hãng hàng không Nga có thể hết các bộ phận trong vòng vài tuần tới hoặc máy bay Nga không được thay thế thiết bị hoạt động định kì theo khuyến nghị an toàn. 

Đầu tháng này, một quan chức hàng đầu của Nga nói rằng Trung Quốc đã từ chối gửi các bộ phận máy bay cho Nga khi Moscow tìm kiếm nguồn cung cấp thay thế.

Hãng thông tấn nhà nước Nga dẫn lời Valery Kudinov, người đứng đầu cơ quan vận tải hàng không Nga cho biết sẽ tìm cách nhập khẩu các bộ phận từ Thổ Nhĩ Kỳ và Ấn Độ vì không thể lấy chúng từ Trung Quốc.

"Theo những gì tôi biết thì ... Trung Quốc đã từ chối", Kudinov nói.

Trả lời yêu cầu bình luận của CNN, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhắc lại việc Bắc Kinh phản đối các lệnh trừng phạt và nói thêm rằng Trung Quốc và Nga sẽ duy trì "hợp tác kinh tế và thương mại bình thường."

Trung Quốc và Nga đã thành lập một liên doanh hàng không dân dụng vào năm 2017 để chế tạo một loại máy bay chở khách thân rộng, đường dài mới, tìm cách cạnh tranh với sự độc quyền của Boeing và Airbus. Việc sản xuất CR929 đã bắt đầu, do bất đồng về nhà cung cấp đã gây ra sự chậm trễ. Ban đầu chiếc máy bay này dự kiến ​​sẽ được chào bán cho khách hàng vào năm 2024, nhưng Nga đã hoãn mốc thời gian đến 2028 đến 2029.

Đóng băng đầu tư cơ sở hạ tầng

Ngân hàng Thế giới (WB) đã dừng tất cả các chương trình mới của mình ở Nga và Belarus khi xảy ra chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraina. WB đã không phê duyệt bất kỳ khoản vay hoặc đầu tư mới nào cho Nga kể từ năm 2014 và không có khoản nào cho Belarus kể từ năm 2020.

Nhưng ngạc nhiên là, Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Châu Á (AIIB) có trụ sở tại Bắc Kinh cũng làm như vậy. Trong một tuyên bố hồi đầu tháng, họ cho biết họ sẽ đình chỉ tất cả các hoạt động liên quan đến Nga và Belarus "khi cuộc chiến ở Ukraine bùng phát.". Động thái này là "vì lợi ích tốt nhất" cho ngân hàng.

Nhằm cạnh tranh ảnh hưởng với các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới hay Ngân hàng Phát triển châu Á, AIIB được thành lập ở Trung Quốc năm 2016. Ngoài việc đặt trụ sở chính ở Trung Quốc, nước này còn giữ chức chủ tịch và chiếm 26,5% quyền biểu quyết tại AIIB, trong khi Ấn Độ và Nga lần lượt là 7,6% và 6%.

Quyết định đình chỉ các hoạt động của AIIB tại Nga đồng nghĩa với khoản cho vay được phê duyệt trị giá 1,1 tỷ USD nhằm cải thiện mạng lưới đường bộ và đường sắt của đất nước hiện đang bị dừng lại.

HL (Nguoiduatin.vn)