Bi kịch ở “ngôi làng một thận”: Lời hứa đổi đời và một tương lai tan nát

Câu chuyện của làng Baiguni phơi bày góc khuất đen tối trong hệ thống buôn bán nội tạng giữa Bangladesh và Ấn Độ – một ngành kinh doanh lợi nhuận cao nhưng đầy rủi ro và bất công.

Ngôi làng bị "bóc lột": Nơi tuyệt vọng biến thành hàng hóa

Safiruddin, 45 tuổi, là một trong những nạn nhân của bi kịch này. Năm 2024, ông bán một quả thận sang Ấn Độ với giá 350.000 taka (khoảng 2.850 USD) để lo cho ba con nhỏ. Thế nhưng, số tiền ít ỏi đã tiêu hết, căn nhà xây dở vẫn chưa xong, còn ông thì sống trong những cơn đau không dứt. "Tôi làm tất cả vì vợ con tôi. Tôi chỉ muốn họ có cuộc sống tốt đẹp hơn," ông nói với giọng trầm lắng.

Safiruddin không phải là trường hợp cá biệt. Baiguni, với dân số chưa đến 6.000 người, đã nổi tiếng với cái tên "làng một quả thận" vì quá nhiều người từng bán nội tạng. Một nghiên cứu năm 2023 chỉ ra rằng, cứ 35 người trưởng thành ở huyện Kalai, nơi Baiguni tọa lạc, thì có một người từng bán thận. 83% trong số đó là do nghèo đói, số còn lại vì nợ nần, nghiện ngập hoặc cờ bạc.

Những người như Safiruddin bị dụ dỗ bởi những tay môi giới hứa hẹn "lối thoát đổi đời". Các đối tượng này lo toàn bộ giấy tờ, visa, thậm chí làm giả quan hệ huyết thống để hợp pháp hóa ca ghép tạng. Josna Begum, 45 tuổi, cũng là một nạn nhân khác. Năm 2019, bà và chồng mới cưới bán thận với lời hứa 700.000 taka, nhưng chỉ nhận được 300.000 taka (hơn 2.400 USD). Sau phẫu thuật, chồng bà bỏ đi lấy vợ khác, còn bà sống trong đau đớn, không đủ tiền mua thuốc. "Đời tôi tiêu rồi," bà nói trong nước mắt. Sau ca ghép, môi giới giữ hộ chiếu, đơn thuốc rồi biến mất, bỏ mặc người bán trong sự đau đớn và vô vọng.

Hệ thống tinh vi và sự thờ ở của bệnh viện

Luật Ghép tạng Ấn Độ năm 1994 quy định việc hiến tạng chỉ được phép giữa người thân hoặc phải có sự chấp thuận đặc biệt của chính phủ. Tuy nhiên, các đường dây buôn người đã tạo ra cả một hệ thống làm giả tinh vi: từ giấy khai sinh, hồ sơ bệnh viện cho đến xét nghiệm ADN. Giáo sư Monir Moniruzzaman, chuyên gia nghiên cứu về buôn bán nội tạng, cho biết: "Chúng thay tên người bán, rồi làm giấy tờ công chứng giả để chứng minh họ có quan hệ gia đình với người nhận thận. Cả giấy tờ tùy thân và chứng minh nhân dân cũng bị làm giả."

Những bộ hồ sơ giả này sau đó được gửi đến hội đồng xét duyệt tại các bệnh viện. Trong nhiều trường hợp, các thành viên hội đồng hoặc bị lừa, hoặc cố tình làm ngơ vì nhận tiền. Một cựu quan chức từ Cơ quan Ghép tạng Quốc gia Ấn Độ thừa nhận: "Nếu bệnh viện nghi ngờ giấy tờ, bệnh nhân có thể kiện ra tòa. Để tránh rắc rối pháp lý, nhiều bệnh viện chọn cách làm ngơ."

Các đường dây buôn tạng phối hợp chặt chẽ giữa Bangladesh và Ấn Độ, thậm chí thuê cả bác sĩ để thực hiện ca phẫu thuật. Một người môi giới tên Mizanur Rahman cho biết, "Bác sĩ thường nhận phần lớn số tiền." Để né tránh điều tra, các đường dây này thường xuyên thay đổi bệnh viện và địa điểm, khiến việc truy dấu trở nên cực kỳ khó khăn.

Vòng luẩn quẩn không lối thoát

Nhu cầu cao về nội tạng, cùng với hệ thống pháp luật còn nhiều kẽ hở và sự nghèo đói cùng cực ở Bangladesh, đã tạo nên một vòng luẩn quẩn. Điều đáng buồn là ranh giới giữa nạn nhân và thủ phạm ngày càng mờ nhạt. Mohammad Sajal, một cựu doanh nhân từng bán thận và không nhận được đủ số tiền hứa hẹn, đã trở thành kẻ môi giới để lừa đảo người khác. Dù sau đó anh đã bỏ nghề vì sợ hãi, nhưng những vết sẹo thể chất và tinh thần vẫn còn đó.

Các chuyên gia kêu gọi một khung pháp lý linh hoạt hơn, không phải để hợp pháp hóa mua bán nội tạng, mà để bảo vệ người hiến. "Cần có hệ thống theo dõi y tế lâu dài và đảm bảo tài chính tối thiểu cho người hiến tặng," Vasundhara Raghavan từ tổ chức Kidney Warriors Foundation đề xuất.

Tuy nhiên, khi sự nghèo đói vẫn còn và lỗ hổng pháp lý chưa được khắc phục, những người như Safiruddin hay Josna sẽ tiếp tục mạo hiểm chính cơ thể của mình. Họ vẫn sống trong những ngôi nhà dở dang, vẫn trăn trở từng đêm khi nghĩ về những gì đã mất. Không chỉ mất một phần cơ thể, họ còn mất niềm tin, mất hy vọng, và có thể là cả tương lai.

Bi kịch ở "làng một thận" không chỉ là câu chuyện cá nhân mà còn là tiếng chuông cảnh tỉnh về một vấn nạn toàn cầu, nơi sự tuyệt vọng của người nghèo bị lợi dụng một cách tàn nhẫn. Liệu bao giờ những bi kịch như vậy mới chấm dứt?