'Chú, xin đừng tức giận' – Câu nói làm Thủ tướng Thái Lan chao đảo: Ông Hun Sen là 'bậc thầy' ngoại giao

Giọng điệu thân mật của Thủ tướng Thái Lan không phù hợp với phong cách ngoại giao sắc bén của nhà lãnh đạo Campuchia, chuyên gia Aekarach Sattaburuth viết.

Tờ Bangkok Post ngày 20/6 đưa tin, theo kênh truyền thông điều tra nổi tiếng CSI LA và một chuyên gia an ninh Thái Lan, "đòn quyết định" của Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen bắt nguồn từ cuộc trò chuyện qua điện thoại gây tranh cãi của ông với Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra đã mang lại một bài học ngoại giao đau đớn cho Thái Lan.

"Một giọng điệu lạnh lùng, có tính toán"

Việc rò rỉ một tập tin âm thanh trong tuần này về cuộc trò chuyện điện thoại riêng tư giữa hai nhà lãnh đạo đã gây ra một cơn bão chính trị, phơi bày những điểm yếu sâu sắc trong cách tiếp cận ngoại giao và cơ cấu lãnh đạo của Thái Lan, theo CSI LA - công ty Thái Lan đăng phân tích trên Facebook, nơi có 1,4 triệu người theo dõi.

Kênh truyền thông này nhận định rằng hậu quả đã tăng lên khi đoạn ghi âm bị rò rỉ cho thấy sự tương phản rõ rệt trong mức độ trưởng thành ngoại giao, mang lại một bài học sâu sắc về thực tế chính trị cho nhà lãnh đạo trẻ Thái Lan. Cuộc đối thoại được ghi âm, trong đó bà Paetongtarn được nghe thấy đã xoa dịu ông Hun Sen về căng thẳng biên giới Thái Lan - Campuchia đang âm ỉ, đã cho thấy vị thế không cân bằng giữa hai người một cách rõ ràng.

CSI LA cho biết, một mặt, ông Hun Sen tỏ ra bình tĩnh, tập trung và chiến lược không nao núng. Ông đưa ra một yêu cầu rõ ràng: "Thái Lan phải mở lại biên giới".

Kênh truyền thông này nhận định rằng không có sự lạc đề, không nói chuyện phiếm, không hài hước - chỉ là một giọng điệu lạnh lùng, có tính toán làm nổi bật kinh nghiệm và đòn bẩy của ông Hun Sen. Quan trọng hơn, ông Hun Sen đã cho ghi âm toàn bộ nội dung cuộc trao đổi và sau đó tập tin âm thanh này đã bị rò rỉ bằng một cách nào đó, khiến phía Thái Lan bất ngờ và tuyên bố loại trừ tất cả các cuộc đàm phán riêng tư.

Mặt khác, CSI LA chỉ ra rằng Thủ tướng Paetongtarn đã tiếp cận cuộc trò chuyện với sự cởi mở về mặt cảm xúc, thậm chí dễ bị tổn thương. Bà bày tỏ rằng chính phủ của mình đang chịu áp lực, bản thân bà cũng bị choáng ngợp và cầu xin: "Chú, xin đừng tức giận."

Thay vì thể hiện quyền lực, Thủ tướng Paetongtarn dựa vào các mối quan hệ gia đình - gọi ông Hun Sen là "Chú" - trong điều mà các nhà phê bình cho rằng là một nỗ lực không đúng chỗ để xây dựng lòng tin.

CSI LA cho biết sự không phù hợp giữa giọng điệu và ý định không chỉ khiến giới lãnh đạo Thái Lan xấu hổ mà còn làm sâu sắc thêm sự chia rẽ nội bộ.

Trong tập tin âm thanh bị rò rỉ, Thủ tướng Paetongtarn dường như đã xác định quân đội Thái Lan là "phe đối lập" với chính quyền dân sự của bà, công khai thừa nhận rằng bà không thể kiểm soát chính sách biên giới mà không có sự chấp thuận của Bộ Quốc phòng Thái Lan. Trong mắt ông Hun Sen, điều này gần như cho thấy rằng bà thiếu sức nặng chính trị thực sự.

