Trước khi Covid-19 bùng phát, Saundra Andringa-Meuer, 61 tuổi, là người khỏe mạnh, chưa từng hút thuốc hay uống rượu. Thế rồi bà nhiễm virus, bệnh tình rất nặng sau khi di chuyển từ quê nhà Wisconsin tới Connecticut giúp cậu con trai mới rời trường đại học.
Bà Andringa-Meuer nhập viện hồi tháng 03, sau đó rơi vào tình trạng hôn mê và phải thở máy. Các bác sĩ cho rằng bà có rất ít khả năng qua khỏi. Khi phục hồi, ngành y tế địa phương nói bà là bệnh nhân Covid-19 nặng nhất thoát khỏi lưỡi hái tử thần.
Andringa-Meuer cùng hàng chục bệnh nhân Covid-19 và doanh nghiệp Mỹ đệ đơn kiện Trung Quốc về dịch bệnh đã khiến hơn 80.000 người Mỹ tử vong.
"Tôi cho rằng họ đã che giấu dịch bệnh với thế giới và với người Mỹ. Tôi không cho rằng chúng tôi phải chịu đựng những mất mát về sinh mạng. Tôi không cho rằng chúng tôi phải đóng cửa kinh tế. Dịch bệnh làm đảo lộn cuộc sống của người Mỹ. Tôi tin rằng chúng ta phải khắc phục điều đó", người phụ nữ 61 tuổi nói.
Tính đến hiện tại đã có chín đơn kiện Trung Quốc được ghi nhận tại Mỹ, cáo buộc Bắc Kinh không có hành động phù hợp để ngăn chặn dịch bênh bùng phát, che giấu những gì xảy ra tại tâm dịch Vũ Hán cũng như những gì họ đã làm hay đã biết.
Tám trong chín đơn kiện là những vụ kiện tập thể đại diện cho hàng ngàn cá nhân và doanh nghiệm. Đơn kiện còn lại được đưa ra bởi tổng chưởng lý bang Missouri. Đây là bang duy nhất tại Mỹ có hành động pháp lý với Trung Quốc tính tới thời điểm này.
Những đơn kiện vướng phải một chướng ngại lớn là Đạo luật Miễn trừ Chủ quyền Nước ngoài, vốn quy định rằng chính phủ nước ngoài không thể bị kiện tại Mỹ, trừ một số trường hợp ngoại lệ. Không dễ để chứng minh những trường hợp này, theo các chuyên gia".
"Rất khó có khả năng họ tận dụng được những ngoại lệ đó," Robert Boone, luật sư tại Los Angeles nói với AP.
Một trong những ngoại lệ là hoạt động thương mại ảnh hưởng trực tiếp tới Mỹ. Một ngoại lệ khác là hành vi phạm pháp trên lãnh thổ Mỹ được xác định liên quan tới một chính phủ nước ngoài. Ngoại lệ thứ ba là khi chính phủ nước ngoài chủ động từ bỏ quyền miễn trừ, thông qua ngôn ngữ trên một hợp đồng.
Các luật sư đệ đơn kiện cho biết họ có thể chứng minh những điều trên, và nếu thắng kiện sẽ tìm cách thu hồi tổn thất, có thể là thu giữ tài khoản ngân hàng Trung Quốc hoặc các tài sản khác của nước này tại Mỹ, nếu Bắc Kinh không đồng ý trả tiền bồi thường.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho rằng đơn kiện được đưa ra bởi tổng chưởng lý bang Missouri "hết sức vô lý, không có cơ sở thực tế cũng như cơ sở pháp lý. Từ khi dịch bệnh bùng phát, Trung Quốc đã "cởi mở, minh bạch và có trách nhiệm", chính phủ Mỹ nên "bác bỏ những vụ kiện phiền nhiễu như vậy", ông Cảnh cho hay.
Đã có những động thái tại Quốc hội Mỹ và tại cơ quan lập pháp ở các bang để các cá nhân, tổ chức có thể kiện Trung Quốc và các nước khác dễ dàng hơn. Các thượng nghị sĩ Marsha Blackburn, Martha McSally cùng hạ nghị sĩ Lance Gooden (đều thuộc đảng Cộng Hòa) đã đệ trình dự luật nhằm "mang lại một phần công lý cho nước Mỹ".
"Chính phủ Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về nỗi đau mà họ gây ra trên khắp nước Mỹ," thượng nghị sĩ McSally nói trong một thông báo.
Tại New Jersey, ba nhà lập pháp thuộc đảng Cộng Hòa đưa ra nghị quyết kêu gọi tổng thống Donald Trump và Quốc hội Mỹ thông qua dự luật cho phép người dân kiện Trung Quốc vì "sai sót trong quy trình xử lý" đại dịch Covid-19.
Thượng nghị sĩ Jim Holzapfel cùng ủy viên hội đồng lập pháp Greg McGuckin và John Catalano trong một thông báo đã cho rằng họ tin các nhà lãnh đạo Trung Quốc không làm được gì nhiều để ngăn chặn dịch bệnh lây lan, và rằng về mặt pháp lý, người dân cùng chính quyền địa phương tại Mỹ nên được đền bù những gì họ đã mất về tài chính.
Hiện chưa rõ những dự thảo, nghị quyết trên có được thông qua hay không. Các chuyên ra cho rằng nếu được thông qua, chúng sẽ mở đường cho hàng trăm vụ kiện khác nhắm vào Trung Quốc.
"Nếu quyền miễn trừ bị loại bỏ, nó sẽ tạo ra gánh nặng rất lớn cho hệ thống tòa án. Đó là điều cần phải xem xét trước khi quyết định thông qua hay không," luật sư Boone nói.
Trong khi đó, Andringa-Meurer cho biết dù cơ thể vẫn yếu nhưng bà thấy đã hồi phục đáng kể so với trước.
"Tôi yếu nhưng tôi vẫn sống rất tuyệt vời. Tôi muốn làm điều gì đó, không chỉ cho các bác sĩ, y tá đã cho tôi cơ hội được tiếp tục sống. Họ đều là những người hùng. Nhưng tôi còn muốn làm điều gì đó cho những người Mỹ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh," bà nói.
Đan Anh (Nguoiduatin.vn)