Thay vì nói chuyện trực tiếp với quân đội Thái Lan, Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen đã sử dụng Thủ tướng Paetongtarn như một cầu nối để gây áp lực cho họ: "Hãy nói chuyện với quân đội của các vị, mở cửa biên giới, và tôi sẽ làm theo". Ông Hun Sen đã khai thác sự rạn nứt dân sự - quân sự nổi tiếng trong chính trị Thái Lan, để cho các phe phái Thái Lan đối đầu nhau trong khi ông bình tĩnh quan sát từ bên kia biên giới.

Nhưng như CSI LA tóm tắt: "Bà ấy bước vào một chiến trường ngoại giao bằng trái tim của mình, trong khi ông Hun Sen đến với một camera giấu kín và một cái bẫy". Trong chính trị quốc tế, sự cởi mở quá mức không được coi là lòng dũng cảm mà được coi là thiếu kinh nghiệm.

"Không có quy trình nào được tuân thủ"

Chuyên gia về chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia Thái Lan Panitan Wattanayagorn nói với tờ Bangkok Post rằng nhà lãnh đạo Thái Lan đã đánh giá sai ý định của ông Hun Sen và đánh giá thấp năng lực thể chế của Thái Lan.

"Cuộc trò chuyện này liên quan đến chủ quyền và an ninh quốc gia", Panitan nói. "Có các quy trình hoạt động tiêu chuẩn cho các cuộc đàm phán như vậy - các cuộc họp báo giữa các cơ quan, các thỏa thuận của Bộ Ngoại giao về phiên dịch, giao thức bảo mật, các biện pháp phòng ngừa giám sát - nhưng không có quy trình nào trong số này được tuân thủ."

Chuyên gia Panitan chỉ ra rằng những vi phạm như vậy sẽ không được dung thứ ở các quốc gia như Mỹ hoặc Nhật Bản. Vòng tròn thân cận của Thủ tướng Paetongtarn, hoặc không đưa ra lời khuyên với bà ấy, hoặc quá sợ hãi để can thiệp. "Thật đáng lo ngại. Tôi đã làm việc dưới thời năm thủ tướng và chưa bao giờ thấy một sai lầm như vậy", ông nói.

Sự sụp đổ đã bắt đầu với việc Đảng Bhumjaithai rút khỏi liên minh cầm quyền, và nhiều diễn biến hơn nữa có thể xảy ra sau đó.

Chuyên gia Panitan cảnh báo rằng Thái Lan hiện đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng chính trị, khiến Thủ tướng Paetongtarn có những lựa chọn hạn chế: từ chức và cho phép một người thay thế từ bên trong liên minh; thành lập một chính phủ mới với các đảng đối lập, nhường quyền lãnh đạo; hoặc giải tán quốc hội và kêu gọi một cuộc bầu cử mới.

Tuy nhiên, Thủ tướng Paetongtarn đã đưa ra lựa chọn thứ tư: tiếp tục nắm quyền và xin lỗi công chúng. Nhưng chuyên gia Panitan vẫn hoài nghi rằng điều này sẽ đủ để sửa chữa sai lầm hoặc quản lý mối quan hệ trong tương lai với Campuchia.

Bên dưới bề mặt của vấp ngã ngoại giao là một dòng chảy ngầm đáng ngại hơn. Chuyên gia Panitan suy đoán rằng nhà lãnh đạo Campuchia Hun Sen có thể đang tìm kiếm đòn bẩy lãnh thổ - có thể là thúc đẩy nhượng bộ dọc theo biên giới Thái Lan-Campuchia.

"Ông Hun Sen muốn một cái gì đó, và bây giờ ông ấy nhìn thấy một điểm yếu trong sự lãnh đạo của chúng ta [Thái Lan]", chuyên gia Panitan nói thêm.

Theo Duy Nguyễn (Nguoiduatin.vn)